REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak wykazać w księgach rachunkowych długoterminowe umowy budowlane

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Katarzyna Kobiela-Pionnier

REKLAMA

Nasza spółka świadczy usługi budowlane. Jak mamy zaksięgować niezakończone usługi budowlane niefakturowane? Jak ustalać koszty i przychody dotyczące umów?


rada


Pytania obejmują dość szeroki zakres tematyczny, który ogólnie unormowany został w ustawie o rachunkowości, w MSR nr 11 „Umowy o usługę budowlaną”, a ostatnio także bardzo szczegółowo w KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”. Szczegóły rozwiązań przedstawimy na przykładach w uzasadnieniu.


uzasadnienie


Umowy dotyczące świadczenia usług budowlanych zazwyczaj charakteryzują się długim okresem realizacji. Ich wykonanie i odbiór często przypadają na inny okres sprawozdawczy niż ten, w którym rozpoczęto prace. W takim przypadku ustawa nakazuje, niezależnie od handlowej strony zagadnienia, przypisać poszczególnym okresom, w których wykonano usługi, odpowiadające im przychody i koszty. Podejście ustawowe bazuje na zasadzie współmierności kosztów i przychodów oraz zasadzie memoriałowej, które zawarte zostały w art. 6. Takie podejście rodzi z kolei liczne wątpliwości dotyczące zasad rozliczania kontraktu. W ich wyjaśnieniu pomogą szczegółowe przepisy KSR nr 3, które określają zasady ustalania przychodów i kosztów z niezakończonych umów o usługi budowlane, a także zasady prezentacji i ujawniania informacji o nich w sprawozdaniach finansowych.


W celu właściwego ustalania przychodów i kosztów związanych z usługą budowlaną należy najpierw zgromadzić niezbędne informacje, które pozwolą właściwie oszacować i zaewidencjonować przychody i koszty w systemie rachunkowości finansowej.


Przychody i koszty osiągnięcia tych przychodów ustala się za okres od rozpoczęcia danej umowy do dnia bilansowego. Ustalanie przychodów następuje w drodze oszacowania w stosunku do stopnia zaawansowania umowy. W rachunku zysków i strat przychody z niezakończonych umów budowlanych wykazuje się w wysokości szacowanej. Koszty ich osiągnięcia ustala się proporcjonalnie do stopnia zaawansowania lub w wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych w danym okresie.


UWAGA!

Metoda ustalania stopnia zaawansowania umowy powinna być ujęta w polityce rachunkowości, a stopień ustalony na dany dzień bilansowy - odpowiednio udokumentowany.


Co należy rozumieć przez usługi budowlane i umowy o usługę

Standard definiuje usługi budowlane jako usługi polegające na budowie, odbudowie, ulepszeniu (przebudowie, rozbudowie, nadbudowie, modernizacji), rozbiórce i remoncie konstrukcji połączonych z gruntem w sposób trwały, wykonanych z materiałów budowlanych i elementów składowych, będących wynikiem prac (robót) budowlanych. W szczególności są to usługi (prace, roboty) polegające na:

l przygotowaniu terenu pod budowę,

l wznoszeniu kompletnych budynków i budowli lub ich części oraz wykonywaniu robót wchodzących w zakres inżynierii lądowej i wodnej,

l wykonywaniu instalacji budowlanych,

l wykonywaniu wykończeniowych robót budowlanych,

l rekultywacji środowiska po rozbiórce budynków lub budowli.

Z kolei umowa o usługę budowlaną (umowa budowlana) jest to umowa zawarta między wykonawcą i zamawiającym, której przedmiotem jest budowa składnika aktywów trwałych lub ich zespołu, następująca w wyniku wykonania usługi budowlanej. Składniki te są ze sobą ściśle powiązane lub wzajemnie zależne pod względem projektowym, technologicznym lub ze względu na ich funkcję użytkową czy ostateczne przeznaczenie lub sposób użytkowania. Umowa może być także zawarta między wykonawcą a podwykonawcą.

