Usługi świadczone dla zagranicznych kontrahentów - rozliczenie VAT
REKLAMA
REKLAMA
1. Jak ustalić miejsce świadczenia usług wykonywanych dla zagranicznych podmiotów
Zasady ustalania miejsca świadczenia wynikają z art. 22a-28n ustawy o VAT oraz § 3 rozporządzenia.
REKLAMA
Możemy wyróżnić dwa przypadki, gdy świadczący powinien sięgnąć do zasad ustalania miejsca świadczenia. Jest tak, gdy nabywcą jest podmiot zagraniczny lub usługa jest faktycznie wykonana poza Polską.
1.1. Szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług
Ustawodawca przewidział tzw. zasady ogólne, które stosujemy, gdy nie możemy zastosować zasad szczególnych. Dlatego zawsze na początku należy sięgnąć do zasad szczególnych (zob. tabelę). Gdy nie mają one zastosowania, dopiero wtedy sięgamy do zasad ogólnych.
Szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług
Lp. |
Rodzaj usługi |
Na czyją rzecz świadczona jest usługa |
Miejsce świadczenia usługi |
|
usługi pośrednictwa świadczone przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym dokonywana jest podstawowa transakcja |
|
usługi związane z nieruchomościami, w tym; - usługi świadczone przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, - usługi zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, - usługi użytkowania i używania nieruchomości - usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego |
na rzecz podatników oraz osób niebędących podatnikami |
miejsce położenia nieruchomości |
|
transport pasażerski |
na rzecz podatników oraz osób niebędących podatnikami |
miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości |
|
transport towarów wykonywany w całości poza UE |
na rzecz podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - na rzecz podatnika posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu |
terytorium znajdujące się poza terytorium UE |
|
transport towarów wykonywany w całości na terytorium Polski |
na rzecz podatnika posiadającego na terytorium państwa trzeciego siedzibę działalności gospodarczej, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego są świadczone te usługi, a w przypadku braku takiej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - na rzecz podatnika posiadającego na terytorium państwa trzeciego stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu |
terytorium Polski |
|
transport towarów |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości, z wyjątkiem przypadku gdy transport towarów rozpoczyna i kończy się na terytorium dwóch różnych państw członkowskich - miejscem świadczenia jest wtedy miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna |
|
usługi międzynarodowego transportu osób świadczone środkami transportu morskiego lub lotniczego |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami oraz podatników |
Polska, gdy świadczący ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. |
|
usługi międzynarodowego transportu towarów świadczone środkami transportu morskiego lub lotniczego |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
Polska, gdy świadczący ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. |
|
usługi pomocnicze do usług transportowych, takie jak załadunek, rozładunek, przeładunek lub podobne usługi |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane |
|
usługi wyceny rzeczowego majątku ruchomego oraz na rzeczowym majątku ruchomym |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane |
|
usługi wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe, edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, takie jak targi i wystawy, oraz usługi pomocnicze związanych z usługami wstępu na te imprezy |
na rzecz podatnika |
miejsce, w którym te imprezy faktycznie się odbywają |
|
usługi w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobne usługi, takie jak targi i wystawy, oraz usługi pomocnicze do tych usług, w tym świadczenie usług przez organizatorów usług w tych dziedzinach |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym ta działalność faktycznie jest wykonywana |
|
usługi restauracyjne i cateringowe |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami oraz podatników |
miejsce, w którym usługi są faktycznie wykonywane; gdy są natomiast świadczone na pokładach statków oraz samolotów podczas części transportu pasażerów wykonanej na terytorium Unii Europejskiej, miejscem świadczenia usług jest miejsce rozpoczęcia transportu pasażerów |
|
usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu Definicja Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni, a w przypadku jednostek pływających - przez okres nieprzekraczający 90 dni. |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami oraz podatników |
miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy |
|
usługi najmu środków transportu innego niż krótkoterminowy |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, gdzie usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, chyba że przedmiotem najmu jest statek rekreacyjny to miejsce świadczenia jest w kraju, w którym statek rekreacyjny został faktycznie oddany do dyspozycji usługobiorcy, pod warunkiem że usługodawca faktycznie świadczy tę usługę ze swojej siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, znajdujących się w tym miejscu |
