Czy badania kliniczne produktów leczniczych podlegają opodatkowaniu?

Stanowisko to zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 21 marca 2011 roku (sygnatura ITPP1/443-16/11/DM).

Badania kliniczne są realizowane przez szpital kliniczny (ośrodek kliniczny), który aby je przeprowadzić zawiera umowę trójstronną z badaczem i sponsorem. Sponsor zleca wykonanie badania, badacz je przeprowadza a ośrodek kliniczny udostępnia urządzenia, personel, pomieszczenia, za co otrzymuje wynagrodzenie od sponsora.

Aby wyżej opisana usługa mogła podlegać zwolnieniu od opodatkowania podatkiem VAT musi spełniać pewne kryteria.

Zgodnie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r (Dz.U.04.54.535 z późniejszymi zmianami), od podatku VAT zwolnione są 

1) usługi w zakresie opieki medycznej służące
- profilaktyce,
- zachowaniu,
- ratowaniu,
- przywracaniu,
- poprawie zdrowia,
2) dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.

Przepis ten został wydany na podstawie regulacji unijnych, stanowiących że „zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze” (art. 132 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady) .

Które usługi medyczne są zwolnione z VAT?

Z powołanych przepisów wynika, że czynności wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT muszą być ściśle powiązane z opieką medyczną. Pojęcie „opieki medycznej” dostarcza pewnych problemów, ponieważ nie jest zdefiniowane w ustawie. Aby móc prawidłowo je interpretować należy sprawdzić znaczenie tego sformułowania w słowniku języka polskiego.

Zatem: - „Opieka- troskliwe zajmowanie się kimś, dbanie o kogoś”, - „Profilaktyka- wszelkie działania podejmowane w celu zapobieżenia czemuś; ochrona przed niepożądanym skutkiem czegoś ”. Współczesny słownik języka polskiego (Wydawnictwo Langenscheidt, Warszawa 2007 r. tom II str. 1119 oraz 1391).