REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zdarzenia nadzwyczajne w księgach rachunkowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioletta Chaczykowska
Wioletta Chaczykowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kryteriami rozstrzygającymi o tym, czy dane zdarzenie ma charakter nadzwyczajny, czy też nie, są: jego związek (lub brak związku) z ryzykiem prowadzenia działalności oraz możliwość przewidzenia tego zdarzenia. Nie jest to łatwe, zważywszy na fakt, że zakres zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne podawany w literaturze przedmiotu ulegał zmianom na przestrzeni ostatnich lat.

Straty i zyski nadzwyczajne to finansowe skutki zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstające poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Przez ostatnie lata interpretacje dotyczące zakresu zdarzeń uznawanych za nadzwyczajne ulegały ciągłym zmianom. Jest to efekt pojawiającej się tendencji do ograniczania liczby tego rodzaju pozycji, ponieważ w nowoczesnej rachunkowości zdarzenia mogą być uznawane za nadzwyczajne tylko w rzadkich przypadkach.

REKLAMA

Autopromocja

Dlatego przy kwalifikowaniu poszczególnych zdarzeń do pozycji nadzwyczajnych trzeba wykazać się dużą ostrożnością. Należy brać pod uwagę różne czynniki, m.in. wielkość jednostki i rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Wiadomo, że im działalność ta jest szersza, tym częściej występują pewne zdarzenia. Ponadto niektóre rodzaje działalności są na dane ryzyko narażone bardziej, inne mniej i w konsekwencji bardziej poprawne jest zaliczanie niektórych skutków zdarzeń do pozycji zwyczajnych.

 

Jak ująć w księgach rachunkowych sprzedaż części nieruchomości>>

 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przytoczona na wstępie definicja strat i zysków nadzwyczajnych zawarta w ustawie o rachunkowości jest bardzo ogólna. Jednak jej istnienie świadczy o tym, że kategoria ta nadal funkcjonuje i powinna być wyodrębniana w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym. Jednak MSR zupełnie ją wyeliminowały. W § 87 MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych jest zapisane, że jednostka nie prezentuje żadnych pozycji przychodów lub kosztów jako pozycji nadzwyczajnych w sprawozdaniu z całkowitych dochodów ani w jednostkowym rachunku zysków i strat (o ile jest prezentowany), ani w informacjach dodatkowych. MSR dopuszcza jedynie ujawnienie w osobnych pozycjach (ale nie jako zdarzenia nadzwyczajne) tylko tych przychodów i kosztów, które są istotne.

 

Koszty ubezpieczenia siedziby w księgach rachunkowych>>

 

Jednak jak już wspomniano, ustawa o rachunkowości przewiduje możliwość wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych, dlatego jednostki stosujące jej przepisy wykazują te pozycje na oddzielnych kontach księgowych i wyodrębniają je w sprawozdaniu finansowym.

 

Jak ująć w księgach samochód zarejestrowany za granicą>>

 

W księgach rachunkowych straty i zyski nadzwyczajne są ujmowane z uwzględnieniem zasady ostrożności. Zasada ta polega na tym, aby nie zaniżać kosztów, strat nadzwyczajnych i zobowiązań oraz nie zawyżać przychodów, zysków nadzwyczajnych i aktywów. Dlatego w wyniku finansowym należy uwzględniać:

• wyłącznie niewątpliwe zyski nadzwyczajne,

• wszystkie poniesione straty nadzwyczajne.

Zysków i strat nadzwyczajnych nie należy kompensować. W rachunku zysków i strat trzeba je wykazywać oddzielnie, podając jednocześnie wynik zdarzeń nadzwyczajnych: w wariancie kalkulacyjnym w wierszu M, w wariancie porównawczym w wierszu J.

Ponadto informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych należy wykazać także w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, z podziałem na losowe i pozostałe, oraz ujawnić podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych.

Tabela 1. Przykładowe zdarzenia, które mogą być uznane za nadzwyczajne

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

W wyniku ulewnych deszczy został podtopiony magazyn spółki. Zniszczeniu uległy towary na łączną wartość w cenie nabycia 15 000 zł oraz środek trwały o wartości początkowej 8000 zł i dotychczasowym umorzeniu 5000 zł. Koszty naprawy i osuszania magazynu wyniosły 10 000 zł netto. Spółka otrzymała odszkodowanie z zakładu ubezpieczeń w wysokości 25 000 zł. Powstała szkoda nie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, dlatego jej wartość spółka może odnieść bezpośrednio na konto strat nadzwyczajnych.

Ewidencja księgowa

1. Wyksięgowanie zniszczonych towarów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Towary” 15 000

2. Wyksięgowanie środka trwałego w związku z powstałą szkodą:

Wn „Umorzenie środków trwałych” 5 000

Wn „Straty nadzwyczajne” 3 000

Ma „Środki trwałe” 8 000

3. Koszty usług obcych poniesione w związku z likwidacją szkody:

Wn „Straty nadzwyczajne” 10 000

Wn „VAT naliczony” 2 200

Ma „Pozostałe rozrachunki” 12 200

4. Decyzja ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 25 000

5. Otrzymanie odszkodowania - w tym samym miesiącu co otrzymanie decyzji o jego przyznaniu:

Wn „Rachunek bankowy” 25 000

Ma „Pozostałe rozrachunki” 25 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tabela 2. Rachunek zysków i strat (wariant porównawczy) - fragment

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 2

Jednostka została zobowiązana, na podstawie odrębnych przepisów, do przeprowadzenia restrukturyzacji. W związku z tym utworzono rezerwę na przewidywane koszty odpraw dla zwalnianych pracowników w wysokości 300 000 zł. Plan restrukturyzacji pozwala wiarygodnie oszacować wartość przyszłych zobowiązań.

 

 

Ewidencja księgowa

1. Utworzenie rezerwy:

Wn „Straty nadzwyczajne” 300 000

Ma „Rezerwy” 300 000

2. Wykorzystanie rezerwy w wysokości 280 000 zł:

a) wypłata należnych świadczeń pracownikom

Wn „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

Ma „Rachunek bankowy” 280 000

b) rozwiązanie wykorzystanej części rezerwy

Wn „Rezerwy” 280 000

Ma „Rozrachunki z pracownikami” 280 000

c) rozwiązanie pozostałej części niewykorzystanej rezerwy

Wn „Rezerwy” 20 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 20 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 3

Spółka postanowiła sprzedać zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Wartość bilansowa poszczególnych składników majątkowych sprzedawanej części przedstawia się następująco:

• środki trwałe - 15 000 zł,

• środki trwałe w budowie - wartość faktycznie poniesionych kosztów - 80 000 zł,

• towary - wartość w cenie nabycia - 28 000 zł,

• należności - 155 000 zł,

• zobowiązania - 65 000 zł.

Zorganizowaną część jednostki sprzedano za 800 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Wydanie środków trwałych:

a) dotychczasowe odpisy umorzeniowe

Wn „Odpisy umorzeniowe” 85 000

Ma „Środki trwałe” 85 000

b) nieumorzona wartość środków trwałych

Wn „Straty nadzwyczajne” 15 000

Ma „Środki trwałe” 15 000

2. Wydanie środków trwałych w budowie - w wartości faktycznie poniesionych kosztów:

Wn „Straty nadzwyczajne” 80 000

Ma „Środki trwałe w budowie” 80 000

3. Wartość towarów w cenie nabycia:

Wn „Straty nadzwyczajne” 28 000

Ma „Towary” 28 000

4. Wartość należności:

Wn „Straty nadzwyczajne” 155 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 155 000

5. Wartość zobowiązań:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 65 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 65 000

6. Przychód ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa:

Wn „Pozostałe rozrachunki” 800 000

Ma „Zyski nadzwyczajne” 800 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• art. 4a pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 551 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662

• art. 3 ust. 1 pkt 33, art. 7 ust. 1, art. 35d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 91, poz. 742

• art. 29 IV Dyrektywy Rady 78/660/EWG z 25 lipca 1978 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek - Dz.U. UE L 222.11

Wioletta Chaczykowska

księgowa z licencją MF

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

REKLAMA

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

REKLAMA