REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczać należności nieściągalne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Małgorzata Kawczyńska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Spółka wykazuje w swoich księgach należność nieściągalną. Komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji. Dłużnik nie pracuje, nie posiada żadnych ruchomości podlegających zajęciu. Również egzekucja z wierzytelności i kont bankowych dłużnika okazała się bezskuteczna. Należność dotyczy 2005 r. O możliwości niedokonania spłaty spółka wiedziała już w 2006 r., mimo to nie utworzono odpisu aktualizującego, jak również nie przeksięgowano spłaty na należności dochodzone na drodze sądowej. Postanowienie o umorzeniu otrzymano w 2007 r. Jak w takiej sytuacji będzie wyglądać ewidencja księgowa?

RADA

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Jeżeli spółka uzna, że kwota nieściągalnej wierzytelności stanowi istotną wartość, wówczas należy ją odnieść na kapitał własny jako błąd podstawowy z lat ubiegłych. W przeciwnym wypadku obciąży koszty roku 2007.

UZASADNIENIE

Odpis aktualizujący należności tworzy się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty. Spółka, mając wątpliwość co do ściągnięcia należności, powinna więc utworzyć odpis aktualizacyjny w roku, w którym taka wątpliwość się pojawiła.

REKLAMA

Tabela. Tworzenie odpisu aktualizującego

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jeżeli spółka wiedziała o prawdopodobieństwie nieściągalności danej wierzytelności w 2006 r., powinna ona wtedy utworzyć odpis aktualizacyjny. W przypadku gdy nie dokonała odpisu w roku, w którym dowiedziała się o tej sytuacji, powinna to zrobić w następnym roku obrotowym, tj. 2007 r. Jeżeli kwota umorzonej przez komornika wierzytelności jest istotna, brak dokonania odpisu w 2006 r. należy uznać za błąd podstawowy. W takim przypadku w sprawozdaniu finansowym za 2007 r. trzeba skorygować wynik lat ubiegłych.

Należy również zwrócić uwagę na art. 145 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym w przypadku gdy np. wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał postanowienie, można żądać wznowienia postępowania. Zapis ten oznacza, że dopóki istnieje możliwość wznowienia egzekucji długu, dopóty nie należy ostatecznie spisywać wierzytelności.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2 ustawy, to znaczy:

1. Postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2. Postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3. Protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty.

UWAGA

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie precyzują momentu, w którym należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy aktualizujące wartość należności, lecz możliwość odniesienia w koszty wiążą z momentem zaistnienia zdarzeń uprawdopodobniających nieściągalność tych należności - dopiero z chwilą zaistnienia tych zdarzeń podatnik ma prawo (a nie obowiązek) odniesienia w ciężar kosztów uzyskania przychodów przedmiotowych odpisów.

Jednocześnie termin ten jest ograniczony przepisem art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. terminem przedawnienia). Tylko należności nieprzedawnione, których nieściągalność została uprawdopodobniona, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Stanowisko takie zostało zawarte w interpretacji Drugiego Urzędu Mazowieckiego z 28 grudnia 2006 r., nr 1472/ROP1/423-362/06/MC.

Przykład 1

W 2005 r. spółka Z sprzedała kontrahentowi X towar na kwotę 1 220 000 zł brutto. Należność ta stanowi kwotę istotną dla spółki. W 2006 r. spółka Z uznała, że otrzymanie zapłaty od kontrahenta X jest mało prawdopodobne, i wystąpiła na drogę sądową w celu wyegzekwowania długu.

Spółka Z nie utworzyła jednak odpisu aktualizującego. W 2007 r. umorzono postępowanie egzekucyjne z powodu braku możliwości zaspokojenia długu. Ponieważ kwota wierzytelności jest istotna, uznano ją za błąd podstawowy. W związku z tym, że spółka Z posiada dokumenty wymagane przez updop, ma prawo zaliczyć kwotę odpisu netto do kosztów uzyskania przychodu.

W 2008 r. spółka Z odzyskała część należności od kontrahenta X w kwocie 610 000 zł. W związku z tym, że istnieje prawdopodobieństwo wznowienia egzekucji długu, spółka Z nie dokonała ostatecznego spisania pozostałej części należności.

Ewidencja księgowa w roku 2005

1. Wystawienie faktury dla kontrahenta X na kwotę brutto 1 220 000 zł, wartość netto - 1 000 000 zł, VAT - 220 000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 1 220 000

Ma „VAT należny” 220 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 1 000 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w następnych latach obrotowych

1. Utworzenie odpisu aktualizującego należność od kontrahenta X, uznanego za błąd podstawowy - w 2007 r.:

Wn „Zysk (strata) z lat ubiegłych” 1 220 000

- w analityce „Błąd podstawowy”

Ma „Odpis aktualizujący należności” 1 220 000

Ewidencja pozabilansowa

Wn „Koszty do uwzględnienia w wyniku podatkowym” 1 000 000

Koszt podatkowy stanowi odpis aktualizujący netto w wysokości 1 000 000 zł.

