Proszę o wskazanie, jak rozliczyć wkład niepieniężny na podwyższenie kapitału zakładowego i jakie skutki podatkowe wywołuje on po stronie udziałowców?
Wkład niepieniężny jest jedną z metod podwyższenia kapitału zakładowego. Ze względu na obszerność zagadnienia aspekty podatkowe i rachunkowe – w uzasadnieniu.
Wkład niepieniężny mogą stanowić wszelkie aktywa materialne i niematerialne, jak również przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Skutki podatkowe
Niniejsze opracowanie dotyczy rozliczenia wkładu niepieniężnego w innej formie niż przedsiębiorstwa. W związku z tym czynność wniesienia aportu niepieniężnego powoduje konieczność jej opodatkowania już w momencie jej dokonania. Dzieje się tak, gdyż art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT oraz art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT określają, że w momencie wniesienia wkładu niepieniężnego należy ustalić przychód po stronie wnoszącego i opodatkować. Dochód należy ustalić na dzień wpisu do rejestru sądowego podwyższenia kapitału zakładowego lub na dzień wydania akcji, jeżeli ich objęcie stanowi warunek podwyższenia kapitału zakładowego. Przepisy podatkowe określają, że przychodem jest nominalna wartość udziałów (akcji) wydawanych przy podwyższeniu kapitału. Oprócz tego przepisy nakazują uwzględnić szczególne zasady ustalania kosztów uzyskania przychodów przy objęciu udziałów (akcji) w spółce w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
W takiej sytuacji koszt uzyskania przychodu ustala się w wysokości:
1) wartości początkowej przedmiotu wkładu, zaktualizowanej zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszonej o dokonaną przed wniesieniem tego wkładu sumę odpisów amortyzacyjnych – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne,
2) wartości nominalnej wnoszonych w formie wkładu niepieniężnego udziałów (akcji) w spółce, w przypadku gdy zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce,
3) wartości określonej zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, nie zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce,
4) wartości określonej zgodnie z art. 15 ust. 1k ustawy o CIT, w przypadku gdy udziały (akcje) w spółce, które są wnoszone w formie wkładu niepieniężnego, zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego są udziały (akcje) w spółce,
5) faktycznie poniesionych, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, wydatków na nabycie innych niż wyżej wymienione składniki majątku podatnika – jeżeli przedmiotem wkładu są te inne składniki.
W przypadku udziałowców-akcjonariuszy będących osobami fizycznymi zasady ustalania dochodu przy wnoszeniu aportu niepieniężnego na podwyższenie kapitału zostały określone w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT i są analogiczne do przedstawionych rozwiązań w ustawie o CIT.
Skutki rachunkowe
Zgodnie z ustawą o rachunkowości kapitały (fundusze) własne, z wyjątkiem udziałów (akcji) własnych, oraz pozostałe aktywa i pasywa wycenia się według wartości nominalnej. Kapitały (fundusze) własne ujmuje się w księgach rachunkowych z podziałem na ich rodzaje i według zasad określonych przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy o utworzeniu jednostki.
Kapitał zakładowy spółek kapitałowych wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie i wpisanej w rejestrze sądowym.
Czynności związane z kapitałem zakładowym rozpoczynają się w momencie powzięcia uchwały wspólników (akcjonariuszy) spółki w tym zakresie. Uchwała podlega dalej rejestracji w sądzie rejestrowym. W związku z tym pod datą uzyskania wpisu powyższej uchwały w rejestrze sądowym należy ująć w księgach rachunkowych ustaloną wartość w pozycji kapitału zakładowego, a ewentualną nadwyżkę ceny emisyjnej ponad wartość nominalną należy odnieść na kapitał zapasowy.
Zapisy księgowe związane z pokryciem wkładów na poczet kapitału zakładowego w formie niepieniężnej, powinny być stosowane analogicznie do odpowiednich pozycji aktywów spółki.
Przykład
Rozliczenie podwyższenia kapitału zakładowego w spółkach kapitałowych w formie wkładu niepieniężnego innego niż przedsiębiorstwo.
1) Uchwała wspólników, akcjonariuszy w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego w wartości nominalnej 180 000 zł, a w wartości emisyjnej 200 000 zł. Z tego od ceny emisyjnej 150 000 zł w formie środków trwałych i 50 000 zł w formie wartości niematerialnych i prawnych.
2) Wniesienie do spółki środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych na poczet podwyższenia kapitału zakładowego
Dekretacja
Wn konto„Środki trwałe” 150 000 zł
Wn konto „Wartości niematerialne i prawne” 50 000 zł
Ma konto „Rozrachunki z udziałowcami, akcjona- riuszami, z tytułu wpłat na poczet kapitału” 200 000 zł
3) Wpis w rejestrze sądowym podwyższenia kapitału zakładowego
Dekretacja
Wn konto„Rozrachunki z udziałowcami, akcjona- riuszami z tytułu wpłat na poczet kapitału” 200 000 zł
Ma konto„Kapitał zakładowy” 180 000 zł
Ma konto „Kapitał zapasowy (agio)” 20 000 zł
• art. 28 ust. 1 pkt 10, art. 36 ust. 1, ust. 2b–e ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546
• art. 12 ust. 1 pkt 7, art. 15 ust. 1j i 1k, art. 16 ust. 1 pkt 8, art. 26 ust. 1–2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135
• art. 17 ust. 1 pkt 9, art. 22 ust. 1e i 1f, art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 30a ust. 2, art. 41 ust. 4–5 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135
