REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozliczanie kosztów według funkcji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marzena Dworska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy zalecana jest ewidencja kosztów według funkcji? Czym skutkuje wybór uproszczonej ewidencji kosztów? Kiedy można pominąć ewidencję na koncie 580? Jak ustalić wynik finansowy wybierając ewidencję kosztów tylko w zespole 5?

Wybór metody ewidencjonowania kosztów jest w szczególności uwarunkowany specyfiką i potrzebami jednostki w zakresie sprawozdawczości. Kierownik jednostki podejmując decyzję o rodzaju prowadzonego rachunku, w tym także o dokonywaniu uproszczeń w tym zakresie, musi kierować się przede wszystkim potrzebami jednostki.

REKLAMA

REKLAMA

Poniżej omówiony zostanie uproszczony wariant ewidencji i rozliczania kosztów obejmujący ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”, czyli w układzie kalkulacyjnym. Obszerność zagadnienia wymusza jednak dokonanie pewnych ograniczeń i przedstawienie kwestii najistotniejszych.

Charakter kont zespołu 5

Konta w zespole 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie” służą do ewidencjonowania i rozliczania kosztów według rodzajów (typów) działalności. Podstawowym podziałem kont jest podział na koszty:

REKLAMA

1) działalności podstawowej,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) działalności handlowej,

3) działalności pomocniczej,

4) działalności bytowej i utrzymania obiektów socjalnych,

5) ogólnego zarządu.

Tab. 1. Charakterystyka kosztów wg funkcji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant rozliczania i ewidencji kosztów tylko w zespole 5 zalecany jest w szczególności w następujących sytuacjach1:

1) charakter i rozmiary działalności bądź organizacja samego przedsiębiorstwa wymagają ustalenia struktury kosztów poszczególnych typów działalności (lub odmian wyrobów czy usług),

2) przedsiębiorstwo wytwarza wyroby bądź usługi, których koszt objęty jest kalkulacją,

3) przedsiębiorstwo wykonuje usługi, objęte umową o czasie trwania dłuższym niż 6 miesięcy, przypadające na dwa lub więcej okresy sprawozdawcze (lata obrotowe), natomiast na wynik finansowy okresu sprawozdawczego mają wpływ przychody z tytułu częściowego wykonania tych usług i związane z tym koszty, jeszcze przed zakończeniem robót,

4) przedsiębiorstwo prowadzi różnorodną działalność handlową.

Niewątpliwą zaletą tego wariantu ujmowania kosztów są spore możliwości kontroli kosztów oraz analizy kosztów, co znacznie ułatwia podejmowanie decyzji. Należy jednak pamiętać o wymogach informacji dodatkowej, w której jest obowiązek prezentowania kosztów rodzajowych za dany rok obrotowy.

W przypadku więc, gdy jednostka nie prowadzi kont zespołu 4 (koszty rodzajowe), wówczas prawidłowe ustalenie kosztów rodzajowych na dzień bilansowy może sprawiać pewne trudności.

Koszty produkcji podstawowej - konto 500

Koszty produkcji podstawowej dotyczące bieżącego okresu ewidencjonowane są bezpośrednio na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”. Należy mieć na uwadze, że ujmując wszystkie koszty, czyli bezpośrednie i pośrednie, proste i złożone, na jednym koncie, tj. 500, niezbędne jest prowadzenie do tego konta odpowiedniej ewidencji analitycznej, umożliwiającej ustalenie takich informacji, jak np. wysokość poszczególnych rodzajów kosztów działalności podstawowej, struktura kalkulacji kosztów działalności podstawowej.

Tab. 2. Podstawowe operacje na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Po zakończeniu okresu sprawozdawczego następuje rozliczenie kosztów zaewidencjonowanych na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”. Odbywa się to zapisami zaprezentowanymi w tabeli 3.