2. Częściowa spłata należności przez kontrahenta X - w 2008 r.:

Wn „Rachunek bankowy” 610 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 610 000

3. Korekta odpisu uznanego za błąd podstawowy w wyniku spłaty części należności przez kontrahenta X:

Wn „Odpis aktualizujący należności” 610 000

Ma „Zysk (strata) z lat ubiegłych” 610 000

- w analityce „Błąd podstawowy”

Ewidencja pozabilansowa

Ma „Przychody do uwzględnienia w wyniku podatkowym” 500 000

Przychód podatkowy stanowi odpis aktualizujący netto w wysokości 500 000 zł.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

31 marca 2005 r. spółka X sprzedała kontrahentowi Y towar na kwotę 61 000 zł brutto. W grudniu 2005 r. spółka X uznała, że istnieje duże ryzyko, iż kontrahent Y nie ureguluje należności, ale nie utworzyła odpisu aktualizującego.

W 2006 r. spółka X utworzyła odpis aktualizujący na tę należność, zaliczając go do kosztów roku bieżącego, nie uznając go jednak za koszt podatkowy, ponieważ nie posiadała dokumentów zaświadczających o nieściągalności tej należności. Nie wystąpiła również na drogę sądową.

W wyniku potwierdzenia sald w ramach rocznej inwentaryzacji spółka stwierdziła, że należność od kontrahenta Y uległa przedawnieniu w kwietniu 2007 r.

Spisała więc przedawnioną należność.

W wyniku przedawnienia należności nie ma jednak możliwości zaliczenia straty z tego tytułu do kosztów uzyskania przychodu.

Ewidencja księgowa w roku 2005

1. Wystawienie faktury dla kontrahenta X na kwotę brutto 61 000 zł, wartość netto - 50 000 zł, VAT - 11 000 zł:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 61 000

Ma „VAT należny” 11 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 50 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w roku 2006

1. Utworzenie odpisu aktualizującego na należność od kontrahenta Y:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 61 000

Ma „Odpis aktualizujący należności” 61 000

Ewidencja pozabilansowa

Wn „Koszty NKUP” 61 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewidencja księgowa w roku 2007

1. Spisanie przez spółkę X należności od kontrahenta Y:

Wn „Odpis aktualizujący należności” 61 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 61 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

• art. 16 ust. 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238

• art. 117-125, art. 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1287

• art. 145 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 181, poz. 1524

Małgorzata Kawczyńska

główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 roku: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów, prowadzonym na stronach kancelarii premiera, została opublikowana informacja o pracach nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie (najprawdopodobniej) od 2026 roku.

REKLAMA

Bank prosi o aktualizację danych twojej firmy? Oto dlaczego nie warto z tym zwlekać

Otwierasz serwis elektroniczny swojego banku i widzisz wiadomość o konieczności zaktualizowania danych osobowych lub firmowych? To nie przypadek. Potraktuj to jako priorytet, by działać zgodnie z prawem i zapewnić swojej firmie ciągłość świadczenia usług bankowych. Szczególnie że aktualizację można zrobić w kilku prostych krokach i w dogodnej dla ciebie formie.

Czy ominie Cię KSeF? Może jesteś w grupie, która nie będzie musiała stosować e-faktur w 2026 roku

W 2026 roku wchodzi w życie obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) dla większości przedsiębiorców w Polsce. System pozwala na wystawianie faktur ustrukturyzowanych i automatyczne przesyłanie ich do administracji podatkowej. Choć wielu przedsiębiorców będzie zobowiązanych do korzystania z platformy, istnieją wyjątki i odroczenia. Sprawdź!

Czy prawo stoi po stronie wierzyciela? Termin 60 dni, odsetki, rekompensaty, windykacja na koszt dłużnika, sąd

Nieterminowe płatności potrafią sparaliżować każdą firmę. Jest to dokuczliwe szczególnie w branży TSL, gdzie koszty rosną z dnia na dzień, a marże są minimalne. Każdy dzień zwłoki to realne ryzyko utraty płynności. Pytanie brzmi: czy prawo faktycznie stoi po stronie wierzyciela, a jeśli tak – jak z niego skutecznie korzystać?

KSeF dla rolników – rewolucja, która zapuka do gospodarstw w 2026 roku

Cyfrowa rewolucja wkracza na wieś! Już w 2026 roku także rolnik będzie musiał zmierzyć się z KSeF – Krajowym Systemem e-Faktur. Czy jesteś gotowy na koniec papierowych faktur, łatwiejsze rozliczenia i nowe wyzwania technologiczne? Sprawdź, co dokładnie się zmienia i jak przygotować swoje gospodarstwo, żeby nie zostać w tyle.

REKLAMA

KSeF tuż za rogiem: 5 pułapek, które mogą sparaliżować Twoją firmę. Jak się przed nimi uchronić?

Do obowiązkowego KSeF zostało już niewiele czasu. Choć większość firm twierdzi, że jest gotowa, praktyka pokazuje coś zupełnie innego. Niespodziewane błędy w testach, odrzucane faktury czy awarie mogą sparaliżować sprzedaż. Sprawdź pięć najczęstszych pułapek i dowiedz się, jak ich uniknąć.

Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

REKLAMA