|
usługi elektroniczne, nadawcze i telekomunikacyjne |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, chyba że świadczeniodawca spełnia warunki i chce skorzystać z opcji opodatkowania w kraju, w którym ma siedzibę (zob. pkt 1.1) |
|
1) sprzedaż praw lub udzielanie licencji i sublicencji, przeniesienie lub cesja z praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddanie do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw, 2) reklamy, 3) usługi doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi podobne do tych usług, 4) usługi przetwarzania danych, dostarczania informacji oraz usługi tłumaczeń, 5) usługi bankowe, finansowe, ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki, 6) usługi dostarczania (oddelegowania) personelu, 7) usługi wynajmu, dzierżawy lub inne o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu, za które uznaje się również przyczepy i naczepy oraz wagony kolejowe, 8) usługi polegające na zapewnieniu dostępu do systemów gazowych, systemów elektroenergetycznych lub do sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, 9) usługi przesyłowe: a) gazu w systemie gazowym, b) energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym, c) energii cieplnej lub chłodniczej przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej, 10) usługi bezpośrednio związane z usługami, o których mowa w pkt 8 i 9, 11) usługi polegające na zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub posługiwania się prawem, o których mowa w pkt 1-10 |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami |
miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu |
|
usługi turystyki opodatkowane od marży |
na rzecz podmiotów niebędących podatnikami oraz podatników |
miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej; gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej; jeśli usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej miejscem świadczenia, jest kraj, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. |
1.1.1. Wybór miejsca opodatkowania usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych
Miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Polski podatnik może opodatkować te usługi w kraju, gdy posiada siedzibę działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby - stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium Polski. Będzie to możliwe, gdy:
- usługi będą świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w innym kraju UE niż Polska,
- suma całkowitej wartości tych usług, świadczonych na rzecz podmiotów wymienionych w pkt 1, oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów na odległość, pomniejszona o kwotę VAT lub podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 42 000 zł. Limit ten jest dla wszystkich krajów wspólny.
Jeżeli w trakcie roku podatkowego kwota 42 000 zł zostanie przekroczona, zmiana miejsca świadczenia następuje począwszy od usługi, w związku ze świadczeniem której przekroczono tę kwotę. Jak z tego wynika, gdy limit zostanie przekroczony, podatnik nie ma wyboru - musi wszystkie usługi elektroniczne, nadawcze i telekomunikacyjne świadczone na rzecz osób prywatnych oraz WSTO opodatkowywać w kraju nabywcy.
Mimo nieprzekroczenia limitu podatnik może wskazać jako miejsce świadczenia tych usług kraj usługobiorcy. W tym celu trzeba złożyć do swojego naczelnika urzędu skarbowego VAT-29 w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tego wyboru. Wybór ten jest ważny przez dwa lata, licząc od dnia wykonania pierwszej usługi, dla której miejsce świadczenia zostało określone w kraju usługobiorcy. Po upływie dwóch lat można powrócić do opodatkowania usług w Polsce, gdy warunki są spełnione.
1.2. Ogólne zasady ustalania miejsca świadczenia
Gdy z przepisów nie wynikają szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia, należy sięgnąć do zasad ogólnych. Mamy dwa rodzaje zasad ogólnych. Inne, gdy nabywca jest podatnikiem, a inne, gdy nie jest podatnikiem.
Ogólne zasady ustalania miejsca świadczenia
Nabywca jest podatnikiem VAT |
Nabywca nie jest podatnikiem |
Miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługobiorca ma siedzibę działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. |
Miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku gdy usługodawca nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. |
1.2.1. Ustalenie, czy nabywca jest podatnikiem
Gdy stosujemy zasady ogólne, musimy ustalić status naszego usługobiorcy. Wskazówki w tym zakresie określa rozporządzenie rady UE 282/2011. Wynika z niego, że świadczący usługę może uznać usługobiorcę za podatnika, gdy ten przekaże mu swój numer VAT. Dodatkowo musi uzyskać potwierdzenie ważności przekazanego mu numeru identyfikacyjnego, a także nazwisk/ nazwy i adresów przypisanych temu numerowi podmiotów.
