Sankcje za nieewidencjonowanie sprzedaży na kasie fiskalnej

Generalny obowiązek stosowania kas rejestrujących w działalności wynika z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Na podstawie powyższego przepisu obowiązek ten ciąży na podatnikach, którzy dokonują sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Warto zauważyć, iż obowiązek rejestracji obrotu za pomocą kas nie ma charakteru bezwzględnego. Ustawodawca przewidział bowiem w rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących szereg zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności lub wysokość obrotu dotyczących niektórych czynności oraz niektórych grup podatników.

Wynikający z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług obowiązek prowadzenia ewidencji z zastosowaniem kas rejestrujących byłby czysto iluzoryczny, gdyby nie został poparty żadną sankcją. Z tego względu dla podatników, którzy  nie wywiązują się z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej ustawodawca przewidział określone sankcje.

Jak wynika z art. 111 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku stwierdzenia, że podatnik narusza obowiązek ewidencjonowania sprzedaży na kasie rejestrującej, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej ustala za okres do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących, dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

Przy czym, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe. Podkreślenia wymaga, iż wysokość sankcji stanowiąca równowartość 30% kwoty podatku naliczonego powinna dotyczyć wyłącznie kwoty podatku naliczonego związanej z obrotem podlegającym ewidencjonowaniu za pomocą kasy fiskalnej.

W tym miejscu warto również wskazać, że obowiązek podatkowy dotyczący dodatkowego zobowiązania podatkowego obejmuje wyłącznie nieprawidłowości mające miejsce od 1 grudnia 2008 r. (od daty wejścia w życie ww. przepisu). Możliwość zastosowania sankcji wobec nieprawidłowości mających miejsce wcześniej nie istnieje, gdyż brak jest przepisów przejściowych znajdujących w takiej sytuacji zastosowanie.

Jak już wyżej wspomniano dodatkowego zobowiązania nie ustala się w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe. W konsekwencji należy przyjąć, że sankcja przewidziana za nieewidencjonowanie sprzedaży na kasie rejestrującej dotyczy wyłącznie osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Praktyka wskazuje, że w zdecydowanej większości przypadków, wbrew wynikającemu z przepisów prawa obowiązkowi, kas nie stosują podatnicy będący osobami fizycznymi prowadzącymi działalność. Na nich zaś powyższej sankcji nałożyć nie można. Powyższe powoduje wątpliwości co  do zasadności utrzymywania tego typu sankcji.

Podstawa opodatkowania VAT 2014 – zmiana ustawy o VAT

Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne

W stosunku do osób fizycznych odpowiednie sankcje przewidziano w Kodeksie karnym skarbowym. Zachowanie polegające na nieprowadzeniu ewidencji za pomocą kasy rejestrującej w ogóle, mimo istnienia obowiązku w tym zakresie, kwalifikowane jest jako przestępstwo albo wykroczenie nieprowadzenia księgi, opisane w art. 60 § 1 oraz odpowiednio § 3 Kodeksu karnego skarbowego.

Kasa rejestrująca jest bowiem na gruncie przepisów karnoskarbowych księgą. Z kolei zachowanie, które polega na niezaewidencjonowaniu za pomocą używanej przez podatnika kasy kasie konkretnej sprzedaży, stanowi przestępstwo skarbowe określone w art. 62 § 4 Kodeksu karnego skarbowego. Zachowanie takie stanowi bowiem dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej, o którym mowa w tym przepisie. W przypadkach mniejszej wagi, z uwagi na  62 § 5 Kodeksu karnego skarbowego, sprawca czynu zabronionego polegającego na dokonaniu sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej  odpowiada jak za wykroczenie skarbowe.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Polecamy: Zmiany 2014 - Podatki, Księgowość, Kadry, Firma, Prawo

Ewelina Błądek

Młodszy Konsultant Podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.