Jaka stawka VAT dla sprzedaży towarów wraz z ich montażem

Odpowiedź na powyższe pytanie nie jest taka jednoznaczna. Jest problem, który od kilku ostatnich lat próbowały rozwiązać zarówno organy podatkowe jak i polskie sądy. I tak WSA w Gliwicach w swoim wyroku z dnia 6 lutego 2009 r., sygn. III SA/Gl 1226/08, problemu nie rozwiązał, a wszystko wskazuje na to, że sprawę jeszcze bardziej skomplikował. Sąd bowiem orzekł, że dostawa schodów i balustrad wraz z ich montażem powinna być opodatkowana według stawki 22% VAT.

Podstawowym problemem jest tu znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy producent montując swoje towary dokonuje dostawy, czy świadczy usługę? Sprawa jest zasadnicza, ponieważ gdyby uznać tę czynność za dostawę to właściwą stawką byłaby rzeczywiście stawka 22%, z kolei gdyby uznać takie działanie za usługę to powinno stosować się stawkę 7% VAT.

Nie ma wątpliwości tylko w odniesieniu do producentów okien i drzwi, którzy sami je montują w lokalach mieszkalnych. Tu bowiem jak wynika z poz. 14 załącznika nr 1 do rozporządzenia wykonawczego z 28 listopada 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. nr 212, poz. 1336), Minister Finansów wskazuje dla powyższych czynności właściwą stawkę preferencyjną 7% VAT.

Skoro tak, to jak to się ma do pozostałych wyrobów i ich montażu?

Oprócz tej jednostkowej preferencji dla montażu okien i drzwi przepisy przewidują jeszcze preferencję ogólną (7% VAT dla robót budowlano-montażowych oraz remontów i robót konserwacyjnych dotyczących m. in. budownictwa mieszkaniowego, w zakresie pozostałym innym niż budownictwo społeczne), która wynika z § 6 ust. 2 ww. rozporządzenia. Jest jeszcze stawka 7% ustalona dla remontów, modernizacji, termomodernizacji i przebudowy w budownictwie społecznym, która wynika z art. 41 ust. 12 – 12c ustawy o VAT).

Nie jest niestety jasne, czy dostawę innych wyrobów (oprócz okien i drzwi) wraz z montażem w lokalach mieszkalnych można zaliczyć do robót budowlano-montażowych objętych stawką 7% VAT. Z tego powodu powstają spory podatników z fiskusem.

Jak wynika ze stanowiska organów podatkowych, roboty budowlano-montażowe należy zakwalifikować jako faktycznie wykonywane czynności montażu itp.

Z kolei większość podatników uważa, że za roboty budowlano-montażowe należy uznać zarówno wykonanie określonych robót, jak również dostawę wykorzystanych do tych robót materiałów budowlanych.
W opinii WSA w Warszawie w wyroku z 4 kwietnia 2008 r., sygn. III SA/Wa 274/08 – (podobne wyroki orzekały też i inne sądy) takie rozumienie, a co za tym idzie postępowanie organów podatkowych narusza podstawową zasadę równości opodatkowania.

Sądy prezentując taką myśl powoływały się wielokrotnie również na wyrok ETS z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 (Levob Verzekeringen oray OV Bank). Trybunał we wspomnianym wyroku stwierdził, że cyt. „jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, których rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej”. Ciekawostką może być to, że organy podatkowe powołując się na ten sam wyrok ETS co sądy polskie, wyciągały z niego zupełnie odwrotne wnioski.

Organy podatkowe w wielu rozstrzyganych tego typu sprawach opierały swoje stanowisko bardzo często powołując się na PKWiU. Jednak w wielu wyrokach, a powołam się na jeden z nich wyrok z 28 lutego 2008 r., sygn. I SA/Wr 1632/07 WSA we Wrocławiu, sąd orzekł, iż organy podatkowe błędnie zakwalifikowały wykonywane przez podatnika czynności, cyt. „dając prymat klasyfikacji statystycznej, która może pełnić co najwyżej funkcję pomocniczą w tym zakresie, zamiast ocenić istotę spornych czynności”.
Ale i nie wszystkie sądy uznały taką argumentację WSA we Wrocławiu m. in. WSA w Gliwicach w wyżej wspomnianym już wyroku.

Moim zdaniem miarodajną dla przedsiębiorcy odpowiedzią w powyższej sprawie wydaje się być ww. wyrok ETS oraz wyrok NSA z 17 kwietnia 2009 r. sygn. I FSK 284/08, w którym sąd orzekł, iż cyt. „Jeśli celem działalności podatnika jest montaż w sposób trwały wyprodukowanych przez niego towarów, to nie ma podstaw do dzielenia tej jednorodnej czynności na odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług montażu. Całość usługi powinna być opodatkowana 7-proc. stawką podatku VAT”.

Podatnik jednak powinien pamiętać o tym, że organ podatkowy może mieć inny pogląd na sprawę i wówczas pozostaje droga sądowa, która jak się okazuje też może nie przynieść zamierzonego rezultatu.