Półprofesjonalny przywóz wyrobów akcyzowych z UE – e-SAD - zmiany w 2023 roku. Dokumentacja, obowiązek podatkowy i inne nowości

Wyroby akcyzowe są przedmiotem obrotu zarówno przedsiębiorców zajmujących się głównie ich obrotem, takich jak np. składy podatkowe, co wiąże się ze spełnieniem dużych wymogów przy zakładaniu i prowadzeniu takiej działalności. Dlatego też podmioty zajmujące się sprowadzaniem wyrobów akcyzowych wprawdzie na potrzeby działalności gospodarczej, ale tylko w jakiejś części swojej działalności, korzystają z 2 innych opcji: albo korzystają z usług ww. podmiotów sprowadzających dla nich wyroby w procedurze zawieszenia poboru akcyzy albo, jeżeli wyroby są sprowadzane z UE, korzystają z procedury uproszczonej. Odpowiednio dnia 1 stycznia i 13 lutego 2023 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o akcyzie wprowadzająca nowe zasady półprofesjonalnego przywozu wyrobów akcyzowych (ustawa z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2021 r., poz. 2427).

Autopromocja

Przywóz wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenie poboru akcyzy

W związku z tym, że omawiana procedura, szczególnie przed nowelizacja, oznacza się znacznymi uproszczeniami w stosunku do procedury zawieszenia poboru akcyzy, dotyczy ona wyłącznie jednej opodatkowanej czynności i tylko niektórych wyrobów. Po pierwsze wyroby mogą być w tej procedurze wyłącznie sprowadzane wewnątrzwspólnotowo do Polski. Po drugie wyroby sprowadzane są z już zapłaconą akcyzą w państwie wysyłki. Chociaż bowiem procedura ta wymaga złożenia zabezpieczenia akcyzowego, to jednak z uwagi na mniejsze wymogi odnośnie podmiotów uprawnionych do jej stosowania, nadal objęta jest ona zabezpieczeniem akcyzowym. Zabezpieczenie ma bowiem zabezpieczyć możliwe do powstania zobowiązanie podatkowe. 

Zobowiązanie takie powstaje przy tym w Polsce, mimo że mamy do czynienia z wyrobem opodatkowanym już akcyzą, z kilku powodów:

• Opodatkowanie powinno nastąpić w państwie członkowskim konsumpcji wyrobu,
• W państwie dostawy wewnątrzwspólnotowej co do zasady przysługuje zwrot akcyzy, a zatem
• Nie powoduje to naruszenia zasady jednokrotności opodatkowania akcyzą.

Nadal podatek płatny jest w krótszym zaledwie 10-dniowym terminie od dnia powstania obowiązku podatkowego, jak i utrzymano deklarację uproszczoną, składaną w tym samym terminie. Nie da się ukryć, iż elementem uproszczenia było również był sposób dokumentowania przemieszczania wyrobów akcyzowych, za pomocą papierowych uproszczonych dokumentów towarzyszących, których obieg był analogiczny jak dokumentów CMR. 

Zmiana sposobu dokumentowania przemieszczania wyrobów akcyzowych

Prawdopodobnie najważniejszym elementem omawianej nowelizacji jest zmiana sposobu dokumentowania przemieszczania wyrobów akcyzowych. Oto bowiem podmioty gospodarcze, które dotychczas posługiwały się papierowymi dokumentami UDT, muszą się zarejestrować w PUESC w określonym charakterze i dokumentować przemieszczenie wyrobów poprzez System, czyli obecnie platformę EMCS. Wg nowych przepisów rejestracja tak będzie bowiem obowiązkowa aby móc zarówno odbierać wyroby z zapłaconą akcyzą, czyli występować jako tzw. uprawniony odbiorca odbierający wyroby akcyzowe z zapłaconą akcyzą lub uprawniony wysyłający – jeżeli chcemy uzyskać zwrot akcyzy z uwagi na wysyłkę wyrobów z dokumentem e-SAD.

Sam przemieszczanie wyrobów akcyzowych odbywać się musi na analogicznych zasadach, jak przy procedurze zawieszenia poboru akcyzy (dokumenty e-AD) czy przy dokumentach e-DD. Czyli, w dużym uproszczeniu, najpierw wprowadzamy e-SAD do sytemu, jest on potwierdzany i nadawany jest mu numer referencyjny, następuje obciążenie zabezpieczenia akcyzowego, a następnie zaczyna się transport. Po jego zakończeniu uprawniony odbiorca wprowadza odpowiednie komunikaty (dokument odpowiadający raportowi odbioru) do sytemu swojego kraju odnośnie tego dokumentu e-SAD i zabezpieczenie akcyzowe jest zwalniane. Odrębny wariantem tych procedur jest stosowanie papierowych „dokumentów zastępujących” dokumenty elektroniczne. Ta opcja jednak nie różni się w sposób zasadniczy od posługiwania się dokumentami UDT (poza koniecznością wprowadzenia danych, gdy System będzie dostępny). 

