REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdarzenia nadzwyczajne w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Chaczykowska
Wioletta Chaczykowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kryteriami rozstrzygającymi o tym, czy dane zdarzenie ma charakter nadzwyczajny, czy też nie, są: jego związek (lub brak związku) z ryzykiem prowadzenia działalności oraz możliwość przewidzenia tego zdarzenia. Nie jest to łatwe, zważywszy na fakt, że zakres zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne podawany w literaturze przedmiotu ulegał zmianom na przestrzeni ostatnich lat.

Straty i zyski nadzwyczajne to finansowe skutki zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstające poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Przez ostatnie lata interpretacje dotyczące zakresu zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne ulegały ciągłym zmianom. Jest to efekt pojawiającej się tendencji do ograniczania liczby tego rodzaju pozycji, ponieważ w nowoczesnej rachunkowości zdarzenia mogą być uznawane za nadzwyczajne tylko w rzadkich przypadkach.

REKLAMA

Autopromocja

Dlatego przy kwalifikowaniu poszczególnych zdarzeń do pozycji nadzwyczajnych trzeba wykazać się dużą ostrożnością. Należy brać pod uwagę różne czynniki, m.in. wielkość jednostki i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Wiadomo, że im działalność ta jest szersza, tym częściej występują pewne zdarzenia. Ponadto niektóre rodzaje działalności są na dane ryzyko narażone bardziej, inne mniej i w konsekwencji bardziej poprawne jest zaliczanie niektórych skutków zdarzeń do pozycji zwyczajnych.

 

Jak ująć w księgach rachunkowych sprzedaż części nieruchomości>>

 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przytoczona na wstępie definicja strat i zysków nadzwyczajnych zawarta w ustawie o rachunkowości jest bardzo ogólna. Jednak jej istnienie świadczy o tym, że kategoria ta nadal funkcjonuje i powinna być wyodrębniana w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym. Jednak MSR zupełnie ją wyeliminowały. W § 87 MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych jest zapisane, że jednostka nie prezentuje żadnych pozycji przychodów lub kosztów jako pozycji nadzwyczajnych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ani w jednostkowym rachunku zysków i strat (o ile jest prezentowany), ani w informacjach dodatkowych. MSR dopuszcza jedynie ujawnienie w osobnych pozycjach (ale nie jako zdarzenia nadzwyczajne) tylko tych przychodów i kosztów, które są istotne.

 

Koszty ubezpieczenia siedziby w księgach rachunkowych>>

 

Jednak jak już wspomniano, ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych, dlatego jednostki stosujące jej przepisy wykazują te pozycje na oddzielnych kontach księgowych i wyodrębniają je w sprawozdaniu finansowym.

 

Jak ująć w księgach samochód zarejestrowany za granicą>>

 

W księgach rachunkowych straty i zyski nadzwyczajne są ujmowane z uwzględnieniem zasady ostrożności. Zasada ta polega na tym, aby nie zaniżać kosztów, strat nadzwyczajnych i zobowiązań oraz nie zawyżać przychodów, zysków nadzwyczajnych i aktywów. Dlatego w wyniku finansowym należy uwzględniać:

• wyłącznie niewątpliwe zyski nadzwyczajne,

• wszystkie poniesione straty nadzwyczajne.

Zysków i strat nadzwyczajnych nie należy kompensować. W rachunku zysków i strat trzeba je wykazywać oddzielnie, podając jednocześnie wynik zdarzeń nadzwyczajnych: w wariancie kalkulacyjnym w wierszu M, w wariancie porównawczym w wierszu J.

Ponadto informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych należy wykazać także w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, z podziałem na losowe i pozostałe, oraz ujawnić podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych.

Tabela 1. Przykładowe zdarzenia, które mogą być uznane za nadzwyczajne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

W wyniku ulewnych deszczy został podtopiony magazyn spółki. Zniszczeniu uległy towary na łączną wartość w cenie nabycia 15 000 zł oraz środek trwały o wartości początkowej 8000 zł i dotychczasowym umorzeniu 5000 zł. Koszty naprawy i osuszania magazynu wyniosły 10 000 zł netto. Spółka otrzymała odszkodowanie z zakładu ubezpieczeń w wysokości 25 000 zł. Powstała szkoda nie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, dlatego jej wartość spółka może odnieść bezpośrednio na konto strat nadzwyczajnych.

Ewidencja księgowa

1. Wyksięgowanie zniszczonych towarów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Towary” 15 000

2. Wyksięgowanie środka trwałego w związku z powstałą szkodą:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Wn „Straty nadzwyczajne” 3 000

Ma „Środki trwałe” 8 000

3. Koszty usług obcych poniesione w związku z likwidacją szkody:

Wn „Straty nadzwyczajne” 10 000

Wn „VAT naliczony” 2 200

Ma „Pozostałe rozrachunki” 12 200

4. Decyzja ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 25 000

5. Otrzymanie odszkodowania - w tym samym miesiącu co otrzymanie decyzji o jego przyznaniu:

Wn „Rachunek bankowy” 25 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela 2. Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy) - fragment

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Jednostka została zobowiązana, na podstawie odrębnych przepisów, do przeprowadzenia restrukturyzacji. W związku z tym utworzono rezerwę na przewidywane koszty odpraw dla zwalnianych pracowników w wysokości 300 000 zł. Plan restrukturyzacji pozwala wiarygodnie oszacować wartość przyszłych zobowiązań.

 

 

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie rezerwy:

Wn „Straty nadzwyczajne” 300 000

Ma „Rezerwy” 300 000

2. Wykorzystanie rezerwy w wysokości 280 000 zł:

a) wypłata należnych świadczeń pracownikom

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

Ma „Rachunek bankowy” 280 000

b) rozwiązanie wykorzystanej części rezerwy

Wn „Rezerwy” 280 000

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

c) rozwiązanie pozostałej części niewykorzystanej rezerwy

Wn „Rezerwy” 20 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

Spółka postanowiła sprzedać zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Wartość bilansowa poszczególnych składników majątkowych sprzedawanej części przedstawia się następująco:

• środki trwałe - 15 000 zł,

• środki trwałe w budowie - wartość faktycznie poniesionych kosztów - 80 000 zł,

• towary - wartość w cenie nabycia - 28 000 zł,

• należności - 155 000 zł,

• zobowiązania - 65 000 zł.

Zorganizowaną część jednostki sprzedano za 800 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Wydanie środków trwałych:

a) dotychczasowe odpisy umorzeniowe

Wn „Odpisy umorzeniowe” 85 000

Ma „Środki trwałe” 85 000

b) nieumorzona wartość środków trwałych

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Środki trwałe” 15 000

2. Wydanie środków trwałych w budowie - w wartości faktycznie poniesionych kosztów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 80 000

Ma „Środki trwałe w budowie” 80 000

3. Wartość towarów w cenie nabycia:

Wn „Straty nadzwyczajne” 28 000

Ma „Towary” 28 000

4. Wartość należności:

Wn „Straty nadzwyczajne” 155 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 155 000

5. Wartość zobowiązań:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 65 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 65 000

6. Przychód ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 800 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 800 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 4a pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662

• art. 3 ust. 1 pkt 33, art. 7 ust. 1, art. 35d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 29 IV Dyrektywy Rady 78/660/EWG z 25 lipca 1978 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek - Dz.U. UE L 222.11

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

REKLAMA