Wycena i ewidencja nabytych gruntów

RADA

Nieruchomości, w tym przypadku działki, których nabycie udokumentowano aktem notarialnym, kupione na potrzeby własne jednostki, należy ująć w księgach jako środki trwałe. Jeżeli dla każdej działki jest ustalona odrębna księga wieczysta (działki mają osobny numer ewidencyjny), to w księgach rachunkowych każdą z tych działek należy ująć jako oddzielny środek trwały.

UZASADNIENIE

Grunty należy zaliczać do środków trwałych i wyceniać według ceny nabycia. W przypadku kupionych działek za cenę nabycia należy uznać kwotę powiększoną o koszty związane z zakupem, tj. opłaty notarialne, skarbowe itp. W tej kwestii prawo bilansowe i podatkowe się nie różni. Podobnie wygląda sprawa amortyzacji. Dla celów zarówno bilansowych, jak i podatkowych grunty nie podlegają amortyzacji (z wyjątkiem gruntów służących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową - prawo bilansowe). Wynika to z faktu, że ze względu na swoją specyfikę grunty nie zużywają się i mają nieskończony okres użytkowania.

Na dzień oddania gruntów do użytkowania trzeba je wprowadzić do ksiąg rachunkowych. Ze względu na swoją specyfikę grunty nadają się do wykorzystania już w momencie zakupu, dlatego za dzień oddania do użytkowania nabytych działek zasadne jest przyjęcie daty podpisania aktu notarialnego.

W ewidencji środków trwałych należy utworzyć oddzielną kartotekę dla każdej z działek. Ustawa o rachunkowości wymaga bowiem prowadzenia księgi pomocniczej m.in. dla środków trwałych, a także środków trwałych w budowie. Konta ksiąg pomocniczych są prowadzone w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej. W ewidencji analitycznej należy dodatkowo podać numery działek, ich powierzchnię oraz wartość początkową każdej z działek.

Ponieważ w akcie notarialnym widnieje łączna kwota nabycia działek, więc wartość początkową każdej z nich można ustalić proporcjonalnie do powierzchni. Opłatę notarialną oraz dodatkowe koszty należy podzielić równomiernie dla każdego środka trwałego.

Przykład

Spółka X kupiła nieruchomość o powierzchni 7500 m², na którą składają się dwie przyległe do siebie działki. Nieruchomość kupiono za cenę 28 zł za m². Działki są oddzielnymi nieruchomościami. Oznacza to, że każda z nich ma odrębny numer i księgę wieczystą. Działki mają powierzchnię 3000 m² i 4500 m².

Podpisano akt notarialny na kwotę 210 000 zł. Opłata notarialna oraz dodatkowe koszty wyniosły 1810 zł. Dla uproszczenia w ewidencji pominięto rozliczenie VAT.

Ewidencja księgowa

1. Faktura za nieruchomości na kwotę 210 000 zł:

Wn „Rozliczenie zakupu” 210 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 210 000

2. Opłaty notarialne i sądowe:

Wn „Rozliczenie zakupu” 1 810

Ma „Pozostałe rozrachunki” 1 810

3. Rozliczenie konta „Rozliczenie zakupu”:

Wn „Środki trwałe w budowie” 211 810

Ma „Rozliczenie zakupu” 211 810

4. Przyjęcie nieruchomości do używania:

Wn „Środki trwałe”

- w analityce „Działka I” 84 724

- w analityce „Działka II” 127 086

Ma „Środki trwałe w budowie” 211 810

Tabela. Ustalenie wartości początkowej dla poszczególnych działek

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 3 ust. 1 pkt 15, ust. 4, art. 16, 17, 28 i 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 77, poz. 649

• art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a), art. 16c, art. 16g ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 666

Lidia Michalska

księgowa z licencją MF