Ponieważ oczywiste jest, że szacowana kwota przychodów najczęściej nie jest tożsama z kwotą zafakturowaną, przedstawienie właściwych kwot u wykonawcy powinno wyglądać następująco:

Tabela. Różnice między rzeczywistymi a szacowanymi przychodami

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Przykład 1

Przedsiębiorstwo budowlane realizuje kilkuletni kontrakt o wartości 1 500 000 zł. Całkowite przewidywane koszty wynoszą 1 200 000 zł. Na dzień bilansowy znane są następujące dane:

l przedsiębiorstwo poniosło rzeczywiste koszty budowy w kwocie 68 000 zł,

l wystawiono fakturę częściową za usługę budowlaną w kwocie 80 000 zł,

l ustalono, że realizacja robót wynosi 5%, w związku z tym przychody z umowy na dzień bilansowy powinny wynosić: 5% × 1 500 000 zł = 75 000 zł (wartość szacunkowa),

l ustalono wartość kosztów umowy o usługę: 5% × 1 200 000 zł = 60 000 zł (wartość szacunkowa).

koszt rzeczywisty > koszt szacowany

przychód rzeczywisty > przychód szacowany

Nadwyżka kosztów rzeczywistych nad kosztami szacowanymi - 8000 zł.

Nadwyżka przychodów rzeczywistych nad przychodami szacowanymi - 5000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Ewidencja kosztów rzeczywistych:

Wn „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 68 000

Ma różne konta rozrachunkowe lub materiały 68 000

2. Wystawienie faktury za usługę:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 80 000

Ma „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

3. Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych:

a) przychody szacowane

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 75 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 75 000

b) nadwyżka należności

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 5 000

Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 5 000

- w analityce „Umowy budowlane”

4. Rozliczenie kosztów umów długoterminowych:

a) koszty szacowane

Wn „Koszty działalności podstawowej” 60 000

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 60 000

b) korekta kosztów szacowanych

Wn „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów” 8 000

- w analityce „Aktywa z tytułu niezakończonych umów budowlanych”

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 8 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Przykład 2

Przedsiębiorstwo budowlane realizuje kilkuletni kontrakt o wartości 1 500 000 zł. Całkowite przewidywane koszty wynoszą 1 200 000 zł. Na dzień bilansowy znane są następujące dane:

l przedsiębiorstwo poniosło rzeczywiste koszty budowy w kwocie 68 000 zł,

l wystawiono fakturę częściową za usługę budowlaną w kwocie 80 000 zł,

l ustalono, że realizacja robót wynosi 6%, w związku z tym przychody z umowy na dzień bilansowy powinny wynosić: 6% × 1 500 000 zł = 90 000 zł (wartość szacunkowa),

l ustalono wartość kosztów umowy o usługę: 6% × 1 200 000 zł = 72 000 zł (wartość szacunkowa).

koszt rzeczywisty < koszt szacowany

przychód rzeczywisty < przychód szacowany

Nadwyżka kosztów szacowanych nad kosztami rzeczywistymi - 4000 zł.

Nadwyżka przychodów szacowanych nad przychodami rzeczywistymi - 10 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Ewidencja kosztów rzeczywistych:

Wn „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 68 000

Maróżne konta rozrachunkowe lub materiały 68 000

2. Wystawienie faktury za usługę:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 80 000

Ma „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

3. Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych:

a) przychody rzeczywiste

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 80 000

b) nadwyżka przychodów szacowanych

Wn „Należności niefakturowane” 10 000

- w analityce „Aktywa z tytułu niezakończonych umów budowlanych”

Ma „Przychody ze sprzedaży” 10 000

4. Rozliczenie kosztów umów długoterminowych:

a) koszty rzeczywiste

Wn „Koszty działalności podstawowej” 68 000

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 68 000

b) nadwyżka kosztów szacowanych

Wn „Koszty działalności podstawowej” 4 000

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów - bierne” 4 000

- w analityce „Umowy budowlane”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Przykład 3

Przedsiębiorstwo budowlane realizuje kilkuletni kontrakt o wartości 1 500 000 zł. Całkowite przewidywane koszty wynoszą 1 200 000 zł. Na dzień bilansowy znane są następujące dane:

l  przedsiębiorstwo poniosło rzeczywiste koszty budowy w kwocie 55 000 zł,

l wystawiono fakturę częściową za usługę budowlaną w kwocie 80 000 zł,

l ustalono, że realizacja robót wynosi 5%, w związku z tym przychody z umowy na dzień bilansowy powinny wynosić: 5% × 1 500 000 zł = 75 000 zł (wartość szacunkowa),

l ustalono wartość kosztów umowy o usługę: 5% × 1 200 000 zł = 60 000 zł (wartość szacunkowa).

koszt rzeczywisty < koszt szacowany

przychód rzeczywisty > przychód szacowany

Nadwyżka kosztów szacowanych nad kosztami rzeczywistymi - 5000 zł.

