Rozliczenie podatku od sprzedaży nieruchomości w zeznaniu rocznym

Różne zasady opodatkowania.

Przy sprzedaży nieruchomości nabytychod dnia 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r. oraz sprzedaży nieruchomości wybudowanych (oddanych do użytkowania) od dnia 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r. - trzeba zapłacić podatek dochodowy w wysokości 19% dochodu (można tu jednak skorzystać z ulgi meldunkowej

Przy sprzedaży nieruchomości nabytychprzed 1 stycznia 2007 r. oraz sprzedaży nieruchomości wybudowanych (oddanych do użytkowania) przed 1 stycznia 2007 r. - trzeba zapłacić podatek w wysokości 10% przychodu - można jednak nie zapłacić tego podatku jeżeli w ciągu 2 lat od sprzedaży przeznaczy się uzyskane z tej sprzedaży pieniądze na własne cele mieszkaniowe.

Ważne! Jeżeli podatnik kupił działkę np. w 2000 roku i w 2007 roku wybudował na niej dom to do sprzedaży tej nieruchomości będą miały zastosowanie stare zasady (podatek w wysokości 10% przychodu), bowiem działka została kupiona przed 2007 rokiem. Budynek jest traktowany jako część składowa działki i mimo, że po wybudowaniu budynku wartość całej nieruchomości znacznie wzrosła, to jednak mamy do czynienia z tą samą nieruchomością. W tej sytuacji podatek dochodowy nie wystąpi w ogóle bo minęło już 5 lat od końca roku 2000 (roku nabycia nieruchomości).

Warto już teraz zasygnalizować, że w przypadku nieruchomości nabytych lub wybudowanych począwszy od 1 stycznia 2009 r. trzeba będzie zapłacić podatek w wysokości 19% dochodu, chyba że w ciągu 2 lat od sprzedaży pieniądze uzyskane ze sprzedaży przeznaczy się (wyda) na własne cele mieszkaniowe.

Zasady opodatkowania dochodu ze sprzedaży nieruchomości nabytych lub wybudowanych od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.

Według obowiązującego od 1 stycznia 2007 r. art. 30e ustawy o PIT, transakcje odpłatnego zbycia nieruchomości obciąża podatek dochodowy w wysokości 19 % uzyskanego dochodu. Dochód ustalamy jako różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości a kosztami uzyskania (przychody pomniejszamy o koszty sprzedaży takie jak np. koszt taksy notarialnej).

Co może być kosztem uzyskania przychodu ?

Są to udokumentowane koszty nabycia lub koszty wytworzenia nieruchomości, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Co więcej, koszty te podlegają waloryzacji o wskaźnik inflacji. Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 6f ustawy o PIT koszty nabycia lub koszty wytworzenia, o których mowa w ust. 6c, są corocznie podwyższane, począwszy od roku następującego po roku, w którym nastąpiło nabycie lub wytworzenie, do roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym nastąpiło zbycie. Podwyższenie następuje o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszany przez Prezesa GUS w okresie pierwszych trzech kwartałów roku podatkowego w stosunku do tego samego okresu roku ubiegłego.

Szczególny sposób ustalania kosztów uzyskania przychodów przewidziany jest w przypadku sprzedaży nieruchomości, które została nabyta w sposób nieodpłatny (np. spadek, darowizna). W takim przypadku za koszt uzyskania przychodu uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość nieruchomości, poczynione w czasie jej posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej nieruchomości przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Co ciekawe, przy obliczaniu dochodu do opodatkowania mogą zostać uwzględnione dokonane odpisy amortyzacyjne od sprzedawanej nieruchomości.

Amortyzacja wydaje się być nieodłącznym elementem prowadzonej działalności gospodarczej. Jednak osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej także mogą amortyzować posiadane nieruchomości.

Taką możliwość mają osoby, który nie prowadząc działalności gospodarczej osiągają przychody z najmu bądź dzierżawy (jest to osobne źródło przychodu). Dokonane odpisy amortyzacyjne od sprzedawanej nieruchomości powiększają dochód do opodatkowania.

Powyższych zasad opodatkowania zysków ze sprzedaży nieruchomości nie stosuje się, jeżeli:
- budowa i sprzedaż budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych oraz sprzedaż gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów są przedmiotem działalności gospodarczej podatnika,
- przychód ze sprzedaży nieruchomości przychód z działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej.

