Ulga na złe długi w VAT, CIT i PIT

• Ulga na złe długi – warunki skorzystania
• Ulga na złe długi przed TSUE
• Ulga na złe długi w podatkach dochodowych

Rozwiązanie w takich sytuacjach przewiduje art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług. Mówi ona o tym, że podatnik ma prawo do korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego odprowadzanego z tytułu dostawy towarów i usług tylko, aczkolwiek dotyczy to tylko wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. 

Autopromocja

W związku z tym jeśli dana wierzytelność została zbyta firmie faktoringowej, to możliwość skorzystania z rozwiązania przewidzianego w ustawie przepada. 

Ulga na złe długi – warunki skorzystania

Ponadto ten sam artykuł ustawy przewiduje szereg warunków, których spełnienie warunkuje skorzystanie z korekty podatku przy wierzytelności nieściągalnej na gruncie VAT:

• Stosuje się na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonywana będzie korekta (Wierzyciel, czyli Podatnik wnioskujący o skorzystanie z ulgi na złe długi w tym okresie musi być czynnym podatnikiem VAT),
• Od daty wystawienia faktury, której dotyczy wierzytelność i wcześniej wspomniana korekta nie może upłynąć więcej  niż 3 lata (licząc od końca roku od daty wystawienia).

Korekta ta przysługuje również w sytuacji, gdy towary lub usługi są dokonywane również na rzecz podatników innych niż czynni podatnicy VAT. Aby jednak była możliwość skorzystania z „ulgi na złe długi” należy spełnić jeden z trzech warunków:

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

• wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
• wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym, lub
• wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów.

Ulga na złe długi przed TSUE

Niektóre z tych warunków są jednak kwestionowane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Chodzi tu dokładniej o następujące dwa warunki:

• dłużnik, zarówno w dniu dokonania dostawy towaru lub usługi jak i w dniu poprzedzającym złożenie korekty był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,
• wierzyciel w dniu poprzedzającym złożenie korekty był nadal zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Warunki te zostały zakwestionowane z uwagi na fakt, iż są one sprzeczne z warunkami dyrektyw unijnych (polskie przepisy są bardziej restrykcyjne). Wyrok ten wiąże się z faktem, że podatnik chcący uzyskać korektę podatku VAT naliczonego z tytułu nieopłaconej faktury nie musi być czynnym podatnikiem VAT, a sam dłużnik nie musi nim być w dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji. Zgodnie z tym wyrokiem nie musi być również wszczęte postępowanie restrukturyzacyjne, upadłościowe oraz otwarta likwidacja. Dzięki tym wyrokom wierzyciel będzie mógł ubiegać o korektę VAT-u właśnie w przypadkach kiedy jego kontrahent lub on sam przestanie być czynnym podatnikiem VAT, lub z powodu pozostałych wcześniej wymienionych przypadków. 

Aby skorzystać z ulgi na złe długi należy ją odpowiednio wykazać w deklaracji JPK VAT. Podatnik powinien ją odpowiednio rozliczyć i zaraportować jako odpowiedni element formularza. Po poprawnej kalkulacje otrzymane kwoty powinny zwiększać przychód lub obrót wierzyciela. 

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Ulga na złe długi w podatkach dochodowych

Ciekawa również jest kwestia ulgi na złe długi w podatku PIT oraz CIT. Zgodnie z artykułem 26i ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 18f ust.1 ustawy CIT:

• może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;
• podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Zgodnie z powyższym, podobnie jak w przypadku VAT zastosowanie ma tutaj termin 90 dni. Po ich upływie nabywca ma obowiązek zwiększyć podstawę opodatkowania o kwotę nieopłaconego zobowiązania, natomiast sprzedawca ma prawo zmniejszyć podstawę opodatkowania. Ponadto tak jak w przypadku VAT istnieją warunki konieczne do spełnienia, aby móc skorzystać z ulgi na złe długi:

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

• dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
• od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (rachunek) lub została zawarta umowa, a w przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;
• transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Widać zatem, że warunki te różnią się od tych określonych przypadku VAT; okres w którym możemy dokonać korekty jest krótszy o rok, a co więcej dodany jest warunek polegający na tym, że transakcja musi być kosztem uzyskania przychodów związanym z działalnością.