REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowa depozytu nieprawidłowego - kiedy podlega opodatkowaniu PCC?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Robert Nogacki
radca prawny
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Umowa depozytu nieprawidłowego
Umowa depozytu nieprawidłowego: warunki zwolnienia z opodatkowania PCC
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa depozytu nieprawidłowego podlega opodatkowaniu, ale przy spełnieniu określonych warunków przedsiębiorcy mogą skorzystać ze zwolnienia z tego podatku. Czym jest umowa depozytu nieprawidłowego, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby przedsiębiorcy mogli skorzystać z zwolnienia z PCC?

Umowa depozytu nieprawidłowego została wskazana wprost w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako podlegająca opodatkowaniu PCC. Jednak przy dochowaniu określonych warunków jej strony, szczególnie przedsiębiorcy, mogą korzystać ze zwolnienia w tym podatku. Jakie to warunki?

REKLAMA

Umowa depozytu nieprawidłowego

REKLAMA

Wiele osób może nawet nie zdawać sobie sprawy, że prawdopodobnie nieświadomie zawarły podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (w skrócie: PCC) umowę depozytu nieprawidłowego. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego, z depozytem nieprawidłowym mamy do czynienia w sytuacji, gdy przechowawca może rozporządzać oddanymi mu na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Zastosowanie wówczas znajdują odpowiednie przepisy o pożyczce. Wystarczy więc, że rodzic zdeponuje na rachunku osobistym dziecka jakąś kwotę na przechowanie, a dziecko skorzysta z nich, nawet nieświadomie – czyli np. gdy bank automatycznie pobierze z tych pieniędzy środki na pokrycie ujemnego salda.

Umowa depozytu nieprawidłowego, wskazana jako przedmiot opodatkowania w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o PCC, podlega 0,5% stawce opodatkowania. Stawka ta może jednak wzrosnąć aż do 20%, jeśli podatnik w przyszłości w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej powoła się przed organem podatkowym na fakt zawarcia takiej umowy, a podatek nie został wcześniej opłacony. A do takich sytuacji dochodzi, gdy podatnicy po latach próbują wykazać przed skarbówką źródło zgromadzonych przez siebie środków i uwiarygodnić legalność pochodzenia pieniędzy wydatkowanych np. na zakup mieszkania.

Umowa rachunku powierniczego bez PCC

W grudniu 2020 r. naczelnik urzędu skarbowego określił spółce z o.o. zobowiązanie w podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdzając, że w lipcu 2014 r. zwarła ona ze spółką akcyjną umowę depozytu nieprawidłowego. Spółka z o.o. wyjaśniała, że była jedynie przechowawcą środków przelanych jej w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego i obsługi płatności, a ta umowa nie została wskazana w ustawie jako podlegająca PCC. Dyrektor izby administracji skarbowej, jako organ odwoławczy, poparł ustalenia organu I instancji, że sporny przelew na rachunek bankowy spółki z o.o. dokonany 23 lipca 2014 r. przez spółkę akcyjną, nie nastąpił w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego, a jako realizacja umowy depozytu nieprawidłowego. Środki, które tym przelewem wpłynęły posłużyły bowiem do pokrycia ujemnego salda spółki na tym rachunku oraz regulowania zobowiązań wobec jej wierzycieli. Zostały więc wykorzystane przez spółkę z o.o. do jej własnych celów. Oznacza to, że rachunek nie służył wyłącznie do przechowywania środków pieniężnych spółki je przekazała. Nie spełniał zatem wymogów rachunku powierniczego. 

Umowa depozytu nieprawidłowego między przedsiębiorcami

Z ustaleniami organów co do charakteru zawartej przez spółki umowy zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 w Kielcach. Powierzający wpłaca pieniądze na rachunek powierniczy po to, aby zostały przeznaczone na cel ustalony z posiadaczem rachunku. Co prawda posiadacz rachunku dysponuje powierzonymi środkami we własnym imieniu, ale jest zobowiązany wobec powierzającego do rozliczenia się ze sposobu ich wykorzystania. Natomiast w sprawie tej, rachunek, na który spółka z o.o. otrzymała sporny przelew, służył jej do obsługi linii kredytowej i znajdowały się na nim również jej środki własne. Już ta okoliczność uniemożliwia kwalifikację tych zdarzeń jako zaistniałych w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego. Dodatkowo, spółka z o.o. dysponowała wpłaconymi przez spółkę akcyjną pieniędzmi także na pokrycie swoich zobowiązań wobec innych podmiotów.

