Nasza firma stosuje księgowania w układzie rodzajowym i funkcjonalnym, tworzymy rachunek metodą porównawczą. Jak ewidencjonować w takiej sytuacji koszty rozliczane w czasie?
RADA
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów występują wówczas, gdy poniesione nakłady i wydatki nie stanowią kosztów danego okresu. Odpisów kosztów można dokonywać proporcjonalnie do upływu czasu lub proporcjonalnie do przewidywanych efektów działalności (np. wielkości produkcji). W przypadku jednostki prowadzącej ewidencję i rozliczanie kosztów na kontach zespołu 4 i 5, sporządzającej rachunek zysków i strat metodą porównawczą, można zastosować jedną z dwóch przedstawionych w uzasadnieniu metod rozliczeń.
UZASADNIENIE
Księgi rachunkowe można uznać za rzetelne, jeżeli są prowadzone zgodnie z nadrzędnymi zasadami rachunkowości. W przypadku opisanym przez Czytelnika należy się kierować zasadą memoriału i zasadą współmierności.
Zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty (art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości).
Dzięki stosowaniu zasady memoriałowej wszystkie zdarzenia gospodarcze danego roku obrotowego zostaną ujęte w tym roku. Jednak aby wynik finansowy był wyliczony poprawnie, należy przestrzegać zasady współmierności.
Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczać można tylko koszty i przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione (art. 6 ust. 2 ustawy o rachunkowości).
W praktyce często spotykamy się z tym, że jednostka ponosi wydatki i nakłady, które są kosztami przyszłych okresów, ponieważ dopiero wówczas przyniosą one konkretne wymierne korzyści gospodarcze. Są to czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów (RMK). Koszty te są aktywowane wtedy, gdy można je przypisać do przychodów.
UWAGA!
Koszty przyszłych okresów są składnikiem aktywów bilansu jako:
• aktywa trwałe ujmowane w wierszu A.V. „Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe” – jeżeli koszty są rozliczane dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
• aktywa obrotowe ujmowane w wierszu B.IV. „Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe” – jeżeli koszty są rozliczane w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Ewidencja kosztów rozliczanych w czasie – metoda pierwsza
1. Ewidencja kosztów na podstawie otrzymanych źródłowych dowodów księgowych:
Wn 40 „Koszty według rodzaju”,
Ma 21 „Rozrachunki z dostawcami”.
2. Ewidencja kosztów rozliczanych w przyszłych okresach:
Wn 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,
Ma 49 „Rozliczenie kosztów”.
3. Aktywowanie kosztów w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy:
Wn 5 „Koszty według typów działalności”,
Ma 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”.
Przykład 1
Jednostka gospodarcza ubezpieczyła swój majątek trwały. Kwota składki wynosi 24 000 zł. Polisa obejmuje okres od stycznia do grudnia 2006 r. Pierwszą ratę składki w wysokości 12 000 zł zapłacono w styczniu 2006 r., natomiast drugą ratę – w czerwcu 2006 r.
Ewidencja księgowa
1. Zarachowanie kosztów ubezpieczenia na podstawie polisy:
Wn 40 „Koszty według rodzaju”
– w analityce: „Ubezpieczenia majątkowe” 24 000
Ma 21 „Rozrachunki z dostawcami” 24 000
2. Zarachowanie kosztów ubezpieczenia do rozliczenia w 2006 r.:
Wn 64 „Rozliczenie międzyokresowe czynne” 24 000
Ma 49 „Rozliczenie kosztów” 24 000
3. Zaliczanie kosztów w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy. Miesięczny odpis w ciężar kosztów bieżącej działalności 24 000 zł : 12 miesięcy = 2000 zł:
Wn 55 „Koszty zarządu” 2000
Ma 64 „Rozliczenie międzyokresowe czynne” 2000
4. Zapłata pierwszej i drugiej raty:
Wn 21 „Rozrachunki z dostawcami” 12 000
Ma 13 „Rachunek bankowy” 12 000
Ewidencja kosztów rozliczanych w czasie – metoda druga
1. Ewidencja kosztów na podstawie otrzymanych źródłowych dowodów księgowych:
Wn 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,
Ma 21 „Rozrachunki z dostawcami”.
2. Ewidencja kosztów w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy:
Wn 40 „Koszty według rodzaju”,
Ma 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,
– zapis równoległy:
Wn 5 „Koszty według typów działalności”,
Ma 49 „Rozliczenie kosztów”.
Przykład 2
Założenia jak w przykładzie 1.
Ewidencja księgowa
1. Zarachowanie kosztów ubezpieczenia na podstawie polisy – styczeń 2006 r.:
Wn 64 „Rozliczenie międzyokresowe czynne”
– w analityce „Ubezpieczenia” 24 000
Ma 21 „Rozrachunki z dostawcami” 24 000
2. Zaliczanie kosztów w części przypadającej na bieżący okres sprawozdawczy. Miesięczny odpis w ciężar kosztów bieżącej działalności 24 000 zł : 12 miesięcy = 2000 zł:
Wn 40 „Koszty według rodzaju”
– w analityce „Ubezpieczenia” 2000
Ma 64 „Rozliczenie międzyokresowe czynne”
– w analityce „Ubezpieczenia” 2000
– zapis równoległy:
Wn 5 „Koszty zarządu” 2000
Ma 49 „Rozliczenie kosztów” 2000
UWAGA!
Zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na wynik finansowy. Jeśli zaksięgowanie wydatków dotyczących przyszłych okresów nie stanowi dla jednostki znaczącej kwoty w jej kosztach ogółem i jeśli nie zniekształca to wyniku finansowego – można zaliczyć je jednorazowo w koszty.
W każdym przypadku należy pamiętać o tym, aby w dokumentacji opisującej zasady rachunkowości w firmie określić:
• wybór metody księgowania kosztów rozliczanych w przyszłych okresach,
• wysokość kosztów, które można zaliczyć do bieżącego okresu, mimo że dotyczą przyszłych przychodów.
• art. 4 ust.1 i 4, art. 6 ust. 1–2, art. 39 ust. 1 i 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 265, poz. 2252