Według tych samych zasad jak podatek od zysków ze sprzedaży nieruchomości, ustala się dochód z zamiany nieruchomości u każdej ze stron umowy

Ważne! Podatek dochodowy od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości jest płatny w terminie złożenia zeznania rocznego. Nie płacimy go w trakcie roku podatkowego. Sprzedając nieruchomość np. w styczniu 2008 r. mamy obowiązek zapłacić podatek dopiero do 30 kwietnia 2009 r.

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł. Dlatego w zeznaniu rocznym wykazuje się wyłącznie podatek do zapłaty. Przy czym miejsce na wykazanie tego podatku jest tylko w PIT-36PIT-36L i PIT-38. Zatem kto w 2008 r. uzyskał dochód ze sprzedaży nieruchomości i dochód ten nie jest zwolniony z podatku, czyli podlega opodatkowaniu (bez względu, czy na starych, czy na nowych zasadach), powinien wypełnić jeden z ww. PITów.

Ważne! Opisane zasady opodatkowania dotyczą także opodatkowania zysku ze sprzedaży praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o PIT

Kiedy nie płaci się podatku od dochodu ze sprzedaży nieruchomości nabytych lub wybudowanych od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r.

Od konieczności uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej; prawa wieczystego użytkowania gruntów definitywnie uwalnia nas upływ określonego w ustawie czasu.

Ważne! Podatku nie zapłacimy, gdy sprzedamy wymienione powyżej nieruchomości bądź prawa po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie. Ta reguła dotyczy jednak wyłącznie sprzedaży poza działalnością gospodarczą.

Jeżeli chcemy sprzedać np. mieszkanie wcześniej niż po 5 latach od jego nabycia i uniknąć zapłaty podatku, musimy skorzystać z tzw. ulgi meldunkowej. Ulga ta dotyczy tylko nieruchomości nabytych lub wybudowanych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r.. Wprowadził ją art. 21 ust. 1 pkt. 126 ustawy o PIT, który stanowi że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z odpłatnego zbycia:

a) budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku,

b) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu,

c) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,

d) prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

-jeśli byliśmy zameldowani w sprzedawanym budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.

Ważne! Wyżej cytowany przepis nie wymienia gruntów ani udziałów w gruntach, które przecież z reguły są sprzedawane łącznie z domem lub mieszkaniem stanowiącymi odrębne nieruchomości (inaczej jest przy lokalach spółdzielczych, bo nie są to nieruchomości a prawa).

Daje to powód organom podatkowym do twierdzenia, że wartość gruntu (udziału w gruncie) zbywanego razem z budynkiem czy lokalem mieszkalnym nie podlega zwolnieniu na podstawie ulgi meldunkowej. Grunt ten należy więc opodatkować na zasadach określonych w art. 30eustawy o PIT(19% podatek).
Przykładami takich interpretacji są: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 kwietnia 2008 r., nr IBPB2/415W-26/08/MM/KAN-2169/11/07 oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 marca 2008 r., nr ILPB2/415-378/07-2/PW. Obie wydane w imieniu Ministra Finansów.

Początkowo przepisy o uldze meldunkowej wprowadziły 14-dniowy termin (liczony od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego) na złożenie oświadczenia, że warunki do zwolnienia zostały spełnione. Oświadczenie to powinno zostać złożone w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Jednak na mocy przepisów przejściowych najnowszej ustawy nowelizującej przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z 6 listopada 2008 r.) termin ten nie będzie miał zastosowania. Oświadczenie o spełnieniu warunków do skorzystania z ulgi meldunkowej trzeba będzie złożyć w terminie złożenia zeznania rocznego za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości nabytej w okresie obowiązywania ulgi meldunkowej.

Dla osób, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., już znacznie wcześniej został wprowadzony taki termin. Mają one czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r. Termin ten dotyczy przede wszystkim tych osób, które na skutek dotychczasowej restrykcyjnej interpretacji przepisów o uldze meldunkowej nie złożyły tych oświadczeń, ale które posiadają prawo do ulgi - zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z 19 lutego 2008 r

Warszawa, dnia 30 kwietnia 2009 r.* Jan Kowalski 00-001 Warszawa ul. Alternatywna 111 NIP: 111-111-11-11 Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście ul. Lindleya Oświadczenie Ja niżej podpisany oświadczam, że jestem uprawniony do skorzystania z tzw. ulgi meldunkowej w podatku dochodowym. W dniu 11 października 2008 r. sprzedałem mieszkanie, które nabyłem w dniu 5 stycznia 2007 r.. Byłem zameldowany w tym mieszkaniu od 20 stycznia 2007 r. do 8 października 2008 r.. W związku z powyższym dochód jaki uzyskałem ze sprzedaży tego mieszkania podlega zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 126 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r.. Jan Kowalski ______________________ _______________________________________________ * Osoby, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., mają czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r. Jeśli odpłatne zbycie będzie miało miejsce w latach późniejszych, oświadczenie trzeba złożyć właściwemu organowi podatkowemu w terminie złożenia zeznania rocznego za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości nabytej w okresie obowiązywania ulgi meldunkowej.

