Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

TSUE po stronie podatników: fiskus nie może już tak łatwo odmawiać zwrotu nadpłaconego VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
radca prawny
TSUE po stronie podatników: fiskus nie może już tak łatwo odmawiać zwrotu nadpłaconego VAT
TSUE po stronie podatników: fiskus nie może już tak łatwo odmawiać zwrotu nadpłaconego VAT
shutterstock

TSUE wydał ważne dla podatników orzeczenie dotyczące zwrotu nadpłaconego VAT. Wyrok ten może znacząco wpłynąć na sposób, w jaki polski fiskus traktuje wnioski o zwrot nadwyżki VAT. Dotychczas urzędy często odmawiały podatnikom zwrotu, argumentując, że zawyżony VAT został opłacony przez konsumentów. Teraz jednak, aby odrzucić wniosek, fiskus będzie musiał przeprowadzić szczegółową analizę ekonomiczną. Sprawdź, co oznacza to dla podatników i jak może wpłynąć na ich sytuację finansową.

Polskiemu fiskusowi nie będzie już tak łatwo odmówić podatnikowi zwrotu nadwyżki VAT wynikającej z transakcji zawieranej z konsumentem. TSUE wydał 21 marca 2024 r. korzystne dla podatników orzeczenie dotyczące nadpłaty. Trybunał uznał, że odmawiając podatnikowi prawa do nadpłaty, organy podatkowe muszą przeprowadzić analizę ekonomiczną, której celem jest zbadanie, czy podatnik nie poniósł ciężaru ekonomicznego nadpłaty.

Organy skarbowe odmawiały podatnikom prawa do nadpłaty w VAT

Nadpłata w podatkach występuje m.in. w sytuacji, w której podatnik zapłacił za wysoki podatek w porównaniu do tego jaki powinien uiścić na podstawie przepisów prawa podatkowego. Może tak się zdarzyć przykładowo, jeżeli zastosujemy niewłaściwą, bo za wysoką stawkę VAT do oferowanych przez nas towarów lub usług. Trzeba jeszcze odróżnić uprawnienie do nadpłaty a sam jej zwrot. W pierwszej kolejności, jeśli do powstania nadpłaty dojdzie zostaje ona zaliczona na poczet zaległości podatkowych razem z odsetkami za zwłokę i kosztami upomnienia. W dalszej kolejności nadpłata może zostać przeznaczona na pokrycie bieżących zobowiązań podatkowych. Jeżeli podatnik takich zobowiązań nie ma i nie złoży wniosku o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych - dopiero wówczas nadpłata zostaje mu zwrócona.

Organy podatkowe niejednokrotnie odmawiały podatnikom prawa do nadpłaty w VAT w sytuacji gdy wynikała ona z zastosowania błędnie zawyżonej stawki przy sprzedaży paragonowej. Organy twierdziły bowiem, że w przepisach nie przewidziano dokonywania korekt sprzedaży ewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej. Dodatkowo w takiej sytuacji podatnik podatku od towarów i usług nie poniósł uszczerbku ekonomicznego, bo zawyżony VAT zapłacił konsument. Faktycznie w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących, w § 3 nie przewidziano korekty z uwagi na zastosowanie przez podatnika nieprawidłowej stawki podatku VAT. Dodatkowo swoją argumentację fiskus popierał konstrukcją VAT jako podatku pośredniego, czyli takiego, którego ciężar ekonomiczny obciąża konsumenta, co oznacza, że nie ponosi go podatnik VAT.

Stanowisko sądów w sprawie zwrotu nadpłaconego VAT

Zagadnienie prawne dotyczące ciężaru ekonomicznego podatku i prawa do nadpłaty jest skomplikowane. Stąd budzi nie tylko wątpliwości, ale i przyczynia się do powstania sporów. Rozstrzygając sprawy sporne sądy administracyjne niekiedy odmawiają podatnikom prawa do nadpłaty z uwagi na brak poniesienia przez nich ciężaru ekonomicznego uprzednio uiszczonego podatku. Przykładowo w sytuacji, w której podatnik będący czynnym podatnikiem VAT sprzedaje towary na rzecz konsumenta, to ten ostatni docelowo ponosi ciężar ekonomiczny tego podatku, ponieważ kwota podatku jest wliczona w cenę towaru. Jeżeli podatnik zastosował zawyżoną stawkę, gdy towar sprzedał klientowi (nie przedsiębiorcy) na potwierdzenie zakupu wydał najczęściej paragon (bez danych czy PESEL). W sytuacji, gdy po jakimś czasie okaże się, że zastosowana stawka VAT była zbyt wysoka - w praktyce brak możliwości by dokonać korekty paragonu i zwrotu nadpłaconego VAT. Sprzedawca nie jest bowiem w stanie ustalić danych takiego klienta i dokonać korekty paragonu a przez to zwrócić konsumentowi zawyżony podatek.