Brak numeru VAT nie oznacza od razu, że usługobiorca powinien być uznany za podmiot niebędący podatnikiem. Możemy uznać usługobiorcę za podatnika, gdy ten poinformuje nas, że zwrócił się z wnioskiem o nadanie numeru VAT. Zdaniem ustawodawcy sama taka informacja nie wystarczy, aby uznać usługobiorcę za podatnika. Usługodawca musi uzyskać dowolny inny dowód potwierdzający, że usługobiorca jest podatnikiem lub osobą prawną niebędącą podatnikiem, w stosunku do której wymagana jest identyfikacja do celów VAT. Ponadto ustawodawca unijny zaleca dokonanie w rozsądnym zakresie weryfikacji rzetelności przedstawionych przez usługobiorcę danych za pomocą zwykłych, handlowych środków bezpieczeństwa, takich jak środki dotyczące kontroli tożsamości lub płatności.
Ważne!
O ile usługodawca nie ma odmiennych informacji, może uznać, że usługobiorca prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Wspólnoty ma status osoby niebędącej podatnikiem, jeżeli wykaże, że ten usługobiorca nie przekazał mu swojego indywidualnego numeru identyfikacyjnego VAT.
Jednak bez względu na informacje świadczące inaczej dostawca usług telekomunikacyjnych, nadawczych lub usług świadczonych drogą elektroniczną może uznać usługobiorcę mającego siedzibę na terytorium Wspólnoty za osobę niebędącą podatnikiem, o ile usługobiorca ten nie podał usługodawcy swojego indywidualnego numeru identyfikacyjnego VAT.
REKLAMA
Jak z tego wynika, zasadniczo to fakt, czy nabywca przekazał nam ważny numer VAT, decyduje o tym, czy mamy do czynienia z podatnikiem. Dla świadczących usługę jest to najbezpieczniejsza opcja, aby nie ponosić odpowiedzialności za niezapłacony VAT nabywcy, gdy okaże się, że nie był podatnikiem.
O ile usługodawca nie ma odmiennych informacji, na przykład dotyczących charakteru świadczonych usług, może on uznać, że usługi są przeznaczone do celów działalności gospodarczej usługobiorcy, gdy - w związku z daną transakcją - usługobiorca przekazał mu swój indywidualny numer identyfikacyjny VAT.
1.2.2. Ustalenie, czy usługi są świadczone dla siedziby czy dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej
Nie do rzadkości należy sytuacja, gdy polski podatnik świadczy usługę dla podmiotu zagranicznego, który ma zarejestrowaną spółkę również w Polsce. Jak wtedy powinien zachować się polski podatnik? Po pierwsze, powinien ustalić, kto jest faktycznym nabywcą. Może to wynikać z posiadanej dokumentacji. Decydować może przekazany numer VAT. Nie zawsze jednak tak będzie. Rejestracja do VAT w Polsce nie zawsze oznacza, że podatnik posiada tu siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności. Jak wynika z rozporządzenia rady UE, fakt posiadania numeru identyfikacyjnego VAT sam w sobie nie jest wystarczający, by uznać, że podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Definicja
Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
W praktyce sprawia niemały problem ustalenie, czy podmiot zagraniczny zarejestrowany do VAT w Polsce posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Dla świadczeniodawcy polski NIP usługobiorcy nie oznacza, że posiada takie stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Pozostaje wtedy porozumienie z nabywcą. Gdy nabywca potwierdzi, że nie ma w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności, to mimo że nabył usługę, faktura powinna być wystawiona na rzecz centrali.
2. Fakturowanie usług na rzecz zagranicznych podmiotów
Sposób fakturowania zależy od tego, gdzie jest miejsce świadczenia oraz kto nabył usługę.
2.1. Fakturowanie usługi, której miejsce świadczenia jest w Polsce
Jeśli miejsce świadczenia usługi jest w Polsce, to polski podatnik wystawia fakturę z polskim VAT, tak jak fakturę krajową. Gdy nabywca nie jest podatnikiem, fakturę wystawiamy na jego żądanie. Taka sprzedaż podlega również obowiązkowi ewidencjonowania na kasie fiskalnej, chyba że świadczący korzysta ze zwolnienia.
Faktura powinna zawierać VAT UE nabywcy, gdy dokumentuje usługę świadczoną na rzecz podatnika z innego kraju UE, która podlega wykazaniu w informacji podsumowującej (zob. pkt 3.2.2.).
