Na dzień zatwierdzenia sprawozdania jednostka działa w bardzo ograniczonym zakresie, a jej sytuacja finansowa jest trudna. Jak wykazać ten fakt w sprawozdaniu? Czy w informacji dodatkowej należy wskazać zagrożenia? Jednostka nie została jeszcze postawiona w stan likwidacji ani w stan upadłości. Jeżeli istnieje konieczność sporządzania sprawozdania przy założeniu braku kontynuacji, to na jakie pozycje należy utworzyć rezerwy?
RADA
Taka sytuacja spółki wymaga, aby sprawozdanie finansowe było sporządzone przy założeniu braku możliwości kontynuacji działalności lub przy założeniu zagrożenia tej kontynuacji w dającej się przewidzieć przyszłości. Rezerwy powinny zostać utworzone na wszelkie możliwe do przewidzenia koszty i straty. Wycena aktywów odbywa się wówczas według cen sprzedaży netto. Nie ma znaczenia, że wycena ta (i utworzenie rezerw) przyczyni się do zwiększenia i tak już sporej straty.
UZASADNIENIE
Rzeczą niezwykle istotną jest prawidłowa ocena zdolności jednostki do kontynuowania działalności. W wytycznych dla biegłych rewidentów znajdziemy przykłady sytuacji, które realnie mogą zagrozić działalności spółki. Oznaki zagrożeń dla kontynuacji działalności przez jednostkę są wymienione w normie nr 1 wykonywania zawodu biegłego rewidenta – „Ogólne zasady badania sprawozdań finansowych”.
Kontynuacja działalności jest zagrożona, gdy jednostka:
• ma znaczne trudności finansowe, m.in. z powodu braku płynności, wypowiedzenia umów kredytowych
• poniosła znaczne straty za lata poprzednie i rok bieżący
• odeszły z niej osoby zajmujące kluczowe stanowiska kierownicze
• utraciła podstawowy rynek, licencję, głównego dostawcę
• toczą się przeciwko niej postępowania sądowe lub administracyjne, które w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia spowodują powstanie zobowiązań, jakich jednostka nie zdoła zaspokoić
Z listy wymienionych przypadków wynika, że zgłoszenie wniosku o likwidację lub upadłość nie jest warunkiem koniecznym do uznania zagrożenia czy braku możliwości kontynuacji działalności przez jednostkę.
Przy stosowaniu zasad rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym.
Za ustalenie, czy jednostka posiada zdolność do kontynuowania działalności, odpowiedzialny jest kierownik jednostki. Dokonując oceny stanu faktycznego w dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego, uwzględnia on wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego.
W przypadku gdy jednostki nie można uznać za zdolną do kontynuowania działalności przez najbliższy rok, ustawa o rachunkowości nakłada szczególne obowiązki, które przedstawia tabela.
Tabela. Obowiązki jednostki przy braku kontynuacji działalności
Informacje o zagrożeniach związanych z kontynuacją działalności w roku następnym należy zamieścić w integralnych częściach sprawozdania finansowego w sposób następujący:
• we „Wprowadzeniu do sprawozdania finansowego” podaje się informacje ogólne o okolicznościach wskazujących na zagrożenie kontynuowania przez jednostkę działalności w roku następnym,
• w „Dodatkowych informacjach i objaśnieniach” podaje się szczegółowe informacje dotyczące zagrożenia. Informacje te obejmują stwierdzenie, że takie zagrożenia występują, opis i wyszczególnienie, jak zagrożenie wpływa na dane finansowe, czy zostały wprowadzone stosowne korekty. Powinien tu znaleźć się również opis podejmowanych bądź planowanych przez jednostkę działań mających na celu eliminację zagrożeń.
UWAGA!
Brak założenia kontynuacji działalności w roku następnym sprawia, że sprawozdanie finansowe jednostki sporządzone za dany rok nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania. Bez znaczenia pozostaje fakt przekroczenia wskaźników, tj. sumy aktywów, wielkości przychodów czy liczby zatrudnionych osób.
• art. 5 ust. 2, art. 29 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