Przepisy o uldze meldunkowej stanowiły, że zwolnienie to ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków. Część organów podatkowych uważa, iż oznacza to, że aby małżonkowie sprzedając mieszkanie lub dom mogli skorzystać z ulgi meldunkowej, oboje muszą być zameldowani w nim przez 12 miesięcy przed datą zbycia. To błędny pogląd.

Jeżeli nasz urząd skarbowy tak zinterpretuje przepisy powołajmy się na korzystną dla podatników interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 17 września 2007 r. (nr IS.I/2-4151/9/07, IS.I/2-4151/10/07). W interpretacji tej organ podatkowy stwierdził, że (…) w przypadku odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowiącego współwłasność małżeńską, do skorzystania z „ulgi meldunkowej” wystarczy, aby tylko jeden z małżonków był zameldowany w tym lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia

Wątpliwość budziła dotąd również data, od której należy liczyć okres zameldowania uprawniający do ulgi.

Minister Finansów i inne organy podatkowe twierdziły aż do 20 lutego 2008 r., że należy go liczyć od dnia nabycia nieruchomości. Nadto fiskus twierdził, że nawet w przypadku zameldowanego właściciela nieruchomości - okres zameldowania powinno się liczyć od 1 stycznia 2007 r. - czyli od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy podatkowej wprowadzającej tą ulgę.

Jednak sądy administracyjne uważają inaczej, tj. że nie ma znaczenia kiedy rozpoczął się okres zameldowania byle podatnik legitymował się nieprzerwanym okresem 12 miesięcy zameldowania w danej nieruchomości.

Przykładowo zdaniem WSA w Warszawie (wyrok z 14 listopada 2007 r., sygn. akt: III SA/Wa 1387/07Warunkiem skorzystania ze zwolnienia określonego w art.21 ust.1 pkt 126 lit.b ) u.p.d.f. jest potwierdzenie faktu zamieszkania w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem nieruchomości stanowiącej przedmiot odpłatnego zbycia z zamiarem stałego przebywania przez właściwy organ gminy prowadzący ewidencję ludności. Okres zameldowania w nieruchomości nie może być krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia, co jednoznacznie wskazuje, iż przepis ten nie określa daty od której termin rozpoczyna bieg, ani daty jego upływuNie ma więc podstaw do przyjęcia iż bieg terminu zameldowania rozpoczyna się od daty nabycia lokalu. Przepis stanowi jedynie, że okres zameldowania musi wynosić co najmniej 12 miesięcy w okresie poprzedzającym datę jego zbycia

Taka sama argumentacja znalazła się m.in. w wyroku WSA w Szczecinie (wyrok z 18 lipca 2007 r., sygn. akt: I SA/Sz 330/07), a ostatnio w wyroku WSA w Warszawie (wyrok z 11 lutego 2008 r., sygn. akt: III SA/Wa 1992/07

Interpretacja Ministra Finansóww sprawie ulgi meldunkowej 19 lutego 2008 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie „ulgi meldunkowej” (nr DD2/033/0557/SKT/07/1682). Minister uznał, że do 12-miesięcznego okresu zameldowania podatnika na pobyt stały wlicza się okres zameldowania zarówno przed 1 stycznia 2007 r., jak i przed datą nabycia nieruchomości lub prawa. Potwierdził tym samym w pełni słuszność stanowiska prezentowanego w tej kwestii przez sądy administracyjne. Ponadto Minister Finansów rozporządzeniem z 2 kwietnia 2008 r. przedłużył do 30 kwietnia 2008 r. (w odniesieniu do dochodów uzyskanych w 2007 r.) termin do złożenia urzędowi skarbowemu oświadczenia o posiadaniu uprawnień do skorzystaniu z ulgi meldunkowej Natomiast te osoby, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., mają czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r.

W wyniku najnowszej nowelizacji przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga meldunkowa została wykreślona z ustawy. Została zastąpiona nowym zwolnieniem, które obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. Jednak będzie ona nadal przysługiwać na zasadzie praw nabytych osobom, które będą sprzedawać nieruchomości nabyte w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. przed upływem 5 lat od ich nabycia.