2.2. Fakturowanie usługi na rzecz podatnika, której miejsce świadczenia jest poza Polską
Jeżeli ustaliśmy, że miejsce świadczenia usługi na rzecz podatnika jest poza Polską, to wystawiamy fakturę uproszczoną. Jeśli nabywca jest podatnikiem z UE, to faktura może nie zawierać następujących elementów:
-
-
-
- kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto,
- stawki podatku,
- sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.
-
-
Natomiast gdy nabywca jest podatnikiem spoza UE, faktura nie musi zawierać:
-
-
-
- numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi,
- stawki podatku,
- sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku,
- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.
-
-
Ważne!
Faktury wystawiane na rzecz zagranicznych podatników, które dokumentują sprzedaż opodatkowaną poza Polską, muszą mieć oznaczenie "odwrotne obciążenie".
2.3. Fakturowanie usługi na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, której miejsce świadczenia jest poza Polską
Jeśli nabywca usługi, której miejsce świadczenia znajduje się poza krajem, nie jest podatnikiem, sposób dokumentowania zależy przede wszystkim od tego, czy stosuje procedurę OSS, czy nie (zob. tabelę).
Zasady dokumentowania sprzedaży opodatkowanej poza Polską
Gdzie są opodatkowane usługi |
Czy istnieje obowiązek wystawiania faktury i według jakich zasad |
Czy istnieje obowiązek ewidencjonowania WSTO na kasie fiskalnej |
w kraju przeznaczenia towarów według procedury OSS |
Nie, ale jeśli podatnik zdecyduje się wystawić fakturę, stosuje polskie przepisy; na fakturze VAT powinien być naliczony według stawek obowiązujących w kraju przeznaczenia towarów |
Nie |
w kraju przeznaczenia towarów, podatnik nie stosuje procedury OSS |
Stosujemy zasady fakturowania obowiązujące w kraju przeznaczenia towarów |
Nie |
3. Rozliczenie VAT od usług świadczonych na rzecz zagranicznych podmiotów
Sposób rozliczenia z oczywistych względów zależy od tego, gdzie jest miejsce świadczenia. Gdy miejsce świadczenia jest poza Polską, znaczenie ma, czy nabywca jest podatnikiem, a jeśli nie, to czy jest stosowana procedura OSS.
3.1. Usługi opodatkowane w Polsce
Jeśli miejsce świadczenia jest w Polsce, to rozliczamy te transakcje jak inne krajowe. Nie ma znaczenia, kto jest nabywcą.
3.2. Usługi świadczone na rzecz podatnika opodatkowane poza Polską
Polski podatnik, mimo że nie nalicza VAT, ma liczne obowiązki związane z rozliczeniem transakcji na rzecz zagranicznego podatnika.
3.2.1. Zapis wykonanej usługi w ewidencji
Gdy miejsce świadczenia jest poza Polską, w kraju obowiązek podatkowy nie powstaje. Mimo to podatnicy świadczący te usługi powinni podać w ewidencji nazwę usługi, wartość usługi bez podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze. Mają obowiązek wpisać faktury do ewidencji, uwzględniając moment powstania obowiązku podatkowego określany dla tego rodzaju usług świadczonych na terytorium kraju.
Przykład
Polska spółka świadczy dla niemieckiej firmy usługę budowlaną w Niemczech. 30 czerwca otrzymała zaliczkę (30% ceny). Natomiast 28 października został podpisany protokół odbioru i wystawiono fakturę. Gdyby usługi były świadczone w Polsce obowiązek podatkowy powstałby 30 czerwca i 28 października. Dlatego usługa ta powinna być zaewidencjonowana w JPK_V7 za czerwiec (30% ceny) i październik (70% ceny).
W przypadku usług, do których ustalania miejsca świadczenia ma zastosowanie art. 28b (zasady ogólne), stosujemy odpowiednio przepisy art. 19a ust. 1-3 i 8 ustawy o VAT. Oznacza to, że obowiązek podatkowy powstaje w dniu wykonania usługi, chyba że wcześniej zostanie wpłacona zaliczka. Mają tutaj również zastosowanie przepisy określające szczególny moment wykonania usługi, a tym samym powstania obowiązku podatkowego (zob. tabelę).
