REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy z tytułu bezumownego korzystania należy płacić VAT

Tomasz Krywan
Tomasz Krywan
Doradca podatkowy; specjalista w zakresie prawa podatkowego. Autor wielu praktycznych odpowiedzi na pytania z zakresu prawa podatkowego i licznych publikacji na ten temat.
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Czy z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy należy zapłacić podatek od towarów i usług?

rada

REKLAMA

Autopromocja

Bezumowne korzystanie z rzeczy oraz odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy nie podlegają opodatkowaniu VAT. Inaczej jest w przypadku korzystania z rzeczy bez sporządzenia pisemnej umowy. W takiej sytuacji dochodzi do odpłatnego (w przypadku istnienia wynagrodzenia) lub nieodpłatnego (w przypadku braku wynagrodzenia) świadczenia usług opodatkowanego na zasadach ogólnych.

uzasadnienie

Z punktu widzenia ustawy o podatku od towarów i usług należy rozróżnić dwa rodzaje bezumownego korzystania z rzeczy. Pierwszy rodzaj to korzystanie z rzeczy bez żadnej umowy (właściwe bezumowne korzystanie z rzeczy). Drugi - korzystanie z rzeczy bez sporządzenia pisemnej umowy.

Bezumowne korzystanie

Właściwe bezumowne korzystanie z rzeczy (tj. korzystanie z rzeczy bez żadnej umowy) nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu dla żadnego podmiotu (zarówno dla korzystającego, jak i dla właściciela rzeczy).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nieruchomości

Opodatkowaniu VAT nie podlegają również odszkodowania związane z bezumownym korzystaniem z rzeczy (najczęściej chodzi o bezumowne korzystanie z nieruchomości). Potwierdził to Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 24 lipca 2007 r. (sygn. akt I SA/Gd 71/07, M. Podat. 2008/4/36).

Potwierdzają to również organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Jako przykład można wskazać interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 czerwca 2008 r. (sygn. IBPP3/443-164/08/IK). Czytamy w niej, że (...) w przypadku bezumownego korzystania z cudzej rzeczy właścicielowi przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za bezprawne korzystanie z jego własności. Zapłata określonej kwoty pieniężnej wiąże się z prawem żądania naprawienia wynikłej szkody z tytułu bezprawnego korzystania. Żądanie wynagrodzenia (roszczenie pieniężne) w swojej istocie nie stanowi należności za wykonanie usług, lecz odszkodowanie. Zatem przedmiotowego odszkodowania nie można traktować jako należności z tytułu świadczenia usługi, jest bowiem rekompensatą za niemożność pobierania pożytków.

PRZYKŁAD

Spółka XYZ jest właścicielem gruntu znajdującego się przy drodze. W maju 2009 r. na gruncie tym Jan Kowalski postawił przyczepę, z której sprzedawał truskawki i czereśnie. Po dwóch tygodniach spółka z o.o. dowiedziała się o tym fakcie i zażądała od Jana Kowalskiego zaprzestania sprzedaży, zabrania przyczepy oraz zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu. Odszkodowanie takie nie podlega opodatkowaniu VAT. Spółka z o.o. nie musi i nie może wystawić Janowi Kowalskiemu faktury za to odszkodowanie.

Pożytki z tytułu bezumownego korzystania

Bezumowne korzystanie z rzeczy nie podlega opodatkowaniu również wówczas, gdy osoba korzystająca z takiej rzeczy pobiera pożytki z tej rzeczy.

Jako przykład można wskazać decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 grudnia 2006 r. (sygn. P1-P-443/0007/06/Z). Czytamy w niej, że (...) bezumowna eksploatacja złóż piasków szklarskich, na którą Wnioskodawca nie wyraził zgody, nie stanowi dostawy piasków w świetle art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi należności za wykonanie czynności wymienionych w art. 5 ww. ustawy i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

PRZYKŁAD

Spółka ABC jest właścicielem gruntu, na którym dziko rosną różnego rodzaju drzewa owocowe. W okresie od lipca do sierpnia Adam Nowak zbierał owoce z tych drzew i sprzedawał je w swoim sklepie. Spółka ABC dowiedziała się o tym fakcie w sierpniu i zażądała odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy (gruntu). Odszkodowanie to nie podlega opodatkowaniu VAT. Spółka z o.o. nie musi i nie może wystawić Adamowi Nowakowi faktury za to odszkodowanie.

 

Korzystanie na podstawie umowy ustnej

Od właściwego bezumownego korzystania z rzeczy należy odróżnić korzystanie z rzeczy bez sporządzenia pisemnej umowy, lecz za porozumieniem ustnym. W takiej sytuacji dochodzi do odpłatnego (w przypadku istnienia wynagrodzenia) lub nieodpłatnego (w przypadku braku wynagrodzenia) świadczenia usług. Dochodzi wtedy do podlegającego opodatkowaniu na zasadach ogólnych:

• odpłatnego świadczenia usług najmu lub dzierżawy (w przypadku istnienia wynagrodzenia) lub

• nieodpłatnego świadczenia usług użyczenia (w przypadku braku wynagrodzenia), jeżeli użyczenie rzeczy następuje na cele, które nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a użyczającemu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu lub wytworzeniu tych rzeczy (zob. art. 8 ust. 2 ustawy o VAT).

PRZYKŁAD

Pan Adam (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) użyczył na miesiąc jeden ze swoich firmowych samochodów przyjacielowi, panu Witoldowi (również osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Nie została sporządzona żadna umowa. Mimo to użyczenie stanowi dla pana Adama podlegające opodatkowaniu nieodpłatne świadczenie usług, gdyż nastąpiło na cele, które nie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Przysługiwało mu ponadto prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodu.

Milczące przedłużenie umowy

Podobnie jest w przypadku tzw. milczącego przedłużenia umowy (np. umowy najmu czy dzierżawy).

Zwrócił na to uwagę Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 28 maja 2008 r. (sygn. ITPP2/443-198/08/AW). Czytamy w niej, że (...) o tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować muszą w każdym przypadku konkretne okoliczności. W dalszej części interpretacji czytamy, że w przypadku gdy po zakończeniu umowy dotychczasowy najemca (dzierżawca) nadal użytkuje lokal za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), płacąc z tego tytułu określone kwoty, to uwzględnić w takim przypadku należy, że: (...) na podstawie art. 674 K.c., jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca używa nadal rzecz za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nieoznaczony. Taka sytuacja wskazuje na kontynuację dotychczasowego stosunku zobowiązaniowego, który podlegał i dalej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

PRZYKŁAD

Umowa najmu lokalu użytkowego między firmami X i Y została zawarta na okres do końca grudnia 2008 r. Mimo upływu czasu, na jaki została zawarta, lokal - za zgodą firmy X - nadal jest użytkowany przez najemcę (firmę Y), który płaci firmie X czynsz najmu w dotychczasowej wysokości. W takim przypadku należy uznać, że doszło do milczącego przedłużenia umowy najmu, a w konsekwencji, że świadczenie usług najmu przez firmę X podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych.

• art. 5 ust. 1 oraz art. 8 ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

• art. 674 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662

Tomasz Krywan

doradca podatkowy

Źródło: Biuletyn VAT

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ceny transferowe: Recharakteryzacja – kiedy i kogo dotyczy

Podatnicy, którzy co roku stają przed obowiązkami z zakresu cen transferowych w ostatnim czasie coraz częściej mogą usłyszeć ostrzeżenie przed recharakteryzacją. Co tak naprawdę oznacza to pojęcie i czy dotyczyć może każdego podatnika?

Przełomowy wyrok SN: Naczelna Izba Aptekarska może być traktowana jak przedsiębiorca

Czy samorząd zawodowy może działać jak przedsiębiorca? Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku Naczelnej Izby Aptekarskiej to możliwe. Wyrok zapadł w sprawie sporu z siecią aptek Gemini, dotyczącego ochrony dóbr osobistych i nieuczciwej konkurencji. Sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, a decyzja SN może mieć dalekosiężne konsekwencje dla funkcjonowania organizacji samorządowych.

Nowa luka w VAT od 2025 r. Prof. Modzelewski: to błąd podstawowy, daje możliwość nieograniczonych zwrotów; konieczna szybka nowelizacja

Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT, obowiązująca od początku 2025 roku, wprowadza w Polsce nieznaną w całej ponad trzydziestoletniej historii tego podatku lukę umożliwiającą nieograniczony zwrot tego podatku – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Każdy podatnik wykonujący czynności w sensie prawnym poza terytorium kraju, które w Polsce byłyby zwolnione od tego podatku, uzyska z tego tytułu od początku roku zwrot podatku naliczonego - dodaje Profesor.

Faktura korygująca - do kiedy można wystawić (termin graniczny)

Na przedawnienie zobowiązania podatkowego nie wpływa wystawienie przez podatnika faktury korygującej, również zwiększającej. Korekta faktury nie kreuje bowiem obowiązku podatkowego, gdyż odnosi się do faktury pierwotnej, która odzwierciedla zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Nie ma więc żadnych podstaw prawnych, by w przypadku korekty faktury początek 5-letniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wiązać z datą korekty faktury, a nie ze zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego. Dlatego po upływie 5-letniego terminu przedawnienia nie istnieje możliwość wystawiania przez podatników faktur korygujących.

REKLAMA

Fałszowanie faktur: jakie skutki w VAT dla kupującego i sprzedawcy. Faktury puste, wystawione przez osoby nieuprawnione, bez wiedzy i zgody podatnika

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

ZUS wycofuje decyzje i umarza postępowania wobec przedsiębiorców. Skuteczna interwencja Rzecznika MŚP

Dzięki interwencji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców ZUS wycofał błędne decyzje oraz umorzył postępowania wobec przedsiębiorców korzystających z ulgi „Mały ZUS Plus”. To ważne zwycięstwo w walce o sprawiedliwe traktowanie firm.

Księgowi nie muszą się bać sztucznej inteligencji – AI jako konkurenta do miejsc pracy. Wystarczy, że postawią na rozwój pewnych swoich kompetencji, jakich

Niemal wszyscy są zgodni, iż w księgowości sztuczna inteligencja nie ma szans z ludzkim ekspertem w budowaniu relacji z klientem, kreatywności czy w negocjacjach. I na takie tak zwane kompetencje miękkie powinni stawiać księgowi w swoim rozwoju i edukacji.

Podatek od ogrodzenia w 2025 r. Ministerstwo Finansów objaśnia kto nie musi płacić podatku od płotu nawet, gdy prowadzi firmę

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 19 stycznia 2025 r. poinformowało, że wszelkie informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej i powielane przez media na temat wprowadzenia nowego obciążenia w postaci podatku od ogrodzeń należy uznać za wprowadzające w błąd.

REKLAMA

Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

Wyślesz skutecznie pismo do urzędu i sądu w ostatnim dniu terminu nie tylko Pocztą Polską. Nowelizacja ordynacji podatkowej, kpa i kpc już w Sejmie

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu lub sądu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

REKLAMA