Depozyt nieprawidłowy opodatkowany PCC jak pożyczka

Depozyt nieprawidłowy

Zgodnie z art. 845 kodeksu cywilnego jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

A z art. 1 ust. 1 pkt1 lit. j ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika obowiązek objęcia tym podatkiem także umów depozytu nieprawidłowego.

Obowiązek podatkowy ciąży tu na przechowawcy (przy umowie pożyczki – na biorącym pożyczkę).

Podstawę opodatkowania stanowi w przypadku depozytu nieprawidłowego kwota lub wartość depozytu (przy umowie pożyczki kwota lub wartość pożyczki).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC od umowy depozytu nieprawidłowego płaci się podatek w wysokości 2 % podstawy opodatkowania – czyli tyle samo co od pożyczki.

Jednak stawka PCC wynosi 20 %, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy depozytu nieprawidłowego, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony. Analogiczna sankcja jest przy pożyczce.

Jednak pożyczka w najbliższej rodzinie może być zwolniona z PCC ( po spełnieniu pewnych warunków), a depozyt nieprawidłowy nie. Stąd korzystniej jest w takich przypadkach (relacje rodzinne) zawrzeć umowę pożyczki.

Tata przekazuje pieniądze córce

Za depozyt nieprawidłowy zostało uznane np. przekazanie pieniędzy córce (przelew na konto bankowe) przez ojca w sprawie rozstrzyganej przez NSA (wyrok z 10 czerwca 2011 r. – sygn. II FSK 1722/10). Córka bowiem rozporządzała tymi pieniędzmi, o czym świadczyły wykonane przelewy.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważył w tym wyroku, że:

Okolicznością kluczową w sprawie, która przesądzała o uznaniu czynności prawnej dokonanej między skarżącymi za depozyt nieprawidłowy (a nie, jak wywodzą skarżący, za "samo przekazanie i tymczasowe zlokalizowanie środków pieniężnych skarżącego na rachunku bankowym skarżącej") był bezsporny fakt dysponowania przez skarżącą pieniędzmi należącymi do skarżącego, za pośrednictwem rachunku bankowego prowadzonego dla skarżącej. Z samej umowy zawartej między skarżącą a bankiem, a także z logiki funkcjonowania instytucji finansowych, wynikało, że konsekwencją operacji przelewu kwoty pieniężnej na rachunek bankowy o ujemnym saldzie będzie w pierwszej kolejności pokrycie zadłużenia względem banku oraz pobranie stosownej opłaty manipulacyjnej.

Ponadto zasadnie uznały organy podatkowe, że również zrealizowane na zlecenie skarżącej ze środków skarżącego, zgromadzonych na rachunku skarżącej, operacje zapłaty należności na rzecz firmy telekomunikacyjnej oraz E. Sp. z o.o. należało potraktować jako wykonywanie uprawnienia do rozporządzania środkami pieniężnymi oddanymi na przechowanie. Stwierdzenie powyższych faktów doprowadziło organy podatkowe do słusznej konkluzji, że stosunek prawny łączący skarżących w sposób ewidentny wskazywał na istnienie między stronami umowy depozytu nieprawidłowego. Z samych bowiem okoliczności sprawy wynikało, że przechowawca miał uprawnienie do rozporządzania pieniędzmi oddanymi na przechowanie, co więcej zaś, z uprawnienia tego faktycznie korzystał.

Sąd przypomniał też, że w postępowaniu podatkowym obowiązuje zasada prawdy materialnej (art. 122 Ordynacji podatkowej). Z tej zasady wynika obowiązek ustalenia przez organy podatkowe rzeczywistego stanu stosunków faktycznych i prawnych.

PCC od pożyczki - kiedy nie trzeba płacić podatku

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 stycznia 1997 r. (sygn. akt III SA 1184/95) "organy podatkowe nie są związane wskazaną przez strony nazwą czynności cywilnoprawnej, lecz mogą i powinny samodzielnie ustalać jej istotne elementy".

Dokonując powyższych ustaleń organy te winny uwzględnić dyrektywę wykładni czynności cywilnoprawnych, zawartą w art. 199a § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności.

Zdaniem NSA organy podatkowe prawidłowo ustaliły, że strony zawarły w istocie, choćby w sposób dorozumiany, umowę depozytu nieprawidłowego. Dlatego organy podatkowe zobligowane były wydać decyzję określającą wysokość zaległości podatkowej w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stan faktyczny sprawy odpowiadał bowiem hipotezie normy zawartej w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, który stanowi, że umowa depozytu nieprawidłowego podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 1 tej ustawy organy podatkowe ustaliły moment powstania obowiązku podatkowego, prawidłowo przyjmując, że umowa depozytu nieprawidłowego stanowi umowę o charakterze realnym i dochodzi do skutku z chwilą wydania pieniędzy bądź innych rzeczy przechowawcy.

Kalkulator odsetek podatkowych

Polecamy: Kontrola podatkowa

Warto też zauważyć, że ewentualne odsetki od takiego depozytu podlegają opodatkowaniu PIT.