Terminy powstania obowiązku podatkowego dla usług świadczonych w sposób ciągły
Lp. |
Rodzaj usługi |
Moment powstania obowiązku podatkowego |
1. |
Usługa świadczona w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń |
W ostatnim dniu każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia usługi |
2. |
Usługa świadczona przez okres krótszy niż rok lub przez okres dłuższy niż rok, dla której w danym roku ustalono terminy płatności lub rozliczeń |
W ostatnim dniu każdego okresu rozliczeniowego, do którego odnoszą się płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia usługi |
Przykład
Polska spółka udzieliła licencji na dwa lata niemieckiej spółce. Jako okresy rozliczeniowe przyjęto kwartały, a zapłata następuje do 15 dnia miesiąca po zakończonym kwartale. Za III kwartał faktura została wystawiona 5 października, a zapłata nastąpiła 15 października. Gdyby usługa była świadczona w Polsce, obowiązek podatkowy powstałby 30 września. Z tą datą należy zaewidencjonować fakturę i rozliczyć w JPK_V7 za wrzesień.
Ważne!
W ewidencji wykonaną usługę oznaczamy kodami GTU lub transakcyjnymi, gdyby taki obowiązek istniał również w przypadku sprzedaży krajowej.
Przykład
Polska spółka świadczy dla francuskiej firmy usługi reklamy. Miejscem świadczenia usług jest Francja. Mimo to usługa powinna być oznaczona w ewidencji kodem GTU_12.
Podstawa opodatkowania na fakturze nie musi być wyrażona w złotych. Taki obowiązek istnieje tylko w stosunku do kwoty VAT. Zasada ta obowiązuje, gdy nabywca jest podatnikiem krajowym, jak i zagranicznym. Sposób przeliczenia określa art. 31a ustawy o VAT. Przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień:
- powstania obowiązku podatkowego,
- wystawienia faktury, gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego.
Podatnik może też wybrać sposób przeliczania tych kwot na złote według ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro. Jeśli podatnik wybrał wspólne zasady ustalania kursu dla VAT i podatku dochodowego, to będzie to zasadniczo kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania przychodu.
3.2.2. Rozliczenie usługi w JPK_V7 i informacji podsumowującej
Polski podatnik wykazuje usługi opodatkowane poza Polską w poz. K_11 części ewidencyjnej i P_11 części deklaracyjnej. Dodatkowo usługi te wpisujemy w poz. K_12 i P_12, jeśli są wykazywane w informacji podsumowującej VAT UE. Dotyczy to usług:
- których miejsce świadczenia jest ustalane na podstawie art. 28b ustawy o VAT (zasady ogólne),
- które są świadczone na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej,
- które są świadczone na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju,
- innych niż zwolnione od podatku od wartości dodanej lub opodatkowane stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca.
Dlatego gdy podatnik świadczy usługi spełniające wymienione warunki, składa oprócz JPK_V7 informację podsumowującą. Powinien być również zarejestrowany jako podatnik VAT UE.
3.3. Usługi świadczone na rzecz podmiotu innego niż podatnik, opodatkowane poza Polską
Usługi świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, których miejsce świadczenia jest poza Polską, wymagają zasadniczo rejestracji do VAT w kraju nabywcy. Od lipca 2021 r. do usług, których miejsce świadczenia jest na terytorium UE, możemy stosować procedurę OSS.
3.3.1. Usługi rozliczane w kraju usługobiorcy na ogólnych zasadach
Gdy polski podatnik rejestruje się do VAT w kraju nabywcy usługi, nie dokumentuje usługi polskimi fakturami ani nie ewidencjonuje na kasie. Obowiązują go zasady z kraju rejestracji.
Zdaniem MF w przypadku takiej usługi w pliku JPK_V7 należy wykazać wysokość podstawy opodatkowania (w części ewidencyjnej JPK_VAT z deklaracją w poz. K_11 - wysokość podstawy opodatkowania wynikająca z dostawy towarów oraz świadczenia usług poza terytorium kraju; w części deklaracyjnej w poz. P_11 - wysokość podstawy opodatkowania z tytułu dostawy towarów oraz świadczenia usług poza terytorium kraju).