W trakcie 2009 roku wejdzie w życie znowelizowana ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W jej wyniku obowiązek meldunkowy w obecnym kształcie zostanie zniesiony, gdyż zameldowanie na pobyt stały zostanie zastąpione rejestracją podstawowego miejsca zamieszkania. Podatnicy będą też mogli zarejestrować dodatkowe miejsce zamieszkania.
Jednak warto wiedzieć, że powyższe zmiany, a zwłaszcza wprowadzenie dodatkowego zarejestrowanego miejsca zamieszkania, nie powinny negatywnie wpłynąć na możliwość korzystania z ulgi meldunkowej. Korzystanie z niej gwarantują bowiem podatnikom przepisy przejściowe wspomnianej wyżej ustawy nowelizującej z 6 listopada 2008 r.

Opodatkowanie nieruchomości nabytych lub wybudowanych przed 1 stycznia 2007 r.

Poniższe zasady opodatkowania przychodu ze sprzedaży, (a nie dochodu, jak to ma miejsce w odniesieniu do odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w okresie od 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r.) stosuje się w dalszym ciągu do nieruchomości wybudowanych lub nabytych do końca 2006 r..

Nie zmieniła się zasada, że podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości; spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, czy prawa wieczystego użytkowania gruntów nie płacimy po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie. I tak jak dotychczas, to uregulowanie stosujemy, gdy sprzedaż nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Ważne! Podatku nie zapłacimy, gdy po sprzedaży nieruchomości uzyskane środki zostaną zainwestowane w inne cele mieszkaniowe (wymieniał je art. 21 ust. 1 pkt 32 updof w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.) nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży.

Cele mieszkaniowe, które wymieniał art. 21 ust. 1 pkt 32 updof w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 r.: - nabycie na terytorium RP budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, - nabycie na terytorium RP spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie, - nabycie na terytorium RP gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, - budowa, rozbudowa, nadbudowa, przebudowa, remont lub modernizacja własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, - rozbudowa, nadbudowa, przebudowa lub adaptacja - na cele mieszkalne - własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, - spłata kredytu (pożyczki) i odsetek zaciągniętych na ww. cele w polskim banku lub skok-u (nawet jeżeli kredyt zaciągnięto przed uzyskaniem przychodu ze sprzedaży nieruchomości).

Jednocześnie w terminie 14 dni od dnia dokonania sprzedaży musimy złożyć do urzędu skarbowego oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczymy na ww. cele mieszkaniowe.

Zwolnienie to nie ma zastosowania, jeżeli:

1) budowa i sprzedaż budynków i lokali oraz sprzedaż gruntów i prawa wieczystego użytkowania gruntów jest przedmiotem działalności gospodarczej podatnika,

2) przychód ze sprzedaży lub zamiany jest wydatkowany na:

a) nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub

b) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, modernizację, adaptację lub remont budynku albo jego części

- przeznaczonych na cele rekreacyjne,
3) przychód ze sprzedaży nieruchomości stanowi przychód z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Warto też wiedzieć, że osoby, które korzystały lub korzystają z ulgi odsetkowej (na podstawie dawnego art. 26 b updof) nie mogą skorzystać z omawianego zwolnienia z 10% podatku, jeżeli przychody ze sprzedaży nieruchomości przeznaczyły na spłatę kredytu i odsetek, które uprawniały do ulgi odsetkowej. Chodzi o to aby jeden i ten sam kredyt nie uprawniał do dwóch różnych przywilejów podatkowych.

Ważne! Przychodów tych nie łączymy z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych i nie wykazujemy w rocznym zeznaniu podatkowym.

Podatek od przychodu ustalamy w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten musimy zapłacić bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według naszego miejsca zamieszkania. W terminie płatności podatku jesteśmy zobowiązani złożyć deklarację PIT-23.

Pamiętajmy, że jeżeli po upływie dwóch lat okaże się, iż pomimo złożenia ww. oświadczenia nie została przeprowadzona ponowna inwestycja mieszkaniowa, mamy obowiązek zapłacić zaległy podatek wraz z odsetkami naliczanymi:

1) od terminu płatności określonego w ustawie do dnia, w którym upłynęły dwa lata, licząc od dnia sprzedaży - w wysokości połowy odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych,

2) począwszy od następnego dnia po upływie dwóch lat, licząc od dnia sprzedaży, aż do dnia zapłaty - w pełnej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych.

Anna Welsyng

radca prawny

doradca podatkowy

kancelaria welsyng.pl