REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Standaryzacja i harmonizacja rachunkowości w Europie

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Zmiany w polskim prawie bilansowym, wprowadzające obowiązek stosowania MSR przez niektóre spółki, są skutkiem realizacji strategii Komisji Europejskiej na lata 2000-2005, która już kilka lat temu sformułowała wymóg zastosowania MSR przez wszystkie spółki giełdowe w ich skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych, także w bankach, do końca 2005 r., a w dalszej perspektywie także w sprawozdaniach jednostkowych.
Obowiązek taki uregulowało rozporządzenie Unii Europejskiej1.
Ponadnarodowe regulacje rachunkowości o największym znaczeniu w skali światowej to Międzynarodowe Standardy Rachunkowości IAS tworzone przez IASB oraz US GAAP Ogólnie Akceptowane Zasady Rachunkowości, tworzone przez FASB2.
IASB jest niezależną prywatną organizacją. Została powołana w 1973 r. na mocy porozumienia między zawodowymi organizacjami księgowych z Australii, Kanady, Wielkiej Brytanii, Irlandii i USA. Cele IASB, na podstawie konstytucji IASB, to:
• opracowywanie, zgodnie z interesem publicznym, zestawu wysokiej jakości, zrozumiałych i możliwych do wyegzekwowania globalnych standardów rachunkowości, których zastosowanie sprawi, że informacje w sprawozdaniach finansowych i innych formach sprawozdawczości finansowej będą wysokiej jakości, przejrzyste i porównywalne, aby w ten sposób pomóc w podejmowaniu decyzji uczestnikom światowych rynków kapitałowych i innym użytkownikom tych sprawozdań,
• promowanie stosowania i rygorystycznego przestrzegania tych standardów oraz
• doprowadzenie do sytuacji, w której krajowe standardy rachunkowości i MSR będą ze sobą zgodne i oparte na wysokiej jakości rozwiązaniach3.

Tabela 1. Pojęcie harmonizacji i standaryzacji rachunkowości
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: opracowanie na podstawie red. Alicja A. Jaruga, „Międzynarodowe regulacje rachunkowości. Wpływ na rozwiązania krajowe”, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa 2002, str. 6–7

Obecnie istnieją 34 standardy i 24 interpretacje SKI (Stały Komitet ds. Interpretacji powołany w 1997 r.), publikowane są co roku w zbiorczym wydaniu, które zawiera też konstytucję IASB, historię MSR, słownik terminów. Oficjalnym tekstem jest oryginał w języku angielskim.
Wyróżnia się dwa główne systemy rachunkowości, jakie ukształtowały się w Europie: kontynentalny model rachunkowości, (którego typowym przykładem jest Francja) i anglosaski, którego podwaliny stworzyła Wielka Brytania4. Modele te zostały scharakteryzowane w tabeli 2.

Tabela 2. Ogólna charakterystyka kontynentalnego i anglosaskiego modelu rachunkowości
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: opracowanie na podstawie S. Surdykowska, „Rachunkowość międzynarodowa”, Kantor Wydawniczy Zakamycze, 1999 oraz red. A. Jaruga, „Międzynarodowe regulacje rachunkowości. Wpływ na rozwiązania krajowe”, Wyd. C.H. BECK, Warszawa 2002 oraz red. L. Bednarski i J. Gierusz, „Rachunkowość międzynarodowa”, PWE, Warszawa 2001

Obecnie istnieje trend rozwoju rachunkowości w kierunku modelu anglosaskiego – na skutek:
• rozwoju rynków kapitałowych oraz
• sukcesów w zakresie harmonizacji rachunkowości w UE,
czego potwierdzeniem jest również stale wzrastające znaczenie MSR, ukształtowanych na bazie modelu anglosaskiego.

Tabela 3. Przesłanki rozwoju rachunkowości międzynarodowej
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: opracowanie własne

Kraje członkowskie UE i kraje stowarzyszone mają obowiązek inkorporacji dyrektyw unijnych do swego prawa spółek lub prawa bilansowego.

Tabela 4. Dyrektywy Unii Europejskiej znaczące dla rachunkowości
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: opracowanie na podstawie red. A. Jaruga, „Międzynarodowe regulacje rachunkowości. Wpływ na rozwiązania krajowe”, Wyd. C.H. BECK, Warszawa 2002, str. 30

Dostosowanie prawa bilansowego do regulacji unijnych w Polsce

W Polsce przejawem dostosowywania prawa bilansowego do regulacji unijnych była nowelizacja ustawy o rachunkowości z 9 listopada 2001 r., która weszła w życie 1 stycznia 2002 r.
W Polsce istnieje Komitet Standardów Rachunkowości, którego zakres działania obejmuje:
• wydawanie standardów krajowych,
• opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących rachunkowości,
• analiza Międzynarodowych Standardów Rachunkowości,
• współpraca zagraniczna w sprawie standaryzacji rachunkowości.
Podstawą prawną zastosowania krajowych standardów rachunkowości jest art. 10 ust. 3 ustawy o rachunkowości, który ustala relacje regulacji standardów krajowych w stosunku do przepisów ustawy o rachunkowości.
Na krajowe regulacje rachunkowości największy wpływ mają MSR i prawodawstwo UE. Na podstawie rozporządzenia Unii Europejskiej nr 1606/2002 w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości wprowadzono zmiany do ustawy o rachunkowości ustawą z 27 sierpnia 2004 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz o zmianie ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz.U. Nr 213, poz. 2155). Najistotniejszą zmianą jest określenie jednostek, które na mocy przepisów prawa bilansowego mają obowiązek stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, do art. 2 dodano ust. 3 w brzmieniu: Jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeń Komisji Europejskiej, zwanymi dalej MSR, stosują przepisy ustawy (o rachunkowości) oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR.

Schemat 1. Uregulowania prawne rachunkowości i ewidencji podatkowej w Polsce
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: opracowanie własne

Joanna Nieszporek-Wolak
Autorka opracowania jest wykładowcą w Katedrze Rachunkowości Politechniki Częstochowskiej;

Pytania: czytelnicy.rfa@infor.pl

1
1606/2002 z 19 lipca 2002 r.
2IAS International Accounting Standards, IASB International Accounting Standards Board. GAAP Generally Accepted Accounting Principles, FASB Financial Accounting Standard Board
3 Międzynarodowe Standardy Rachunkowości 2001, SKwP, str. 17.
4S. Surdykowska, Rachunkowość międzynarodowa, Kantor Wydawniczy Zakamycze 1999, str. 64 67.


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

REKLAMA

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

REKLAMA