Usługi faktoringu - jak rozliczać?

Dane Polskiego Związku Faktorów (PZF) pokazują, że w 2012 r. wartość obrotów na rynku faktoringu wyniosła ponad 100 mln zł i w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o ponad 20 mln zł. Świadczy to o coraz większym zainteresowaniu tą formą finansowania działalności gospodarczej. W jaki sposób rozliczać usługi faktoringu doradza ekspert, Wojciech Garczyński, doradca podatkowy w Baker Tilly Poland.

Autopromocja

Na czym polega faktoring

Faktoring jest stosunkiem prawnym, w którym uczestniczą trzy podmioty:

- faktor (najczęściej bank),

- przedsiębiorca (faktorant), który w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej zbywa towary lub świadczy usługi z odroczonym terminem płatności,

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

- klient faktoranta (dłużnik).

Faktor nabywa od faktoranta wierzytelności, zazwyczaj o charakterze handlowym, przed otrzymaniem zapłaty od dłużnika. Z tego względu faktoring stanowi jeden ze sposobów finansowania działalności przedsiębiorcy. Faktor kupujący od faktoranta wierzytelności wspiera jego płynność finansową oraz wykonuje na jego rzecz dodatkowe usługi.

Faktoring - jak to działa?

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Umowa faktoringu jest umową nienazwaną. Łączy ona elementy różnych umów z Kodeksu cywilnego, np. cesji wierzytelności i umowy zlecenia. W jej ramach faktor zobowiązuje się też do wykonania czynności dodatkowych, niezwiązanych już bezpośrednio z samą cesją.  Istotą umowy faktoringu jest też wynagrodzenie pobierane przez faktora.

Faktoring - podatki transakcyjne

Wedle ustawy o VAT, liczne rodzaje usług związanych z pośrednictwem finansowym korzystają ze zwolnienia z VAT. Zwolnienie ma zastosowanie również w przypadku, gdy dane usługi są właściwym i niezbędnym elementem innej, zwolnionej z VAT usługi a jednocześnie same stanowią odrębną całość.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zwolnienia te nie mają jednak zastosowania do czynności ściągania długów, w tym do factoringu -  zatem podlegają one stawce podstawowej VAT, czyli obecnie 23%.

Czy przedsiębiorca, który korzystał z faktoringu i windykacji ma prawo korekty VAT

Zapraszamy na forum o podatku VAT

Poprzednie podejście w opodatkowaniu faktoringu

Do 2011 roku przyjmowano, że opodatkowane przy usłudze faktoringu było przede wszystkim nabycie wierzytelności handlowej przez faktora od przedsiębiorcy (faktoranta). Podstawę opodatkowania stanowiła zatem różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności a wartością, którą faktor zapłaci wierzycielowi pierwotnemu (faktorantowi). Jeżeli w związku z ich nabyciem w ramach umowy faktoringu wynagrodzenie (poza albo zamiast dyskonta) wypłacane było także w formie odsetek, przyjmowano, że nie stanowią one osobnej usługi pośrednictwa finansowego, która korzystałaby ze zwolnienia z VAT. Organy podatkowe podkreślały, że takie odsetki stanowiły element wynagrodzenia za usługi faktoringu i z tego powodu podlegają podatkowi VAT.

Obecnie obowiązujące zasady rozliczania faktoringu

Podejście to uległo jednak zmianie po wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) z końca 2011 roku w sprawie GFKL Financial Services AG C-93/10.  TSUE uznał, że o ile ustalona przez strony umowy cesji cena sprzedaży wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między nimi, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług.

Jednak sprzedaż wierzytelności nabytej od pierwotnego wierzyciela (faktoranta), będzie już mogła stanowić, co do zasady, czynność podlegającą VAT.

Odsetki (poza karnymi), czy też inne opłaty ustalone pomiędzy stronami jako wynagrodzenie za usługi faktoringu, nadal będą podlegały stawce 23%, ale już nie samo dyskonto.

W konsekwencji powołanego wyroku TSUE, cesja wierzytelności w wykonaniu umowy faktoringu może podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych.  Będzie tak, o ile zostanie ona dokonana w formie jednej z umów wymienionych w ustawie o PCC, np. umowy sprzedaży. W odmiennym wypadku, PCC nie będzie należne.

Momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT przy usługach faktoringu co do zasady jest wykonanie usługi, czyli zakup wierzytelności. Jednakże, jeżeli wynagrodzenie za faktoring nie byłoby uiszczane w formie dyskonta przy nabyciu wierzytelności, lecz w innej formie już po jej zakupie, to wydaje się, że dopiero wówczas powstawałby obowiązek podatkowy w VAT.

Kiedy warto korzystać z faktoringu - skutki bilansowe

Jeżeli dostawcą usług dla polskiego podatnika VAT jest podmiot niezarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce, wówczas nabywca dokonuje rozliczenia tych usług, na zasadzie odwrotnego obciążenia. Wykazuje on VAT należny i naliczony w deklaracji za miesiąc powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli kupujący wykorzystuje usługi na potrzeby czynności podlegających podatkowi VAT, wówczas może odliczyć podatek VAT naliczony od podatku VAT należnego od dostawy usług.

Faktoring - podatki dochodowe

Po cesji wierzytelności faktorant będzie mógł obniżyć swoje zobowiązania podatkowe o dyskonto lub odsetki oraz ewentualnie inne opłaty przyjęte pomiędzy stronami. Sama zapłata wierzytelności przez faktora, nie będzie stanowiła przychodu przedsiębiorcy (faktoranta), o ile rozpoznał on ten przychód wcześniej i do tej pory nie dokonał w tym zakresie korekty.

Dla faktora, przychodem w tej sytuacji będzie należność otrzymana w wyniku windykacji lub zbycia wierzytelności oraz odsetki i inne opłaty. Kosztem uzyskania przychodów będą natomiast wydatki na jej nabycie

W przypadku polskich podatników CIT dochody wynikające z faktoringu będą opodatkowane na zasadach ogólnych, czyli z zastosowaniem stawki 19%.

Jeżeli któraś ze stron umowy faktoringowej będzie podmiotem zagranicznym, zastosowanie może znaleźć umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania.  Na jej gruncie przede wszystkim należy zbadać, czy w danym przypadku możliwe jest zastosowanie zwolnienia lub obniżonych stawek.