Opodatkowanie nie dotyczy przedsiębiorców

REKLAMA

Sąd uchylił jednak decyzję organu z innego względu. W samym uzasadnieniu projektu ustawy o PCC autorzy potwierdzili, że dotyczy on opodatkowania czynności, których przedmiotem jest nieprofesjonalny obrót rzeczami oraz prawami majątkowymi. Ustawa ostatecznie rozgraniczyła zakresy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych i podatkiem od towarów i usług przez przyjęcie zasady, że zwalnia się od PCC te czynności, w których przynajmniej jedna ze stron z tytułu ich dokonania jest, na podstawie odrębnych przepisów, opodatkowana podatkiem od towarów i usług, lub na mocy tych przepisów jest zwolniona z tego podatku. Opodatkowaniu będą zatem podlegały czynności cywilnoprawne obrotu gospodarczego „nieprofesjonalnego”, których dokonanie nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Z powyższym zgadzał się w pełni dyrektor izby administracji skarbowej, który stwierdził jedynie, że aby umowa depozytu nieprawidłowego była wyłączona z opodatkowania PCC, musi podlegać opodatkowaniu VAT lub być od niego na podstawie przepisów szczególnych zwolniona. Jednocześnie konieczne jest ustalenie, czy została dokonana przez podatnika VAT oraz czy mieści się w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Nielogiczna argumentacja skarbówki

WSA w Kielcach skonstatował więc, że aby można było objąć umowę depozytu nieprawidłowego opodatkowaniem PCC, umowa ta musi zostać zawarta w ramach obrotu nieprofesjonalnego, a „Stanowisko organu w tym zakresie nie zostało jednak poparte żadną logiczną argumentacją”. Sąd zwrócił uwagę, że organy uzasadniały, że skoro rachunek spółki nie spełniał wymogów rachunku powierniczego, to nie można uznać, że czynności dokonane za jego pośrednictwem stanowiły obrót profesjonalny. WSA zwrócił wagę, że z takiego stanowiska organów wynika, iż jedynie czynności dokonywane w ramach rachunku powierniczego mogą stanowić obrót profesjonalny i być opodatkowane VAT, natomiast czynności dokonywane na innego rodzaju rachunkach bankowych w ramach umowy depozytu nieprawidłowego takimi czynnościami być nie mogą. „Taki pogląd nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa, a w szczególności w ustawie o podatku od towarów i usług” – orzekł WSA uchylając decyzję dyrektora izby administracji skarbowej zaskarżoną przez spółkę (wyrok z 2 marca 2023 r., sygn. akt I SA/Ke 561/22).

Podsumowanie

Zgodnie z intencją ustawodawcy tworzącego ustawę o PCC reguła jest prosta: jeśli w danej czynności prawnej uczestniczy przedsiębiorca, który jako podmiot profesjonalny podlega ustawie o VAT, to czynności ta nie podlega opodatkowaniu PCC. Zawiłe starania organów dążące do podwójnego opodatkowania przedsiębiorcy (podatkiem VAT i PCC) nie mają oparcia w przepisach, jak podkreślił w omawianej sprawie sąd, a więc i racji bytu. Podatnicy mogą się więc skutecznie bronić przed takimi działania fiskusa.

Co do osób niebędących przedsiębiorcami, czyli tzw. podmiotów nieprofesjonalnych, to by uniknąć ciężaru PCC lepiej powierzać najbliższym środki w drodze darowizny albo umowy pożyczki, bo w gronie bliskich podlegają one zwolnieniu z opodatkowania PCC. W przypadku przedsiębiorców, jak pokazuje przykład tej sprawy, sposobem na uniknięcie PCC jest również przekazanie ich w drodze umowy powierniczej.

Autor: Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA