Odpowiedzialność dyscyplinarna i majątkowa urzędników skarbowych

Odpowiedzialność dyscyplinarna

Zakres tej odpowiedzialności jest szeroki, zależy od indywidualnego przypadku i może być bardzo dotkliwy dla pracowników organów podatkowych. Sygnalizując problematykę, w pierwszej kolejności należy wskazać na obowiązek działania na podstawie i w granicach obowiązującego prawa przez wszystkich pracowników organów podatkowych, który wynika głównie z ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej. W szczególności dotyczy on odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariuszy celno-skarbowych. Zgodnie z art. 254 pkt 1 i 2 ustawy o KAS, funkcjonariusze podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie obowiązków służbowych, zwłaszcza za:

Autopromocja

• niedopełnienie obowiązków służbowych lub wynikających ze złożonego ślubowania oraz przepisów prawa,
• przekroczenie uprawnień określonych w przepisach prawa.

Obok funkcjonariuszy celno-skarbowych odpowiedzialności służbowej podlegają także członkowie korpusu służby cywilnej. Zgodnie z Ustawą o Służbie cywilnej, karami dyscyplinarnymi stosowanymi wobec urzędników służby cywilnej są m.in.:

• upomnienie;
• nagana;
• pozbawienie możliwości awansowania przez okres dwóch lat na wyższy stopień służbowy;
• obniżenie wynagrodzenia zasadniczego, nie więcej niż o 25 % – przez okres nie dłuższy niż sześć miesięcy;
• obniżenie stopnia służbowego służby cywilnej;
• wydalenie ze służby cywilnej.

Podobnej odpowiedzialności podlegają funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej.

Odpowiedzialność majątkowa

Dodatkowo należy wspomnieć, iż zarówno funkcjonariusze organów celno-skarbowych jak członkowie korpusu służby cywilnej mogą ponosić dodatkową odpowiedzialność majątkową. Ustawa z dnia 20.01.2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa, reguluje zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych wobec Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów ponoszących odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej, za działania lub zaniechania prowadzące do rażącego naruszenia prawa oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności. Za funkcjonariusza publicznego uznaje się osobę działającą w charakterze organu administracji publicznej lub z jego upoważnienia albo jako członek kolegialnego organu administracji publicznej lub osobę wykonującą w urzędzie organu administracji publicznej pracę w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy cywilnoprawnej, biorącą udział w prowadzeniu sprawy rozstrzyganej w drodze decyzji lub postanowienia przez taki organ.

Reasumując, funkcjonariusz publiczny ponosi odpowiedzialność majątkową w razie łącznego zaistnienia następujących przesłanek:

• na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub na mocy ugody zostało wypłacone przedsiębiorcy (podatnikowi) przez podmiot odpowiedzialny (organ podatkowy) odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa,
• rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało spowodowane zawinionym działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego,
• rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało stwierdzone w postępowaniu przeprowadzonym przez prokuratora.

Z powyższego wynika, że jedną z przesłanek majątkowej odpowiedzialności jest ustalenie, że działanie urzędnika miało znamiona rażącego naruszenia prawa. Rażące naruszenie prawa musi być stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Przez rażące naruszenie prawa należy rozumieć kwalifikowane formy naruszenia prawa, czyli oczywiste i ciężkie jego naruszenia, w tym nadużycie prawa.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, gdzie urzędnicy instrumentalnie wszczęli postępowanie karne skarbowego wyłącznie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia, należy uznać, że nastąpiło to naruszeniem prawa. Nadużycie prawa jakiego się dopuścili daje pełne prawo do pociągnięcia ich do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Dodatkowo w przypadku poniesienia przez przedsiębiorcę szkody potwierdzonej prawomocnym wyrokiem sądu, który stwierdzi działanie urzędnika z rażącym naruszeniem prawa pozostaje możliwość pociągnięcia urzędnika również do odpowiedzialności majątkowej.  

Podsumowanie

Organy podatkowe w ramach kontroli podatkowych i celno – skarbowych stosują coraz bardziej uciążliwe i agresywne działania wymierzone w podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Jak widać – na przykładzie naszej sprawy – nawet sankcje wynikające z odpowiedzialności za szkody wyrządzone podatnikom nie są w stanie powstrzymać fiskusa przez nadużyciem prawa. W żaden sposób nie należy jednak akceptować jego działań, ale korzystać z konsekwencji i możliwości jakie stwarzają przepisy o odpowiedzialności urzędniczej.

Mariański Group

Artykuł pochodzi z bloga kontrolapodatkowa.pl