REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowa depozytu nieprawidłowego - kiedy podlega opodatkowaniu PCC?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Robert Nogacki
radca prawny
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Umowa depozytu nieprawidłowego
Umowa depozytu nieprawidłowego: warunki zwolnienia z opodatkowania PCC
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa depozytu nieprawidłowego podlega opodatkowaniu, ale przy spełnieniu określonych warunków przedsiębiorcy mogą skorzystać ze zwolnienia z tego podatku. Czym jest umowa depozytu nieprawidłowego, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby przedsiębiorcy mogli skorzystać z zwolnienia z PCC?

Umowa depozytu nieprawidłowego została wskazana wprost w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych jako podlegająca opodatkowaniu PCC. Jednak przy dochowaniu określonych warunków jej strony, szczególnie przedsiębiorcy, mogą korzystać ze zwolnienia w tym podatku. Jakie to warunki?

REKLAMA

Umowa depozytu nieprawidłowego

REKLAMA

Wiele osób może nawet nie zdawać sobie sprawy, że prawdopodobnie nieświadomie zawarły podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (w skrócie: PCC) umowę depozytu nieprawidłowego. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego, z depozytem nieprawidłowym mamy do czynienia w sytuacji, gdy przechowawca może rozporządzać oddanymi mu na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Zastosowanie wówczas znajdują odpowiednie przepisy o pożyczce. Wystarczy więc, że rodzic zdeponuje na rachunku osobistym dziecka jakąś kwotę na przechowanie, a dziecko skorzysta z nich, nawet nieświadomie – czyli np. gdy bank automatycznie pobierze z tych pieniędzy środki na pokrycie ujemnego salda.

Umowa depozytu nieprawidłowego, wskazana jako przedmiot opodatkowania w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o PCC, podlega 0,5% stawce opodatkowania. Stawka ta może jednak wzrosnąć aż do 20%, jeśli podatnik w przyszłości w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej powoła się przed organem podatkowym na fakt zawarcia takiej umowy, a podatek nie został wcześniej opłacony. A do takich sytuacji dochodzi, gdy podatnicy po latach próbują wykazać przed skarbówką źródło zgromadzonych przez siebie środków i uwiarygodnić legalność pochodzenia pieniędzy wydatkowanych np. na zakup mieszkania.

Umowa rachunku powierniczego bez PCC

W grudniu 2020 r. naczelnik urzędu skarbowego określił spółce z o.o. zobowiązanie w podatku od czynności cywilnoprawnych stwierdzając, że w lipcu 2014 r. zwarła ona ze spółką akcyjną umowę depozytu nieprawidłowego. Spółka z o.o. wyjaśniała, że była jedynie przechowawcą środków przelanych jej w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego i obsługi płatności, a ta umowa nie została wskazana w ustawie jako podlegająca PCC. Dyrektor izby administracji skarbowej, jako organ odwoławczy, poparł ustalenia organu I instancji, że sporny przelew na rachunek bankowy spółki z o.o. dokonany 23 lipca 2014 r. przez spółkę akcyjną, nie nastąpił w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego, a jako realizacja umowy depozytu nieprawidłowego. Środki, które tym przelewem wpłynęły posłużyły bowiem do pokrycia ujemnego salda spółki na tym rachunku oraz regulowania zobowiązań wobec jej wierzycieli. Zostały więc wykorzystane przez spółkę z o.o. do jej własnych celów. Oznacza to, że rachunek nie służył wyłącznie do przechowywania środków pieniężnych spółki je przekazała. Nie spełniał zatem wymogów rachunku powierniczego. 

Umowa depozytu nieprawidłowego między przedsiębiorcami

Z ustaleniami organów co do charakteru zawartej przez spółki umowy zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny

Dalszy ciąg materiału pod wideo

 w Kielcach. Powierzający wpłaca pieniądze na rachunek powierniczy po to, aby zostały przeznaczone na cel ustalony z posiadaczem rachunku. Co prawda posiadacz rachunku dysponuje powierzonymi środkami we własnym imieniu, ale jest zobowiązany wobec powierzającego do rozliczenia się ze sposobu ich wykorzystania. Natomiast w sprawie tej, rachunek, na który spółka z o.o. otrzymała sporny przelew, służył jej do obsługi linii kredytowej i znajdowały się na nim również jej środki własne. Już ta okoliczność uniemożliwia kwalifikację tych zdarzeń jako zaistniałych w ramach umowy o prowadzenie rachunku powierniczego. Dodatkowo, spółka z o.o. dysponowała wpłaconymi przez spółkę akcyjną pieniędzmi także na pokrycie swoich zobowiązań wobec innych podmiotów.