Najbardziej znaczącym rozstrzygnięciem dla tej kwestii była uchwała NSA z dnia 22 czerwca 2011 r.(sygn. I GPS 1/11). Dotyczyła ona wyłącznie podatku akcyzowego od energii elektrycznej. Podatek akcyzowy jest – tak jak podatek VAT – podatkiem pośrednim. W konsekwencji będzie on zwiększał cenę, którą zapłaci jego odbiorca. W powyższej uchwale NSA uznał, że podatnikowi nie będzie mógł dochodzić nadpłaty z tytułu nadpłaconego podatku akcyzowego od energii elektrycznej, jeśli nie poniósł uszczerbku ekonomicznego.

Uchwały NSA mają charakter wiążący dla sądów administracyjnych, co skutkuje brakiem możliwości zajmowania przez nie innego stanowiska w analogicznych sprawach. W zakresie podatku akcyzowego od energii elektrycznej sprawa była prosta. Rozstrzygnięto, że podatnik nie jest uprawniony do nadpłaty. Co jednak z nadpłatami w innych podatkach pośrednich? Czy przywołana uchwała NSA miała taki wiążący skutek? Okazało się, że nie do końca. Pomimo tego, że i w sprawach nieakcyzowych organy podatkowe się na nią powoływały „przekonując” o jej wiążącej mocy w tych sporach.

Wyrok TSUE: aby odmówić podatnikowi prawa do nadpłaty VAT, organy podatkowe muszą przeprowadzić analizę ekonomiczną

Jedna z takich polskich spraw trafiła do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dotyczyła polskiej spółki prowadzącej klub fitness i w ramach tej działalności sprzedającej karnety na siłownię. W cenie sprzedaży zawarta była podstawowa stawku podatku VAT (23%). Zastosowana stawka wynikała ze stanowisk prezentowanych przez organy podatkowe. W międzyczasie wydano interpretację ogólną, stosownie do której stawka VAT do tego rodzaju usług ma wynosić 8%. Spółka z uwagi na oficjalną zmianę wykładni przepisów VAT wystąpiła o stwierdzenie nadpłaty w podatku VAT.

Organy podatkowe odmówiły jej stwierdzenia podnosząc, że skoro spółka świadczyła usługi na rzecz konsumentów to oni finalnie ponieśli ciężar zawyżonego VAT. W takich okolicznościach stwierdzenie nadpłaty VAT wobec podatnika stanowiłoby jego bezpodstawne wzbogacenie kosztem Skarbu Państwa.

Sprawa finalnie trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który skierował pytanie prejudycjalne do TSUE. Wątpliwości NSA wzbudziło to, czy prawo unijne nie stoi na przeszkodzie temu by prawo krajowe nie pozwalało na dokonanie korekty podatku należnego (skutkującego powstaniem nadpłaty) w przypadku sprzedaży paragonowej, kiedy podatnik sprzedaje towar lub usługę konsumentowi.

TSUE orzekł w sprawie C-606/22, iż zgodnie z prawem Unii Europejskiej państwo członkowskie może odmówić stwierdzenia nadpłaty podnosząc zarzut ,,bezpodstawnego wzbogacenia” wyłącznie jeśli zostanie przeprowadzona analiza potwierdzająca brak poniesienia przez podatnika ciężaru ekonomicznego podatku. Przy czym, skutkiem zawyżenia stawki VAT może też być zmniejszenie sprzedaży, a w konsekwencji mniejszy przychód podatnika. A to też powinno być brane pod uwagę przez organy podatkowe. W rezultacie – aby odmówić podatnikowi prawa do nadpłaty, organy podatkowe muszą przeprowadzić analizę ekonomiczną, której celem jest zbadanie, czy podatnik nie poniósł ciężaru ekonomicznego nadpłaty.

Jakie są konsekwencje orzeczenia TSUE dla podatników?

Orzeczenie TSUE będzie skutkowało tym, że organom podatkowym już nie tak łatwo przyjdzie odmówić podatnikowi prawa do nadpłaty. Nie wystarczy bowiem samo wskazanie na pośredni charakter podatku oraz enigmatyczne stwierdzenie o przerzuceniu jego ciężaru ekonomicznego na konsumenta. Warunkiem koniecznym będzie analiza ekonomiczna. Problem może stanowić wyznaczenie standardów takiej analizy i ustalenie czy organ winien ją przeprowadzać samodzielnie, czy może potrzebny będzie biegły. Bardziej szczegółowych wskazówek może dostarczyć lektura uzasadnień wyroków WSA/NSA, które zostaną wydane w sprawie sporów zainicjowanych wnioskami o nadpłaty VAT. Podatnikom pozostaje występowanie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, a następnie – jeśli organy będą odmawiały jej stwierdzenia– skarga do sądu administracyjnego. Warto się do takich sporów przygotować już na etapie sporządzania wniosku o nadpłatę, nie tylko tych wynikających z zawyżenia stawki VAT, zasięgnąć opinii doradcy podatkowego lub innego prawnika specjalizującego się w sprawach podatkowych.

Polecamy: „PODATKI 2025”. Komplet 11 publikacji o zmianach w podatkach

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.