Nadwyżka przychodów rzeczywistych nad przychodami szacowanymi - 5000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Ewidencja kosztów rzeczywistych:

Wn „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 55 000

Ma różne konta rozrachunkowe lub materiały 55 000

2. Wystawienie faktury za usługę:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 80 000

Ma „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

3. Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych:

a) przychody szacowane

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 75 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 75 000

b) nadwyżka przychodów rzeczywistych

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 5 000

Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów” 5 000

-w analityce „Umowy budowlane”

4. Rozliczenie kosztów umów długoterminowych:

a) koszty rzeczywiste

Wn „Koszty działalności podstawowej” 55 000

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 55 000

b) nadwyżka kosztów szacowanych

Wn „Koszty działalności podstawowej” 5 000

Ma „Rozliczenia międzyokresowe kosztów - bierne” 5 000

- w analityce „Umowy budowlane”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Przykład 4

Przedsiębiorstwo budowlane realizuje kilkuletni kontrakt o wartości 1 500 000 zł. Całkowite przewidywane koszty wynoszą 1 200 000 zł. Na dzień bilansowy znane są następujące dane:

l przedsiębiorstwo poniosło rzeczywiste koszty budowy w kwocie 76 000 zł,

l wystawiono fakturę częściową za usługę budowlaną w kwocie 80 000 zł,

l ustalono, że realizacja robót wynosi 6%, w związku z tym przychody z umowy na dzień bilansowy powinny wynosić: 6% × 1 500 000 zł = 90 000 zł (wartość szacunkowa),

l ustalono wartość kosztów umowy o usługę: 6% × 1 200 000 zł = 72 000 zł (wartość szacunkowa).

koszt rzeczywisty > koszt szacowany

przychód rzeczywisty < przychód szacowany

Nadwyżka kosztów rzeczywistych nad kosztami szacowanym - 4000 zł.

Nadwyżka przychodów szacowanych nad przychodami rzeczywistymi - 10 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Ewidencja kosztów rzeczywistych:

Wn „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 76 000

Ma różne konta rozrachunkowe lub materiały 76 000

2. Wystawienie faktury za usługę:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 80 000

Ma „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

3. Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych:

a) przychody rzeczywiste

Wn „Rozliczenie przychodów z umów długoterminowych” 80 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 80 000

b) nadwyżka przychodów szacowanych

Wn „Należności niefakturowane” 10 000

- w analityce „Aktywa z tytułu niezakończonych umów budowlanych”

Ma „Przychody ze sprzedaży” 10 000

4. Rozliczenie kosztów umów długoterminowych:

a) koszty szacowane

Wn „Koszty działalności podstawowej” 72 000

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 72 000

b) korekta kosztów szacowanych

Wn „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów” 4 000

- w analityce „Aktywa z tytułu niezakończonych umów budowlanych”

Ma „Rozliczenie kosztów umów długoterminowych” 4 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Na temat opodatkowania majątku likwidowanej spółki dzielonego między jej udziałowców wypowiedział się Minister Finansów w odpowiedzi na interpelację poselską.


Zgodnie z wyjaśnieniami MF, w przypadku podziału majątku likwidowanej osoby prawnej pobiera się zryczałtowany 19% podatek dochodowy. Liczy się go od wartości majątku otrzymanego w wyniku podziału pomniejszonej o poniesione wydatki na nabycie udziałów (akcji).


Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody uzyskane z podziału majątku likwidowanej spółki zalicza się do przychodów z kapitałów pieniężnych. Z kolei art. 24 ust. 5 pkt 3 określa, iż dochodem z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej.


Ponieważ wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej traktowana jest jako dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, to należy uznać, iż opodatkowaniu podlega różnica między wartością majątku otrzymanego w wyniku likwidacji a wydatkami poniesionymi na objęcie lub nabycie udziałów (akcji). 19% zryczałtowany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof pobiera się więc od wartości majątku otrzymanego w wyniku podziału pomniejszonej o poniesione wydatki na nabycie udziałów (akcji).


Podstawa prawna:
-  KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”


Katarzyna Kobiela-Pionnier

asystent w Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania w Warszawie
 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Webinar: Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego” poprowadzi Tomasz Rzepa, doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i roczny nielimitowany dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi. Uczestnicy webinaru dowiedzą się, jak wygląda proces przekształcenia JDG w spółkę z perspektywy biura rachunkowego, ze wskazaniem kluczowych wyzwań, problemów oraz szans, jakie z tego faktu wynikają.

Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

REKLAMA

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. upływa ważny termin dla przedsiębiorców. Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej tylko po złożeniu wniosku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki chorobowe za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

REKLAMA

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA