REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdarzenia nadzwyczajne w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Chaczykowska
Wioletta Chaczykowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kryteriami rozstrzygającymi o tym, czy dane zdarzenie ma charakter nadzwyczajny, czy też nie, są: jego związek (lub brak związku) z ryzykiem prowadzenia działalności oraz możliwość przewidzenia tego zdarzenia. Nie jest to łatwe, zważywszy na fakt, że zakres zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne podawany w literaturze przedmiotu ulegał zmianom na przestrzeni ostatnich lat.

Straty i zyski nadzwyczajne to finansowe skutki zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstające poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Przez ostatnie lata interpretacje dotyczące zakresu zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne ulegały ciągłym zmianom. Jest to efekt pojawiającej się tendencji do ograniczania liczby tego rodzaju pozycji, ponieważ w nowoczesnej rachunkowości zdarzenia mogą być uznawane za nadzwyczajne tylko w rzadkich przypadkach.

REKLAMA

Autopromocja

Dlatego przy kwalifikowaniu poszczególnych zdarzeń do pozycji nadzwyczajnych trzeba wykazać się dużą ostrożnością. Należy brać pod uwagę różne czynniki, m.in. wielkość jednostki i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Wiadomo, że im działalność ta jest szersza, tym częściej występują pewne zdarzenia. Ponadto niektóre rodzaje działalności są na dane ryzyko narażone bardziej, inne mniej i w konsekwencji bardziej poprawne jest zaliczanie niektórych skutków zdarzeń do pozycji zwyczajnych.

 

Jak ująć w księgach rachunkowych sprzedaż części nieruchomości>>

 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przytoczona na wstępie definicja strat i zysków nadzwyczajnych zawarta w ustawie o rachunkowości jest bardzo ogólna. Jednak jej istnienie świadczy o tym, że kategoria ta nadal funkcjonuje i powinna być wyodrębniana w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym. Jednak MSR zupełnie ją wyeliminowały. W § 87 MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych jest zapisane, że jednostka nie prezentuje żadnych pozycji przychodów lub kosztów jako pozycji nadzwyczajnych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ani w jednostkowym rachunku zysków i strat (o ile jest prezentowany), ani w informacjach dodatkowych. MSR dopuszcza jedynie ujawnienie w osobnych pozycjach (ale nie jako zdarzenia nadzwyczajne) tylko tych przychodów i kosztów, które są istotne.

 

Koszty ubezpieczenia siedziby w księgach rachunkowych>>

 

Jednak jak już wspomniano, ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych, dlatego jednostki stosujące jej przepisy wykazują te pozycje na oddzielnych kontach księgowych i wyodrębniają je w sprawozdaniu finansowym.

 

Jak ująć w księgach samochód zarejestrowany za granicą>>

 

W księgach rachunkowych straty i zyski nadzwyczajne są ujmowane z uwzględnieniem zasady ostrożności. Zasada ta polega na tym, aby nie zaniżać kosztów, strat nadzwyczajnych i zobowiązań oraz nie zawyżać przychodów, zysków nadzwyczajnych i aktywów. Dlatego w wyniku finansowym należy uwzględniać:

• wyłącznie niewątpliwe zyski nadzwyczajne,

• wszystkie poniesione straty nadzwyczajne.

Zysków i strat nadzwyczajnych nie należy kompensować. W rachunku zysków i strat trzeba je wykazywać oddzielnie, podając jednocześnie wynik zdarzeń nadzwyczajnych: w wariancie kalkulacyjnym w wierszu M, w wariancie porównawczym w wierszu J.

Ponadto informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych należy wykazać także w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, z podziałem na losowe i pozostałe, oraz ujawnić podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych.

Tabela 1. Przykładowe zdarzenia, które mogą być uznane za nadzwyczajne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

W wyniku ulewnych deszczy został podtopiony magazyn spółki. Zniszczeniu uległy towary na łączną wartość w cenie nabycia 15 000 zł oraz środek trwały o wartości początkowej 8000 zł i dotychczasowym umorzeniu 5000 zł. Koszty naprawy i osuszania magazynu wyniosły 10 000 zł netto. Spółka otrzymała odszkodowanie z zakładu ubezpieczeń w wysokości 25 000 zł. Powstała szkoda nie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, dlatego jej wartość spółka może odnieść bezpośrednio na konto strat nadzwyczajnych.

Ewidencja księgowa

1. Wyksięgowanie zniszczonych towarów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Towary” 15 000

2. Wyksięgowanie środka trwałego w związku z powstałą szkodą:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Wn „Straty nadzwyczajne” 3 000

Ma „Środki trwałe” 8 000

3. Koszty usług obcych poniesione w związku z likwidacją szkody:

Wn „Straty nadzwyczajne” 10 000

Wn „VAT naliczony” 2 200

Ma „Pozostałe rozrachunki” 12 200

4. Decyzja ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 25 000

5. Otrzymanie odszkodowania - w tym samym miesiącu co otrzymanie decyzji o jego przyznaniu:

Wn „Rachunek bankowy” 25 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela 2. Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy) - fragment

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Jednostka została zobowiązana, na podstawie odrębnych przepisów, do przeprowadzenia restrukturyzacji. W związku z tym utworzono rezerwę na przewidywane koszty odpraw dla zwalnianych pracowników w wysokości 300 000 zł. Plan restrukturyzacji pozwala wiarygodnie oszacować wartość przyszłych zobowiązań.

 

 

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie rezerwy:

Wn „Straty nadzwyczajne” 300 000

Ma „Rezerwy” 300 000

2. Wykorzystanie rezerwy w wysokości 280 000 zł:

a) wypłata należnych świadczeń pracownikom

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

Ma „Rachunek bankowy” 280 000

b) rozwiązanie wykorzystanej części rezerwy

Wn „Rezerwy” 280 000

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

c) rozwiązanie pozostałej części niewykorzystanej rezerwy

Wn „Rezerwy” 20 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

Spółka postanowiła sprzedać zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Wartość bilansowa poszczególnych składników majątkowych sprzedawanej części przedstawia się następująco:

• środki trwałe - 15 000 zł,

• środki trwałe w budowie - wartość faktycznie poniesionych kosztów - 80 000 zł,

• towary - wartość w cenie nabycia - 28 000 zł,

• należności - 155 000 zł,

• zobowiązania - 65 000 zł.

Zorganizowaną część jednostki sprzedano za 800 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Wydanie środków trwałych:

a) dotychczasowe odpisy umorzeniowe

Wn „Odpisy umorzeniowe” 85 000

Ma „Środki trwałe” 85 000

b) nieumorzona wartość środków trwałych

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Środki trwałe” 15 000

2. Wydanie środków trwałych w budowie - w wartości faktycznie poniesionych kosztów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 80 000

Ma „Środki trwałe w budowie” 80 000

3. Wartość towarów w cenie nabycia:

Wn „Straty nadzwyczajne” 28 000

Ma „Towary” 28 000

4. Wartość należności:

Wn „Straty nadzwyczajne” 155 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 155 000

5. Wartość zobowiązań:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 65 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 65 000

6. Przychód ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 800 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 800 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 4a pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662

• art. 3 ust. 1 pkt 33, art. 7 ust. 1, art. 35d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 29 IV Dyrektywy Rady 78/660/EWG z 25 lipca 1978 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek - Dz.U. UE L 222.11

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Badania techniczne pojazdów: Nowe stawki już od 19 września! Zobacz tabelę

Od 19 września kierowców w Polsce czekają wyższe opłaty za badania techniczne pojazdów. Zmiana ta, wprowadzona po ponad 20 latach, ma na celu urealnienie kosztów funkcjonowania stacji kontroli i dostosowanie ich do współczesnych realiów gospodarczych. Ministerstwo infrastruktury podkreśla, że nowe stawki – choć wyższe – nadal pozostaną jednymi z najniższych w Europie, a przy tym zapewnią sprawiedliwą równowagę między interesem przedsiębiorców a możliwościami finansowymi kierowców.