3.3.2. Usługi rozliczane według procedury OSS
Z procedury OSS można korzystać, świadcząc usługi, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami. Nie trzeba się wtedy rejestrować do VAT w każdym kraju UE. To oznacza, że procedura OSS nie może być stosowana, gdy podstawą ustalenia miejsca świadczenia jest art. 28c ustawy o VAT, czyli podatek jest rozliczany w kraju, w którym ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności wykonawca usługi. Tak więc usługi świadczone na rzecz niepodatnika, których miejsce świadczenia jest w kraju konsumpcji, mogą być rozliczane w procedurze OSS. Są to usługi, których miejsce świadczenia jest ustalane na szczególnych zasadach i znajduje się w innym kraju UE niż Polska (zob. tabelę).
Ważne!
Polscy podatnicy mogą rozliczać VAT od świadczonych usług w procedurze unijnej OSS, gdy:
- miejsce ich świadczenia jest w innym kraju UE niż Polska,
- nabywcą usług są konsumenci (podmioty niebędące podatnikami).
Usługi, które mogą być rozliczane w procedurze OSS
Lp. |
Rodzaj usługi |
Przepisy określające miejsce świadczenia usług |
1. |
Usługi pośredników |
art. 28d ustawy o VAT |
2. |
Usługi związane z nieruchomościami, w tym: - usługi świadczone przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, - usługi zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz - usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego |
art. 28e ustawy o VAT |
3. |
Usługi transportowe |
art. 28f ust. 1, 2 i 3 ustawy o VAT |
4. |
Usługi w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobne usługi, takie jak targi i wystawy, oraz usługi pomocnicze do tych usług, w tym świadczenie usług przez organizatorów usług w tych dziedzinach |
art. 28g ust. 2 ustawy o VAT |
5. |
Usługi pomocnicze do usług transportowych, usługi wyceny rzeczowego majątku ruchomego oraz usługi na rzeczowym majątku ruchomym |
art. 28h ustawy o VAT |
6. |
Usługi restauracyjne i cateringowe |
art. 28i ustawy o VAT |
7. |
Usługi wynajmu środków transportu |
art. 28j ustawy o VAT |
8. |
Usługi telekomunikacyjne, nadawcze oraz elektroniczne |
art. 28k ustawy o VAT |
Ważne
W procedurze OSS rozliczymy tylko VAT należny w krajach UE. Nie ma ona zastosowania do usług świadczonych poza UE.
Przykład
Polska firma budowlana wykonała w lipcu usługę remontową w Niemczech za 8000 euro na rzecz osoby prywatnej. Miejsce świadczenia usługi jest w Niemczech. Podatnik może skorzystać z procedury OSS, aby rozliczyć VAT przy jej świadczeniu. Nie musi rejestrować się w Niemczech.
Polski przedsiębiorca, który ma zamiar skorzystać z procedury unijnej OSS, musi zarejestrować się w Polsce do tej procedury. Nie ma wyboru co do tego, w jakim kraju rozliczy VAT. Aby zarejestrować się do procedury OSS, trzeba wysłać formularz VIU-R(3) zaadresowany do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście, korzystając z systemu e-deklaracje.
Ważne!
Przedsiębiorca, który zdecyduje się zarejestrować w procedurze unijnej, będzie zobowiązany rozliczać VAT należny od wszystkich czynności objętych tą procedurą wyłącznie w ramach tej procedury (WSTO oraz usługi).
Przykład
Przedsiębiorca z siedzibą działalności gospodarczej w Polsce świadczy na rzecz konsumentów usługi związane z nieruchomościami położonymi w Niemczech i w Polsce. Miejscem opodatkowania tych usług jest Polska i Niemcy. Przedsiębiorca może rozliczyć VAT za pośrednictwem OSS, jednak wyłącznie w zakresie usług związanych z nieruchomościami położonymi w Niemczech. W OSS mogą być zadeklarowane usługi świadczone na rzecz konsumentów, których miejscem opodatkowania jest państwo członkowskie, w którym usługodawca nie posiada siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma siedzibę działalności gospodarczej w Polsce, zatem państwem członkowskim identyfikacji będzie Polska. W przypadku usług związanych z nieruchomościami położonymi w Polsce właściwym organem podatkowym pozostaje więc krajowy US.
