REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczać należności nieściągalne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Małgorzata Kawczyńska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Spółka wykazuje w swoich księgach należność nieściągalną. Komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji. Dłużnik nie pracuje, nie posiada żadnych ruchomości podlegających zajęciu. Również egzekucja z wierzytelności i kont bankowych dłużnika okazała się bezskuteczna. Należność dotyczy 2005 r. O możliwości niedokonania spłaty spółka wiedziała już w 2006 r., mimo to nie utworzono odpisu aktualizującego, jak również nie przeksięgowano spłaty na należności dochodzone na drodze sądowej. Postanowienie o umorzeniu otrzymano w 2007 r. Jak w takiej sytuacji będzie wyglądać ewidencja księgowa?

RADA

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Jeżeli spółka uzna, że kwota nieściągalnej wierzytelności stanowi istotną wartość, wówczas należy ją odnieść na kapitał własny jako błąd podstawowy z lat ubiegłych. W przeciwnym wypadku obciąży koszty roku 2007.

UZASADNIENIE

Odpis aktualizujący należności tworzy się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty. Spółka, mając wątpliwość co do ściągnięcia należności, powinna więc utworzyć odpis aktualizacyjny w roku, w którym taka wątpliwość się pojawiła.

REKLAMA

Tabela. Tworzenie odpisu aktualizującego

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jeżeli spółka wiedziała o prawdopodobieństwie nieściągalności danej wierzytelności w 2006 r., powinna ona wtedy utworzyć odpis aktualizacyjny. W przypadku gdy nie dokonała odpisu w roku, w którym dowiedziała się o tej sytuacji, powinna to zrobić w następnym roku obrotowym, tj. 2007 r. Jeżeli kwota umorzonej przez komornika wierzytelności jest istotna, brak dokonania odpisu w 2006 r. należy uznać za błąd podstawowy. W takim przypadku w sprawozdaniu finansowym za 2007 r. trzeba skorygować wynik lat ubiegłych.

Należy również zwrócić uwagę na art. 145 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym w przypadku gdy np. wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał postanowienie, można żądać wznowienia postępowania. Zapis ten oznacza, że dopóki istnieje możliwość wznowienia egzekucji długu, dopóty nie należy ostatecznie spisywać wierzytelności.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2 ustawy, to znaczy:

1. Postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2. Postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3. Protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty.

UWAGA

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzują momentu, w którym należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy aktualizujące wartość należności, lecz możliwość odniesienia w koszty wiążą z momentem zaistnienia zdarzeń uprawdopodobniających nieściągalność tych należności - dopiero z chwilą zaistnienia tych zdarzeń podatnik ma prawo (a nie obowiązek) odniesienia w ciężar kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych odpisów.

Jednocześnie termin ten jest ograniczony przepisem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. terminem przedawnienia). Tylko należności nieprzedawnione, których nieściągalność została uprawdopodobniona, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko takie zostało zawarte w interpretacji Drugiego Urzędu Mazowieckiego z 28 grudnia 2006 r., nr 1472/ROP1/423-362/06/MC.

Przykład 1

W 2005 r. spółka Z sprzedała kontrahentowi X towar na kwotę 1 220 000 zł brutto. Należność ta stanowi kwotę istotną dla spółki. W 2006 r. spółka Z uznała, że otrzymanie zapłaty od kontrahenta X jest mało prawdopodobne, i wystąpiła na drogę sądową w celu wyegzekwowania długu.

Spółka Z nie utworzyła jednak odpisu aktualizującego. W 2007 r. umorzono postępowanie egzekucyjne z powodu braku możliwości zaspokojenia długu. Ponieważ kwota wierzytelności jest istotna, uznano ją za błąd podstawowy. W związku z tym, że spółka Z posiada dokumenty wymagane przez updop, ma prawo zaliczyć kwotę odpisu netto do kosztów uzyskania przychodu.

W 2008 r. spółka Z odzyskała część należności od kontrahenta X w kwocie 610 000 zł. W związku z tym, że istnieje prawdopodobieństwo wznowienia egzekucji długu, spółka Z nie dokonała ostatecznego spisania pozostałej części należności.

Ewidencja księgowa w roku 2005

1. Wystawienie faktury dla kontrahenta X na kwotę brutto 1 220 000 zł, wartość netto - 1 000 000 zł, VAT - 220 000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 220 000

Ma „VAT należny” 220 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 1 000 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w następnych latach obrotowych

1. Utworzenie odpisu aktualizującego należność od kontrahenta X, uznanego za błąd podstawowy - w 2007 r.:

Wn „Zysk (strata) z lat ubiegłych” 1 220 000

- w analityce „Błąd podstawowy”

Ma „Odpis aktualizujący należności” 1 220 000

Ewidencja pozabilansowa

Wn „Koszty do uwzględnienia w wyniku podatkowym” 1 000 000

Koszt podatkowy stanowi odpis aktualizujący netto w wysokości 1 000 000 zł.

2. Częściowa spłata należności przez kontrahenta X - w 2008 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 610 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 610 000

3. Korekta odpisu uznanego za błąd podstawowy w wyniku spłaty części należności przez kontrahenta X:

Wn „Odpis aktualizujący należności” 610 000

Ma „Zysk (strata) z lat ubiegłych” 610 000

- w analityce „Błąd podstawowy”

Ewidencja pozabilansowa

Ma „Przychody do uwzględnienia w wyniku podatkowym” 500 000

Przychód podatkowy stanowi odpis aktualizujący netto w wysokości 500 000 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

31 marca 2005 r. spółka X sprzedała kontrahentowi Y towar na kwotę 61 000 zł brutto. W grudniu 2005 r. spółka X uznała, że istnieje duże ryzyko, iż kontrahent Y nie ureguluje należności, ale nie utworzyła odpisu aktualizującego.

W 2006 r. spółka X utworzyła odpis aktualizujący na tę należność, zaliczając go do kosztów roku bieżącego, nie uznając go jednak za koszt podatkowy, ponieważ nie posiadała dokumentów zaświadczających o nieściągalności tej należności. Nie wystąpiła również na drogę sądową.

W wyniku potwierdzenia sald w ramach rocznej inwentaryzacji spółka stwierdziła, że należność od kontrahenta Y uległa przedawnieniu w kwietniu 2007 r.

Spisała więc przedawnioną należność.

W wyniku przedawnienia należności nie ma jednak możliwości zaliczenia straty z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodu.

Ewidencja księgowa w roku 2005

1. Wystawienie faktury dla kontrahenta X na kwotę brutto 61 000 zł, wartość netto - 50 000 zł, VAT - 11 000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 61 000

Ma „VAT należny” 11 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w roku 2006

1. Utworzenie odpisu aktualizującego na należność od kontrahenta Y:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 61 000

Ma „Odpis aktualizujący należności” 61 000

Ewidencja pozabilansowa

Wn „Koszty NKUP” 61 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w roku 2007

1. Spisanie przez spółkę X należności od kontrahenta Y:

Wn „Odpis aktualizujący należności” 61 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 61 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

• art. 16 ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

• art. 117-125, art. 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1287

• art. 145 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 181, poz. 1524

Małgorzata Kawczyńska

główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

REKLAMA

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

REKLAMA