Zmiana stawek amortyzacyjnych dla celów bilansowych

Jednostka powinna ustalić stawkę amortyzacyjna dla przyjmowanych do używania środków trwałych zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

• liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

• tempo postępu technologiczno-ekonomicznego,

• wydajności środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

• prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

• przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

Należy podkreślić, że stawki amortyzacyjne ustalone dla celów bilansowych mogą różnić się od stawek ustalonych dla celów podatkowych.

Ustalenie stawki amortyzacji dla celów bilansowych i podatkowych

Jednostka w dniu 10 kwietnia 2017 roku nabyła samochód ciężarowy o wartości 100.0000 zł, który będzie wykorzystywany przez jednostkę przez cztery lata.

Stawka amortyzacji dla celów podatkowych dla samochodów ciężarowych wynosi 20% i określona została w wykazie stawek amortyzacyjnych stanowiącym załącznik do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 1991 Nr 80 poz. 350 z późn. zm.) lub ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 1992 Nr 21 poz. 86 z późn. zm.).

Stawka amortyzacyjna dla celów bilansowych stawka amortyzacyjna wyniesie 25% (tj. 100 / 4 lata).

 Obowiązek weryfikacji stawek amortyzacyjnych

Poprawność stosowanych stawek amortyzacyjnych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych. Należy rozważyć przez jaki pozostały okres środek trwały będzie jeszcze wykorzystywany w jednostce. Pod uwagę należy wziąć powyższe czynniki, m.in. czy zmianie uległa wydajność środka trwałego, liczba zmian na których pracuje środek trwały itp.

W efekcie przeprowadzonej analizy może się okazać, że jednostka powinna:

• wydłużyć okres amortyzacji, tj. zmniejszyć stawkę amortyzacyjną,

• skrócić okres amortyzacji, tj. zwiększyć stawkę amortyzacyjną.

Polecamy: Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian (książka)
Autorzy: prof. dr hab. Irena Olchowicz, dr Agnieszka Tłaczała, dr Wanda Wojas, Ewa Sobińska, Katarzyna Kędziora, Justyna Beata Zakrzewska, dr Gyöngyvér Takáts

PRZYKŁAD - Ustalenie nowej stawki amortyzacji w tracie używania środka trwałego

Jednostka nabyła środek trwały w grudniu 2014 r. o wartości 12.000 zł, który został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Środek trwały był amortyzowany od stycznia 2015 roku przy zastosowaniu 10% stawki amortyzacji (tj. odzwierciedlała 10-letni okres użytkowania środka trwałego).

W grudniu 2016 roku została przeprowadzona weryfikacja środków trwałych, w wyniku której została podjęta decyzja o przedłużeniu okresu użytkowania środka trwałego o 2 lata, czyli do końca 2026 r.

Jak ustalić nową stawkę amortyzacji?

Odpisy amortyzacyjne w 2015 r. i 2016 r. wyniosły po 1.200 zł (tj. 12.000 zł x 10%). Wartość netto środka trwałego na 31 grudnia 2016 roku wynosi 9.600 zł (12.000 zł - 1.200 zł - 1.200 zł).

Kolejność obliczeń:

1. Nowy okres amortyzacji to 10 lat (stawka amortyzacji 10%)
2. [Wartość netto / (Wartość początkowa x 10)] x 100% , tj. [9.600 zł / (12.000 zł x 10)] x 100% = 8%
3. Roczna stawka amortyzacji, tj. nowa stawka amortyzacji x wartość początkowa 8% x 12.000 zł = 960 zł 
4. Miesięczna stawka amortyzacji 960 zł / 12 miesięcy = 80 zł

Ewidencja księgowa miesięcznej amortyzacji - 80 zł miesięcznie od stycznia 2017 roku:
Wn "Amortyzacja"
Ma "Umorzenie środków trwałych"

Czy można zmienić stawkę amortyzacyjną w ciągu roku?

Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości stawki amortyzacyjne mogą zostać zmienione od początku kolejnego roku obrotowego. Jednostka nie może zmieniać przyjętych stawek amortyzacyjnych w trakcie roku obrotowego.

Warto podkreślić, że przepisy pozwalają zmienić stawkę amortyzacyjną, natomiast nie pozwalają na zmianę raz przyjętej metody amortyzacji środków trwałych, np. zmiany metody liniowej na metodę degresywną. 

Chcesz dowiedzieć się więcej, skorzystaj z naszego programu

INFORLEX Plan kont dla firm – program

Tylko teraz

49,00 zł

Przejdź do sklepu