Podobnie jak w poprzedniej procedurze mamy tu do czynienia z deklarację uproszczoną, składaną w terminie 14 dni od dary powstania obowiązku podatkowego, która to data się jednak zmieniła.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Zmiana w zakresie obowiązku podatkowego

Ten, do 12 lutego 2023 r. następował z dniem otrzymania wyrobów przez podmiot jej sprowadzający, nie później niż 7 dnia od ich wysyłki. Obecnie ma to być moment wprowadzenia wyrobów do miejsca odbioru wskazanego w e-SAD. W stosunku do pozostałych wyrobów utrzymano zasadę, iż obowiązek podatkowy z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych innych niż określone w załączniku nr 2 do ustawy, objętych stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, z wyłączeniem wyrobów węglowych i wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 8 ust. 1 pkt 4a, powstaje z dniem otrzymania tych wyrobów przez podatnika.

Podmioty

• Uprawniony odbiorca – jest to podmiot posiadający numer akcyzowy, który odbiera w ramach nabycia wewnątrzwspólnotowego wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowanego odbiorcę.
• Uprawniony wysyłający – jest to podmiot posiadający numer akcyzowy, który wysyła w ramach dostawy wewnątrzwspólnotowej wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy na podstawie e-SAD albo dokumentu zastępującego e-SAD, w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym podmiot prowadzący skład podatkowy lub zarejestrowanego wysyłającego Zabezpieczenie akcyzowe
• Składane przez uprawnionego odbiorcę (co do zasady),
• Jeśli wyroby przemieszczane są opodatkowane stawką akcyzy inną niż zerowa istnieje obowiązek złożenia
• Istnieje możliwość złożenia jako zabezpieczenie generalne lub ryczałtowe w formie depozytu, gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, czeku, weksla własnego, hipoteki na nieruchomości lub innego dokumentu mającego wartość płatniczą.

Zakres wyrobów objętych procedurą i co z pozostałymi

To co jest istotne, to fakt, że nie wszystkie wyroby akcyzowe objęte są dokumentami e-SAD, a tylko te wymienione w załączniku nr 2 do ustawy. W istocie w pozostałych wypadkach powstaje istotna wątpliwość, jak dokumentować ich przemieszczenie pomiędzy Polską a państwami członkowskimi. Przepisy wskazują bowiem jedynie, iż: w przypadku gdy podatnik nabywa wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe niewymienione w załączniku nr 2 do ustawy, inne niż określone w art. 40 ust. 7, które są objęte na terytorium kraju stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, na potrzeby wykonywanej na terytorium kraju działalności gospodarczej, jest obowiązany:

1) przed wprowadzeniem wyrobów akcyzowych na terytorium kraju dokonać zgłoszenia o planowanym nabyciu wewnątrzwspólnotowym do właściwego naczelnika urzędu skarbowego;
2) złożyć zabezpieczenie akcyzowe;
3) bez wezwania organu podatkowego, złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklarację uproszczoną, o której mowa w ust. 1 pkt 3, oraz obliczyć akcyzę i dokonać jej zapłaty na terytorium kraju w sposób i terminie określonych w tym przepisie.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Co do dokumentów przywozowych dla tej sytuacji to ustawa wprost milczy. Pewną jednak wskazówką mogą być jednak przepisy o zwrocie akcyzy w wywozie odnoszące się do dokumentowania wywozu takich wyrobów, które nie są objęte e-SAD. Wraz z wnioskiem o zwrot akcyzy podatnik lub podmiot, o których mowa w art. 82 ust. 1 pkt 1 i 2, po dokonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych niewymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, które są objęte na terytorium kraju stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, lub wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy dostarczonych wewnątrzwspólnotowo osobie fizycznej, nie na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej, są obowiązani przedłożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego:

a) dokumenty towarzyszące przemieszczaniu wyrobów akcyzowych,
b) potwierdzenie otrzymania wyrobów akcyzowych przez odbiorcę z państwa członkowskiego Unii Europejskiej na dokumencie handlowym,
c) dokument potwierdzający zapłatę akcyzy lub złożenie deklaracji w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub złożenie zabezpieczenia albo dokument potwierdzający, że akcyza w tym państwie nie jest wymagana,
d) dokumenty potwierdzające zapłatę akcyzy na terytorium kraju.

Na zasadzie wykładni systemowej wewnętrznej ustawy o akcyzie przyjąć zatem należy, iż także we wwozie takich wyrobów dokumentami potwierdzającymi przemieszczenie będą dokumenty przewozowe towarzyszące przemieszczaniu wyrobów akcyzowych.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Mirosław Siwiński, radca prawny i doradca podatkowy, partner w Advicero Nexia