Nieruchomość nie musi być obligatoryjnym składnikiem przedsiębiorstwa

Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Autopromocja

Nie wystarczy, że dany zespół składników majątku zostanie nazwany przedsiębiorstwem albo zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa. Przepisy zawierają definicje tych pojęć. W przypadku pojęcia „przedsiębiorstwo” istotny jest art. 55¹ k.c.

Przepis ten stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Powołany przepis zawiera przykładowe elementy składające się na przedsiębiorstwo.

Obejmuje ono w szczególności:

1)  oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)  własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)  prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)  wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)  koncesje, licencje i zezwolenia;

6)  patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)  majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)  tajemnice przedsiębiorstwa;

9)  księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Polecamy: Przedsiębiorstwo - czym tak naprawdę jest?

Polecamy: Czy darowizna przedsiębiorstwa dziecku jest opodatkowana VAT?

VAT 2011 - zmiany od 1 kwietnia

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Organy podatkowe często uważają kierując się art. 55¹ k.c., że wyłączenie z masy majątkowej aportu nieruchomości pozbawia go - na dzień wniesienia aportu - cech przedsiębiorstwa.

Tymczasem nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, czy nieruchomość musi być składnikiem takiego aportu. Wszystko zależy od tego jakie znaczenie dla funkcjonującej firmy miała taka nieruchomość.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Przykładowo, czy brak nieruchomości w przekazywanym majątku wpływa na funkcjonalne związki pomiędzy pozostałymi składnikami, które pozwalają na prowadzenie dotychczasowej działalności.

Nieruchomości wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej można bowiem uzyskać w formie odpłatnego posiadania zależnego (wynajem, dzierżawa, leasing).

Taką tezę postawił 21 kwietnia 2010 r. WSA w Poznaniu (sygn. akt I SA/Po 132/10). Przy czym w powołanym wyroku sąd zgodził się z poglądem, że nie wystarcza zorganizowanie jakiejkolwiek masy majątkowej, ale musi ona odznaczać się odrębnością organizacyjną i finansową z możliwością samodzielnego funkcjonowania w razie zaistnienia takiej potrzeby w obrocie gospodarczym.

W świetle przepisu art. 55¹ k.c. zbycie przedsiębiorstwa oznacza przekazanie podstawowych jego składników, które umożliwią nabywcy kontynuowanie dotychczasowej działalności.

Jednocześnie sąd zarzucił organom podatkowym, że nie wyjaśniły podatnikowi, dlaczego wyłączenie nieruchomości z przedmiotu aportu uniemożliwiłoby dotychczasowemu przedsiębiorstwu kontynuowanie działalności jako samodzielny podmiot w ramach spółki akcyjnej, skoro dla tej działalności przewidziano przekazanie nieruchomości na podstawie umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że problem oceny, czy nieruchomość musi być składnikiem aportu kwalifikowanego jako przedsiębiorstwo ma charakter indywidualny zależny od konkretnego stanu faktycznego.