Ordynacja podatkowa 2017 - najważniejsze zmiany

Wzmocnienie ochrony prawnej podatników tzw. klauzula pewności prawa

Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy ustanawiające dwa nowe instrumenty, które dają podatnikom ochronę prawną w sytuacji, gdy zastosują się do zawartego w nich stanowiska organów podatkowych. Są to:

1. objaśnienia podatkowe, wydawane z urzędu przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, tj. ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego, dotyczących stosowania tych przepisów i ich zmiany (nowe brzmienie art. 14a § 1 oraz art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej). Będą one zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów pod nazwą „Objaśnienia podatkowe", wraz z oznaczeniem daty ich zamieszczenia,
2. utrwalona praktyka interpretacyjna ministra właściwego do spraw finansów publicznych (dodany art. 14n § 4-7).

Ordynacja podatkowa precyzuje również, co należy rozumieć pod pojęciem utrwalonej praktyki interpretacyjnej. I tak co do zasady rozumie się przez to wyjaśnienia zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, które dominują w interpretacjach indywidualnych wydawanych w takich samych stanach faktycznych lub w odniesieniu do takich samych zdarzeń przyszłych oraz w takim samym stanie prawnym, w trakcie okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu rozliczeniowego.

W przypadku jednak – gdy w tym czasie zastosowanie mają wydane w  odniesieniu do takiego samego zagadnienia: interpretacja ogólna lub objaśnienia podatkowe, wydane w takim samym stanie prawnym przed rozpoczęciem lub w trakcie okresu rozliczeniowego, to począwszy od dnia opublikowania takiej interpretacji ogólnej lub zamieszczenia takich objaśnień podatkowych – przez utrwaloną praktykę interpretacyjną należy rozumieć odpowiednio wyjaśnienie zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, wynikające z interpretacji ogólnej lub wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego, które dotyczy stosowania tych przepisów, zawarte w objaśnieniach podatkowych.

Podatnik, który zastosuje się do stanowiska wynikającego z objaśnień podatkowych lub utrwalonej praktyki interpretacyjnej, korzysta z ochrony prawnej na takich samych zasadach jak podatnik, który zastosował się do otrzymanej interpretacji indywidualnej.

Zmiana w zakresie ochrony prawnej wynikającej z interpretacji indywidualnej

Także od 1 stycznia 2017 r. zmodyfikowano zakres ochrony przysługujący podatnikom, którym wydano indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego. Zgodnie z regulacjami, które obowiązywały do końca 2016 r., przepisów art. 14k–14n Ordynacji podatkowej, które przyznawały podatnikom ochronę prawną przed negatywnymi konsekwencjami zastosowania się do stanowiska zawartego w wydanej im interpretacji indywidualnej nie stosowało się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowiły element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a (dot. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania);
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Od 1 stycznia 2017 r. wyłączenie ochrony prawnej, wynikającej z interpretacji indywidualnej, ma zastosowanie również do interpretacji indywidualnych wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, jeżeli korzyść podatkowa wynikająca ze stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, który jest przedmiotem interpretacji indywidualnej, została uzyskana od 1 stycznia 2017 r.

Polecamy: Komplet żółtych książek – Podatki 2017

Gwarancja prawidłowości ustaleń kontroli

Do Ordynacji podatkowej dodano art. 165c. Wynika z niego, że w przypadku gdy na skutek powtórnej kontroli danego okresu rozliczeniowego zostaną ujawnione wyłącznie nieprawidłowości co do stosowania stawki podatku VAT do określonego towaru lub usługi innej niż stawka podstawowa – które nie zostały ujawnione w trakcie poprzedniej kontroli (o ile kontrolą była objęta prawidłowości stosowania tej stawki) – nie wszczyna się postępowania podatkowego.

Od zasady tej obowiązują jednak pewne wyjątki. Nie stosuje się jej w przypadku, gdy:

1. dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;
2. protokół kontroli został sporządzony w wyniku przestępstwa;
3. po sporządzeniu protokołu kontroli z poprzedniej kontroli wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody nieznane organowi podatkowemu w chwili przeprowadzania kontroli, w tym wskazujące na wystąpienie nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
4. w protokole kontroli zostały uwzględnione ustalenia wynikające z decyzji lub orzeczenia sądu, które następnie zostały uchylone, zmienione, wygaszone lub stwierdzono ich nieważność, a które mogą mieć wpływ na dokonaną ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli;
5. przed poprzednią kontrolą opublikowano interpretację ogólną lub zamieszczono objaśnienia podatkowe, których przedmiotem jest stosowanie właściwej stawki podatku od towarów i usług w odniesieniu do dostawy danego towaru lub świadczenia danej usługi.

Domniemanie prawidłowości stosowania stawki VAT nie dotyczy już okresów rozliczeniowych następujących po okresie, w którym w wyniku powtórnej kontroli stwierdzono, że poprzednie ustalenie prawidłowości stosowania stawki podatku VAT potwierdzonej w protokole kontroli było nieprawidłowe.

Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – Ewidencja VAT od 1 stycznia 2017 (książka)