Opodatkowanie nie dotyczy przedsiębiorców

REKLAMA

Sąd uchylił jednak decyzję organu z innego względu. W samym uzasadnieniu projektu ustawy o PCC autorzy potwierdzili, że dotyczy on opodatkowania czynności, których przedmiotem jest nieprofesjonalny obrót rzeczami oraz prawami majątkowymi. Ustawa ostatecznie rozgraniczyła zakresy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych i podatkiem od towarów i usług przez przyjęcie zasady, że zwalnia się od PCC te czynności, w których przynajmniej jedna ze stron z tytułu ich dokonania jest, na podstawie odrębnych przepisów, opodatkowana podatkiem od towarów i usług, lub na mocy tych przepisów jest zwolniona z tego podatku. Opodatkowaniu będą zatem podlegały czynności cywilnoprawne obrotu gospodarczego „nieprofesjonalnego”, których dokonanie nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Z powyższym zgadzał się w pełni dyrektor izby administracji skarbowej, który stwierdził jedynie, że aby umowa depozytu nieprawidłowego była wyłączona z opodatkowania PCC, musi podlegać opodatkowaniu VAT lub być od niego na podstawie przepisów szczególnych zwolniona. Jednocześnie konieczne jest ustalenie, czy została dokonana przez podatnika VAT oraz czy mieści się w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Nielogiczna argumentacja skarbówki

WSA w Kielcach skonstatował więc, że aby można było objąć umowę depozytu nieprawidłowego opodatkowaniem PCC, umowa ta musi zostać zawarta w ramach obrotu nieprofesjonalnego, a „Stanowisko organu w tym zakresie nie zostało jednak poparte żadną logiczną argumentacją”. Sąd zwrócił uwagę, że organy uzasadniały, że skoro rachunek spółki nie spełniał wymogów rachunku powierniczego, to nie można uznać, że czynności dokonane za jego pośrednictwem stanowiły obrót profesjonalny. WSA zwrócił wagę, że z takiego stanowiska organów wynika, iż jedynie czynności dokonywane w ramach rachunku powierniczego mogą stanowić obrót profesjonalny i być opodatkowane VAT, natomiast czynności dokonywane na innego rodzaju rachunkach bankowych w ramach umowy depozytu nieprawidłowego takimi czynnościami być nie mogą. „Taki pogląd nie znajduje uzasadnienia w przepisach prawa, a w szczególności w ustawie o podatku od towarów i usług” – orzekł WSA uchylając decyzję dyrektora izby administracji skarbowej zaskarżoną przez spółkę (wyrok z 2 marca 2023 r., sygn. akt I SA/Ke 561/22).

Podsumowanie

Zgodnie z intencją ustawodawcy tworzącego ustawę o PCC reguła jest prosta: jeśli w danej czynności prawnej uczestniczy przedsiębiorca, który jako podmiot profesjonalny podlega ustawie o VAT, to czynności ta nie podlega opodatkowaniu PCC. Zawiłe starania organów dążące do podwójnego opodatkowania przedsiębiorcy (podatkiem VAT i PCC) nie mają oparcia w przepisach, jak podkreślił w omawianej sprawie sąd, a więc i racji bytu. Podatnicy mogą się więc skutecznie bronić przed takimi działania fiskusa.

Co do osób niebędących przedsiębiorcami, czyli tzw. podmiotów nieprofesjonalnych, to by uniknąć ciężaru PCC lepiej powierzać najbliższym środki w drodze darowizny albo umowy pożyczki, bo w gronie bliskich podlegają one zwolnieniu z opodatkowania PCC. W przypadku przedsiębiorców, jak pokazuje przykład tej sprawy, sposobem na uniknięcie PCC jest również przekazanie ich w drodze umowy powierniczej.

Autor: Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA