Jak ujmować w księgach dopłaty do kapitału

Kwestię dopłat wnoszonych przez wspólników regulują przepisy art. 177-179 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z jego postanowieniami obowiązek uiszczenia dopłat przez wspólników powinien wynikać z umowy spółki. Powinny być one nakładane i uiszczane równomiernie w stosunku do posiadanych udziałów. W celu dokonania dopłat do kapitału wspólnicy (akcjonariusze) muszą podjąć odpowiednią uchwałę w tej sprawie, w której określą kwoty oraz terminy wpłat.

Jeśli wspólnik nie uiści dopłaty w określonym terminie, obowiązany jest do zapłaty odsetek ustawowych.

Dopłaty mogą być wnoszone w celu powiększenia majątku spółki lub pokrycia strat bilansowych i mogą mieć wyłącznie charakter pieniężny. Zasadniczo dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, pod warunkiem że nie są wymagane na pokrycie straty wykazywanej w sprawozdaniu finansowym. Zwrot dopłat może nastąpić po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki. Warunkiem zwrotu wniesionych przez wspólników dopłat jest podjęcie przez zgromadzenie wspólników odpowiedniej uchwały w tej sprawie.

Dopłaty ujmuje się w księgach rachunkowych zgodnie z zasadą memoriału, czyli w dniu powzięcia uchwały. Do ewidencji dopłat wspólników służy konto „Kapitał rezerwowy z dopłat wspólników”. Po stronie debetowej tego konta ewidencjonuje się kwoty, które zostały już wykorzystane zgodnie z podjętą uchwałą, a także zwrot niewykorzystanych dopłat. Po stronie kredytowej wykazywana jest wartość uchwalonych dopłat wspólników. W sprawozdaniu finansowym, zgodnie z art. 36 ust. 2e ustawy o rachunkowości, równowartość dopłat należy wykazać w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłat wspólników) jako składnik kapitału własnego, dopóki ten nie zostanie użyty w sposób uzasadniający jego odpisanie. Uchwalone, lecz nie wniesione dopłaty wykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych „Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego (wielkość ujemna)”.

U wnoszącego dopłaty stanowią koszty finansowe księgowane w korespondencji z kontem rozrachunkowym.

Dopłaty wyrażone w walucie obcej należy przeliczyć na złotówki, przyjmując następujące kursy:

• w dniu podjęcia uchwały - średni kurs NBP obowiązujący w tym dniu (ewentualnie z dnia poprzedzającego - według przepisów podatkowych),

• w dniu otrzymania dopłat - kurs kupna banku, z którego usług spółka korzysta (spółka otrzymująca),