Masz firmę i słaby Internet? Sprawdź, co odpowiada rząd na problemy z KSeF

Obowiązkowe e-fakturowanie w KSeF od 2026 r. ma być rewolucją w rozliczeniach VAT, ale wielu przedsiębiorców obawia się braku stabilnego Internetu, szczególnie w mniejszych miejscowościach. Posłanka Iwona Krawczyk pyta ministra finansów o rozwiązania awaryjne i wsparcie dla firm. Znamy odpowiedź resortu.

Koniec polskiego rolnictwa? Unia Europejska otwiera bramy dla taniej żywności z Ameryki Południowej

To może być początek końca polskiej wsi. Umowa z Mercosurem otwiera unijny rynek na wołowinę, drób, miód i cukier z Ameryki Południowej – tanie, masowe i nie do przebicia. Czy polskie rolnictwo czeka katastrofa?

Webinar: Objaśnienia MF w podatku u źródła. W czym w praktyce pomogą?

Podatek u źródła od lat budzi wątpliwości. Zmieniające się przepisy, niejednoznaczne interpretacje oraz ryzyko odpowiedzialności sprawiają, że każda wskazówka ze strony resortu finansów ma istotne znaczenie w codziennej praktyce. Przyjrzymy się więc najnowszym objaśnieniom MF i ocenimy, w jakim zakresie mogą one pomóc w konkretnych przypadkach.

REKLAMA

Jak przygotować się do KSeF? Praktyczne wskazówki i odpowiedzi na trudne pytania [Szkolenie online, 10 września]

Jak przygotować się do KSeF? Pod takim tytułem odbędzie się szkolenie, na które serdecznie zapraszamy! Termin wydarzenia to 10 września 2025 roku, godz. 10:00-16:00.

KSeF i załączniki: Czy możesz dodać PDF, skan lub zdjęcie? MF wyjaśnia

Ministerstwo Finansów wyjaśnia, jak działa obsługa załączników w Krajowym Systemie e-Faktur. Sprawdź, w jakiej formie można je dołączać do KSeF, czy są obowiązkowe i co zrobić z plikami PDF lub zdjęciami.

API KSeF 2.0: Nowe narzędzia od Ministerstwa Finansów. Firmy muszą już zacząć przygotowania

Resort finansów opublikował pełną dokumentację API KSeF 2.0 wraz z bibliotekami SDK i podręcznikiem dla programistów. Od 30 września 2025 r. ruszy środowisko testowe, a od 1 lutego 2026 r. KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców.

Przeniesienie grupy spółek do centrum BPO: jak to zrobić skutecznie i prawidłowo

Migracja grupy kilkunastu spółek w ramach jednego projektu outsourcingu księgowo-kadrowego w ramach BPO to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w branży usług finansowo-księgowych. Wymaga to precyzyjnego planowania, koordynacji wielu zespołów oraz szczególnej uwagi na aspekty prawne, techniczne i operacyjne. Jak przygotować się do takiego procesu z perspektywy firmy przekazującej procesy oraz dostawcy usług BPO?

REKLAMA

E-faktura w KSeF: definicja, nowy wzór FA(3) i zasady wystawiania od 2026 r.

Od 1 lutego 2026 r. wszyscy podatnicy będą wystawiać faktury ustrukturyzowane wyłącznie w nowym formacie FA(3). Sprawdź, czym jest e-faktura w KSeF, jakie zmiany wprowadza nowy wzór i z jakich bezpłatnych narzędzi można korzystać, aby prawidłowo wystawiać dokumenty.

Miliardy złotych na fikcyjnych fakturach. W pół roku fiskus wykrył oszustwa na ponad 4,1 mld zł [DANE MF]

W 6 miesięcy br. liczba wykrytych fikcyjnych faktur była o prawie 3% mniejsza niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak zaznaczają eksperci, KAS stosuje coraz skuteczniejsze cyfrowe narzędzia weryfikujące. Algorytmy z użyciem sztucznej inteligencji są dużo szybsze i dokładniejsze w wyłapywaniu oszustw niż metody tradycyjne. Jednocześnie oszuści są mniej skłonni do podejmowania ryzyka. Ostatnio wartość brutto wynikająca z fikcyjnych faktur wyniosła ponad 4,1 mld zł, a więc o przeszło 3% mniej niż rok wcześniej.

REKLAMA