Złożenie PIT przez niemogących czytać lub pisać

Do oświadczeń wiedzy należy stosować odpowiednio przepisy dotyczące oświadczeń woli. Z tego punktu widzenia istotne znaczenie mają następujące przepisy kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią przepisu art. 79 kodeksu cywilnego osoba niemogąca pisać, lecz mogąca czytać może złożyć oświadczenie woli w formie pisemnej bądź w ten sposób, że uczyni na dokumencie tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba wypisze jej imię i nazwisko, umieszczając swój podpis, bądź też w ten sposób, że zamiast składającego oświadczenie podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie niemogącego pisać, lecz mogącego czytać.

Jeżeli zatem osoba składająca zeznanie potrafi czytać (co będzie miało miejsce w większości przypadków składania zeznania rocznego przez osobę niemogącą pisać), to wówczas najprostszym rozwiązaniem jest dokonanie na druku PIT-36 czy PIT-37 tuszowego odcisku palca, umieszczenie obok imienia i nazwiska osoby niemogącej pisać oraz podpisu innej osoby (np. członka rodziny).

Konieczny notariusz

Sytuacja komplikuje się w przypadku, gdy osoba, która ma złożyć zeznanie, nie może czytać (np. jest niewidoma). W takim przypadku zgodnie z treścią przepisu art. 80 kodeksu cywilnego oświadczenie powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Po wypełnieniu zeznania należy zatem udać się do kancelarii notarialnej w celu złożenia oświadczenia wiedzy (podpisu) na druku PIT-36 (PIT-37).

Zasad tych nie uchyla umieszczenie na dowodzie osobistym podatnika adnotacji - Podpis niemożliwy. Zdarza się bowiem, iż tego typu sformułowanie umieszczane jest na dowodzie osobistym osób, których podpis nie mieści się w rubryce wniosku o wydanie dowodu osobistego przenoszonej na dokument, jakim jest dowód osobisty. Ponadto - jako do oświadczenia wiedzy stosujemy do zeznań rocznych odpowiednio przepisy dotyczące oświadczeń woli. Żaden przepis nie zezwala na zastąpienie tuszowego odcisku palca czy poświadczenia przez notariusza (wójta, burmistrza, prezydenta miasta) informacją, iż podpis jest niemożliwy. Mogłoby to bowiem prowadzić do nadużyć.

Podatnik w śpiączce

Zgodnie z treścią przepisu art. 13 par. 1 kodeksu cywilnego osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.