Legalizacja samowoli budowlanej - ujęcie w księgach

Opłata legalizacyjna ma charakter kary administracyjnej i jako taka nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu. W księgach rachunkowych wnoszącej spółki stanowi ona element pozostałych kosztów operacyjnych. Fakt, że budynek został wybudowany bez stosownych pozwoleń, nie zwalniał z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości na ogólnych zasadach wynikających z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Prowadzenie inwestycji budowlanej wiąże się z koniecznością uzyskania wielu decyzji i pozwoleń na każdym jej etapie. Ich brak może skutkować uznaniem wzniesionego obiektu za samowolę budowlaną. Przy spełnieniu przesłanek określonych w ustawie - Prawo budowlane możliwa jest jednak jej legalizacja. Jednym z warunków skutecznej legalizacji wzniesionego bez stosownych zezwoleń obiektu jest wniesienie opłaty legalizacyjnej, określonej w decyzji Inspektoratu Nadzoru Budowlanego.

Stanowisko w kwestii możliwości zaliczenia poniesionego wydatku (opłaty legalizacyjnej) do kosztów uzyskania przychodu zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 31 marca 2008 r. (sygn. IBPB1/415-11/08/MW/KAN-77/01/08/KAN-2309/03/08). Co prawda wydana interpretacja dotyczy osoby fizycznej, jednak przepis analogiczny do tego, na którym wydana interpretacja się opiera, odnajdujemy również w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. W uzasadnieniu tej interpretacji czytamy:

„(...) W myśl art. 23 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.

Stosownie do treści art. 49 ust. 2 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn.zm.) do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu. (...) Kara powyższa nakładana jest przy tym w trybie określonym w Kodeksie postępowania administracyjnego.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy, należy stwierdzić, iż opłata legalizacyjna ma charakter kary nałożonej w postępowaniu administracyjnym. W związku z powyższym nie może zostać uznana za koszt uzyskania przychodu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. (...)”.

W księgach rachunkowych spółki opłata legalizacyjna stanowi element pozostałych kosztów operacyjnych. Taka kwalifikacja poniesionego kosztu wynika z zapisu art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości. Przepis ten zalicza do kategorii kosztów pośrednio związanych z działalnością jednostki m.in. obciążenia związane z odszkodowaniami, karami i grzywnami.