Podatnicy zidentyfikowani na potrzeby procedury unijnej w Polsce są obowiązani składać specjalną deklarację, niezależnie od obowiązku składania JPK_V7. Deklaracja VIU-DO będzie składana:
- za pomocą środków komunikacji elektronicznej, czyli przez portal e-deklaracje;
- do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście;
- niezależnie od tego, czy dostawy towarów i świadczenia usług objęte procedurą unijną miały miejsce, co oznacza, że należy składać również zerowe deklaracje;
- za okresy kwartalne w terminie do końca miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale; termin upływa również, gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy.
Kwoty w deklaracji wykazujemy w euro. Ustawodawca określił specjalne zasady dokonywania korekty tych deklaracji, tj.:
- korekta jest dokonywana w bieżącej deklaracji;
- korektę można złożyć, nie później jednak niż w ciągu trzech lat, licząc od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji VAT, w której stwierdzono błędy;
- w deklaracji VAT, w której dokonuje się korekty, należy wskazać właściwe państwo członkowskie konsumpcji, okres rozliczeniowy i kwotę VAT, w odniesieniu do której dokonywana jest korekta.
Ponadto trzeba prowadzić w postaci elektronicznej ewidencję transakcji objętych tą procedurą, zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 63c rozporządzenia 282/2011 (zob. tabelę).
Treść ewidencji prowadzonej przez podatnika korzystającego z procedury OSS
Lp. |
Ewidencja VAT na potrzeby procedury unijnej powinna zawierać: |
1. |
oznaczenie państwa członkowskiego konsumpcji, w którym dokonywane są dostawy towarów lub świadczone są usługi |
2. |
rodzaj świadczonych usług lub opis i ilość towarów będących przedmiotem dostawy |
3. |
datę świadczenia usług lub dokonania dostawy towarów |
4. |
podstawę opodatkowania ze wskazaniem użytej waluty |
5. |
wszelkie kolejne kwoty podwyższające lub obniżające podstawę opodatkowania |
6. |
zastosowaną stawkę VAT |
7. |
kwotę należnego VAT ze wskazaniem zastosowanej waluty |
8. |
datę i kwotę otrzymanych płatności |
9. |
wszelkie płatności zaliczkowe otrzymane przed dostawą towarów lub świadczeniem usług |
10. |
w przypadku gdy wystawiono fakturę - informacje zawarte na fakturze |
11. |
informacje wykorzystywane do określenia miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, lub zwykłe miejsce pobytu (w przypadku usług), albo informacje wykorzystywane do określenia miejsca rozpoczęcia i zakończenia wysyłki lub transportu towarów do nabywcy (w przypadku towarów) |
12. |
wszelkie dowody dotyczące możliwych zwrotów towarów, w tym podstawę opodatkowania i zastosowaną stawkę VAT |
Ewidencja jest udostępniana przez podatnika drogą elektroniczną na każde żądanie państwa członkowskiego identyfikacji oraz państwa członkowskiego konsumpcji.
Ważne!
Jeśli polski podatnik rozlicza usługi w procedurze OSS, nie wykazuje ich w JPK_V7.
Podsumowanie
1. Aby ustalić sposób opodatkowania usługi, należy najpierw określić miejsce jej świadczenia.
2. Dla części usług ustawodawca przewidział szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia. Gdy w danym przypadku nie możemy ich stosować, należy sięgnąć po zasady ogólne. Ich rodzaj zależy od tego, kto jest nabywcą
3. Usługi wykonywane na rzecz niepodatników, których miejsce świadczenia jest w kraju konsumpcji, mogą być rozliczane w unijnej procedurze OSS. Świadczący usługę nie musi rejestrować się do VAT w kraju nabywcy.
4. Sposób dokumentowania usługi oraz jej rozliczenia zależy od tego, gdzie jest świadczona, na czyją rzecz oraz kto jest nabywcą. Znaczenie ma również, czy stosujemy procedurę OSS.
Podstawa prawna:
-
art. 19a ust. 1-3a, art. 28a-28n, art. 100 ust. 1 pkt 4, art. 109 ust. 3a, art. 130a-130d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1626
-
§ 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 grudnia 2013 r. w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 80
Marcin Jasiński, ekspert w zakresie VAT
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat