REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki kapitałowej

Hanna Szarejko
radca prawny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W postępowaniach sądowoadministracyjnych przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, w której reprezentowałam dwóch członków zarządu spółki kapitałowej zapadły w maju 2012 r. cztery precedensowe wyroki w sprawach dotyczących odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe w PDOP i VAT.

Wyroki te przede wszystkim przełamują dotychczasową linię orzeczniczą WSA, NSA i SN, a tym samym mogą stanowić istotną informację dla podatników oczekujących rozstrzygnięć sądowych w analogicznych sprawach zawisłych przed sądami administracyjnymi (podatkowe) i powszechnymi (należności wobec ZUS),

REKLAMA

Autopromocja

Ponadto z uwagi na uwzględnienie przez WSA w Warszawie podniesionych przeze mnie zarzutów: naruszenia zasady lex retro non agit oraz niekonstytucyjności przepisu przejściowego z art. 8 ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. zmieniającej ordynację podatkową z dniem 01.01.2009 r., stanowią novum w interpretacji tego przepisu przejściowego.

Wyroki zapadły w kontekście przepisu przejściowego z art. 8 ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 28 listopada 2008 r.).

Dotychczas zarówno organy podatkowe jak i wojewódzkie sądy administracyjne; interpretując a contrario przepis przejściowy z art. 8 ustawy z dnia 7 listopada 2008r. zmieniającej ordynację podatkową z dniem 01.01.2009 r., błędnie przyjmowały, że - w przeciwieństwie do innych osób trzecich odpowiedzialnych podatkowo z art. 112, 114a i art. 115 § 1 OP wyraźnie wskazanych w art. 8 ustawy zmieniającej - wobec członków zarządu spółek kapitałowych odpowiedzialnych podatkowo z art. 116 § 2 OP i pełniących swe funkcje przed 01.01.2009 r. na podstawie art.10 ustawy zmieniającej ma zastosowanie art.116 § 2 op w nowym brzmieniu nadanym nowelą.

Skutkiem takiej interpretacji organów podatkowych było ustalenie, że członkowie zarządu spółki kapitałowej pełniący swe funkcje przed datą 01.01.2009 r. odpowiadają za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, a nie za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 

Stan prawny przed i po 1 stycznia 2009 r.

 

Przepis art. 116 ordynacji podatkowej, stanowiący podstawę odpowiedzialności członków zarządu spółki kapitałowej za jej zobowiązania podatkowe, w brzmieniu od 1997 roku do nowelizacji, wprowadzonej z dniem 01.01.2009 r. miał następującą treść:

       2005.01.14        tekst jednolity  Dz.U.2005.8.60

Art. 116.
 § 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
  1)  nie wykazał, że:
a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo
b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

  2)  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu, określona w § 1, obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu.

 

Z dniem 01.01.2009 r. ustawodawca diametralnie zmienił krąg podmiotowy osób odpowiedzialnych za te zobowiązania, wskazując w § 2 n/w przepisu, że odpowiedzialnymi członkami zarządu w spółce kapitałowej są inne - niż dotychczas - osoby; a mianowicie wyłącznie ci członkowie zarządu, za kadencji, których upłynął termin płatności podatków oraz zaległości z art. 52 ordynacji podatkowej powstałe w czasie pełnienia funkcji.

 

           

2009.01.01        zmiana Dz.U.2008.209.1318      art. 1

Art. 116. § 1. Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

        1)  nie wykazał, że:

     a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

  2)  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

§ 2.  Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

 

 

Powyższa zmiana zasad odpowiedzialności członków zarządu spółek kapitałowych dokonana została przez ustawodawcę n/w nowelą:

 

Dz.U.2008.209.1318

USTAWA z dnia 7 listopada 2008 r.

o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw1)

(Dz. U. z dnia 28 listopada 2008 r.)

Art. 1. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.2)) wprowadza się następujące zmiany:

 

27)  w art. 116 § 2 otrzymuje brzmienie:

REKLAMA

"§ 2.     Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.";

Art. 8. Do odpowiedzialności podatkowej osób trzecich za zaległości podatkowe powstałe przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się art. 112, 114a i art. 115 § 1 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 9. Do wykonywania decyzji doręczonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy ustaw zmienianych w art. 1 i 2 w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 10. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.

 

ZARZUTY SKARGI NA DECYZJE PODATKOWE

I PRZEDMIOT ROZSTRZYGNIĘCIA WSA W WARSZAWIE:

 

Istotą sprawy w prowadzonych przeze mnie postępowaniach sądowoadministracyjnych przed WSA w Warszawie było ustalenie, która z w/w różnych zasad odpowiedzialności (powstanie zobowiązania czy termin płatności podatku) ma zastosowanie do członków zarządu spółki kapitałowej, którzy:

 

a)    pełnili swe funkcje w dacie, gdy upływał termin płatności podatku VAT i PDOP,

 

b)    jednak nie pełnili funkcji w zarządzie wcześniej tj. nie byli członkami zarządu spółki kapitałowej w dacie powstania tych zobowiązań podatkowych.

 

Organa podatkowe stały na stanowisku, że - w przeciwieństwie do innych osób trzecich odpowiedzialnych podatkowo z art. 112, 114a i art. 115 § 1 OP wyraźnie wskazanych w art. 8 ustawy zmieniającej - wobec członków zarządu spółek kapitałowych odpowiedzialnych podatkowo z art. 116 § 2 OP i pełniących swe funkcje przed 01.01.2009 r. na podstawie art.10 ustawy zmieniającej ma zastosowanie art. 116 § 2 op w nowym brzmieniu nadanym nowelą i stosując wykładnię językową wydawały decyzje o odpowiedzialności podatkowej tych członków zarządu, za kadencji, których upływał termin zapłaty podatków, choć niepełniących swych funkcji wcześniej tj. w dacie powstania zobowiązań tych zobowiązań podatkowych w PDOP i VAT.

 

 

Broniąc członków zarządu; w treści wniesionej przeze mnie skargi - celem zobrazowania, jaki skutek prawny ma zastosowanie w/w nowych zasad odpowiedzialności (termin zapłaty podatku) do członków zarządu pełniących swe funkcje przed wejściem w życie nowelizacji - obok niżej opisanych zarzutów, przedstawiłam przed sądem administracyjnym poniższą konstatację:

Gdyby hipotetycznie przyjąć, że zmieniony z dniem 01.01.2009 r. przepis art. 116 § 2 ordynacji podatkowej stosuje się wobec członków zarządu pełniących swe funkcje w spółkach kapitałowych przed 01.01.2009 r., to powyższe prowadziłoby do - kuriozalnego i sprzecznego z zasadą demokratycznego państwa prawa z art.2 Konstytucji RP - wniosku, że te osoby pełniące funkcje np. w latach 2004-2008 nie znały zasad swojej odpowiedzialności ukształtowanej przez ustawodawcę dopiero w roku 2009 inaczej (termin zapłaty podatku) niż w okresie, gdy podejmowały one decyzję o objęciu mandatu (termin powstania zobowiązania).

 

WSA w Warszawie w czterech orzeczeniach uwzględnił podniesione przeze mnie n/w zarzuty:

 

a)   naruszenia art. 120 OP poprzez zastosowanie do oceny stanu faktycznego zaistniałego w roku 2008 materialnoprawnego przepisu art. 116 § 2 OP obowiązującego od dnia 01.01.2009 r. czyli naruszenie zasady LEX RETRO NON AGIT.

b)   naruszenia art. 120 OP poprzez błędną - opartą na niewłaściwej wykładni a contrario - interpretację przepisów art.8 jako przepisów przejściowych ustawy o zmianie ustawy ordynacja podatkowa (...) z dnia 07.11.2008 r. w zakresie ustalenia daty wejścia w życie zmienionego przepisu art. 116 § 2 OP i sprzecznego z art.120 OP uznania, że - wobec milczenia ustawodawcy (pominięcie w art.8 ustawy nowelizującej przepisu art.116 OP w zakresie nakazu stosowania poprzednich - obowiązujących przed wejściem w życie noweli - przepisów kształtujących odpowiedzialność członków zarządu wobec członków zarządu pełniących swe funkcje przed zmianą zasad tj. przed dniem 01.01.2009 r.) - rzekomo należy stosować te zmienione przepisy wstecz tj. w stosunku do tych członków zarządu, którzy pełnili swe funkcje przed dniem 01.01.2009 r. i tym samym nie byli świadomi grożącej im odpowiedzialności ukształtowanej przez ustawodawcę odmiennie po zakończeniu przez nich kadencji (vide nowela ustawy OP zmieniająca zasady odpowiedzialności).

 

W ustawie nowelizującej ordynację podatkową (Dz.U.2008.209.1318) nie zamieszczono przepisów intertemporalnych zmieniających zasadę niedziałania nowego prawa wstecz; nota bene taki ewentualny nakaz ustawodawcy, aby stosować ten zmieniony przepis art. 116 § 2 ordynacji podatkowej retroaktywnie tj. w stosunku do osób, które pełniły funkcje w zarządzie przed datą 01.01.2009 r. byłby niekonstytucyjny jako naruszający zasadę demokratycznego państwa prawa: LEX RETRO NON AGIT.

 

WSA w Warszawie uwzględnił zarzuty niekonstytucyjności i uznał za słuszną przedstawioną przeze mnie interpretację przepisów przejściowych; czyli stanął na stanowisku, że przepis art. 116 § 2 ordynacji podatkowej ustanawiający zasady odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania spółki kapitałowej jest przepisem prawa materialnego, a nie proceduralnego i wobec powyższego dokonana ostatnią nowelizacją diametralna zmiana zasad odpowiedzialności - i tym samym kręgu podmiotowego - członków zarządu odpowiedzialnych za zobowiązania spółki z o.o. - ma zastosowanie do zobowiązań podatkowych, których termin płatności przypadł po 1 stycznia 2009 r. jako wskazanej w art. 10 dacie wejścia w życie Ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw.

 

Z wydanych orzeczeń wynika, że mająca zastosowanie do stanu faktycznego w 2008 roku zasada odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki kapitałowej (które powstały w dacie pełnienia funkcji) nie została zmieniona i jako przepis prawa materialnego nadal ma zastosowanie do tych członków zarządu spółek kapitałowych, którzy sprawowali swój mandat od dnia wejścia w życie ordynacji podatkowej tj. od dnia 1 stycznia 1998 r. do dnia 31 grudnia 2008 r.

 

Wyroki WSA w Warszawie omawiane w tekście - sygnatury akt:

III SA/Wa 2429/11 z 18 maja 2012 r.,

III SA/Wa 2430/11 z 18 maja 2012 r.,

III SA/Wa 2403/11 z 22 maja 2012 r.,

III SA/Wa 2404/11 z 22 maja 2012 r..

 

 


Hanna Szarejko
, radca prawny

 

 

 

www.pierwszaprawna.pl

hanna.szarejko@pierwszaprawna.pl

tel. 501 678 246

 

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Księgowy jako doradca strategiczny – ewolucja zawodu w erze cyfrowej

Badanie fillup k24 „Księgowi jako kluczowi doradcy klienta? Rola, wyzwania i rozwój zawodu okiem księgowych i przedsiębiorców” pokazuje, że przedsiębiorcy chcą widzieć w księgowym osobę, która doradzi, zrozumie ich, pomoże podjąć strategiczne decyzje, a nie tylko wprowadzi dane – mówi Monika Piątkowska, doradca podatkowy fillup. 

Stawka podatku leśnego na 2025 r. Kto zapłaci i ile? Kto będzie zwolniony?

Podatek leśny obejmuje grunty leśne z wyjątkiem lasów wykorzystywanych na działalność inną niż leśna. W 2025 roku stawka podatku wynosi 61,02 zł za hektar, obliczona na podstawie średniej ceny sprzedaży drewna. Dowiedz się, kto jest zobowiązany do płacenia podatku leśnego i jakie przysługują zwolnienia.

E-faktura od 2026 r.: co oznacza KSeF dla dużych i małych przedsiębiorców?

Od 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla wszystkich firm, z pewnymi udogodnieniami dla najmniejszych przedsiębiorców. Michał Sosnowski, Business Development Director w Exorigo-Upos, wyjaśnia, jakie zmiany czekają przedsiębiorstwa oraz z czym wiąże się możliwość stosowania trybu offline.

Prof. Modzelewski: nie będzie faktur ustrukturyzowanych w 2026 roku

Niedawno dowiedzieliśmy się oficjalnie, że odroczony do dnia 1 lutego 2026 r. termin wprowadzenia powszechnego obowiązku wystawiania tzw. faktur ustrukturyzowanych nie będzie już odraczany, mimo że nie powstał jeszcze nawet projekt zasadniczej przebudowy tej koncepcji, co zapowiedział oficjalnie minister finansów. 

REKLAMA

Od strażnika faktur do doradcy biznesowego. Tak zmienić się musi rola księgowego w cyfrowym świecie finansów

Branżę usług księgowych czeka wielka rewolucja, a jej pierwsze sygnały już widać. Obecnie księgowy koncentruje się na porządkowaniu faktur, wpisywaniu ich do systemu księgowego, rozliczaniu należności firm, sprawdzaniu i analizowaniu rachunków oraz innych danych księgowych, a następnie wyliczaniu podatków i sporządzaniu raportów. Wcześniej przedstawiciele tego zawodu postrzegani byli jako “strażnicy faktur”, co oznaczało, że kontrolowali tylko formalny aspekt dokumentacji. Obecnie oczekuje się od nich opieki nad całym obszarem związanym z finansami. Czy cyfryzacja wpłynie na konieczność zmiany kompetencji księgowych? Czy zmieni się postrzeganie tego zawodu?

Od piątku rusza nabór wniosków o wakacje składkowe od ZUS. Gdzie złożyć wniosek? Kto może wystąpić o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne za grudzień?

Od piątku rusza nabór wniosków o wakacje składkowe od ZUS. Gdzie złożyć wniosek? Kto może wystąpić o zwolnienie ze składek na ubezpieczenie społeczne za grudzień? Jakie należy spełniać warunki, by uzyskać zwolnienie?

Księgowi pełnią coraz bardziej złożone role. Są w firmach doradcami, analitykami, a także partnerami biznesowymi

Księgowy przyszłości to nie tylko specjalista od liczb, ale także strategiczny doradca i wsparcie w rozwoju firmy. W obliczu rosnących oczekiwań przedsiębiorców, którzy cenią księgowych za zaangażowanie, komunikatywność i umiejętność zarządzania ryzykiem, profesja ta dynamicznie ewoluuje. Nowoczesne technologie odciążają księgowych od żmudnych zadań, pozwalając im skupić się na doradztwie.

Niższa składka zdrowotna dla niepełnosprawnego przedsiębiorcy przy wspólnym rozliczeniu podatkowym PIT. Jak to obliczyć wyjaśnia Minister Zdrowia

Chęć skorzystania przez małżonków ze wspólnego rozliczenia PIT nie pozbawia małżonka zaliczonego do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności z możliwości skorzystania z ulgi w składce zdrowotnej uregulowanej w art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jakie są warunki skorzystania z tej ulgi i jak ją liczyć, wyjaśnił 18 października 2024 r. Minister Zdrowia w odpowiedzi na interpelację poselską .

REKLAMA

Minimalna zmiana w składce zdrowotnej od 2025 r. Polska 2050: dodatkowo ulga dla mikroprzedsiębiorców a od 2026 r. korzystniejsze zasady dla MŚP

Rada Ministrów przyjęła 29 października 2024 r. projekt ustawy dotyczący zmian w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Zakłada on, że przychody z tytułu zbycia środków trwałych nie będą wchodziły do podstawy naliczania składki zdrowotnej od przedsiębiorców. Polska 2050 poinformowała tego samego dnia, że w przyszłym tygodniu krok drugi zmian w składce zdrowotnej, czyli wprowadzenie: 🔜od 2025 r. ulgi dla mikroprzedsiębiorców, 🔜a od 2026 r. korzystniejszych zasad naliczania składki zdrowotnej dla MŚP.

Podatek od nieruchomości 2025: ważne zmiany przepisów od 1 stycznia. Budynki, budowle, garaże

Głównym powodem planowanych przez Ministerstwo Finansów zmian w podatku od nieruchomości (mają wejść w życie z początkiem 2025 r.) jest orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt: SK 14/21). W wyroku uznano za niekonstytucyjne rozwiązanie polegające na definiowaniu obiektów będących przedmiotem opodatkowania poprzez odesłanie do przepisów prawa budowlanego (czyli nie tylko samej ustawy – Prawo budowlane). O ile orzecznictwo sądów administracyjnych zasadniczo akceptowało dotychczasową konstrukcję, to jednak Trybunał dostrzegł argumenty podatników i nakazał zmienić przedmiotową regulację. Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (to w niej znajdują się przepisy dotyczące podatku od nieuchronności) zakłada przede wszystkim wprowadzenie autonomicznych definicji na potrzeby opodatkowania tym podatkiem. 

REKLAMA