Tab. 3. Rozliczenie kosztów konta 500 „Koszty działalności podstawowej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Konto 530 „Koszty działalności pomocniczej”

Poza produkcją podstawową jednostka ponosi także koszty dotyczące produkcji (działalności) pomocniczej. Do ewidencji kosztów działalności pomocniczej prowadzonej na potrzeby wewnętrzne danej jednostki służy konto 530 „Koszty działalności pomocniczej”. W zależności od specyfiki przedsiębiorstwa zakres produkcji pomocniczej może być mniej lub bardziej złożony. Przykładowo w przedsiębiorstwach przemysłowych produkcją pomocniczą jest wytwarzanie energii elektrycznej, usługi remontowe czy usługi konserwacyjne. Po zakończeniu miesiąca koszty tej produkcji rozliczane są na poszczególne rodzaje działalności podstawowej, dla której zostały wykonane. Koszty produkcji pomocniczej zwiększają koszty wytworzenia produktów (w części przypadającej na produkcję wyrobów).

Ewidencja szczegółowa do tego konta uzależniona jest także od specyfiki przedsiębiorstwa. Zwykle najbardziej rozbudowana jest ewidencja produkcji pomocniczej w przedsiębiorstwach z branży budowlanej.

Konto 520 „Koszty sprzedaży”

Na koncie 520 „Koszty sprzedaży (produktów)” ewidencjonuje się rzeczywiste koszty związane ze sprzedażą wyrobów gotowych, półfabrykatów (np. załadunek, przewóz). Jeśli jednak koszty te w skali danej jednostki są na niewielkim poziomie, to kierownik jednostki może przyjąć rozwiązanie, polegające na rezygnacji wyodrębniania tych kosztów i ujmowanie ich jako koszty ogólnego zarządu.

Po stronie Wn konta 520 ujmuje się koszty bieżącego miesiąca związane ze sprzedażą, a po stronie Ma księguje się przeniesienie kosztów sprzedaży na konto 860 „Wynik finansowy”. A zatem konto 520 nie wykazuje salda, ponieważ na koniec roku obrotowego w całości przenoszone jest w omawianym wariancie ewidencji kosztów na konto 860 „Wynik finansowy”.

Tab. 4. Podstawowe operacje na koncie 530 „Koszty działalności pomocniczej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tab. 5. Podstawowe operacje na koncie 520 „Koszty sprzedaży produktów”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Uwaga: Koszty sprzedaży nie są składową kosztu wytworzenia.

Konto 550 „Koszty ogólnego zarządu”

Koszty ogólnego zarządu ewidencjonowane są na wyodrębnionym koncie 550 „Koszty ogólne zarządu”. Na tym koncie ewidencjonowane są koszty ogólnoadministracyjne, czyli związane z zarządzaniem jednostką jako całością oraz koszty ogólne dotyczące jednostki jako całości, np. ochrona obiektów. Na koniec okresu sprawozdawczego koszty ewidencjonowane na koncie 550 przenoszone są na konto 860 „Wynik finansowy”.

Rozliczanie kosztów zarządu na odpowiednie typy i rodzaje efektów działalności (tj. wyroby gotowe, usługi) powinno następować według przyjętego w jednostce klucza podziałowego, np. proporcjonalnie do wartości przychodów ze sprzedaży.

Tab. 6. Podstawowe operacje na koncie 550 „Koszty ogólnego zarządu”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności”

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności” służy do ewidencji rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów. Koszt ten porównywany jest z wartością produktów wyrażoną w cenach ewidencyjnych i na tej podstawie ustala się odchylenia od cen ewidencyjnych. Księgowania na koncie 580 mogą obejmować koszty tak produkcji podstawowej, jak i pomocniczej. Ewidencja prowadzona za pomocą konta 580 umożliwia księgową kontrolę rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów.

 

Konto to nie wykazuje salda na koniec okresu sprawozdawczego, ponieważ saldo to przenoszone jest na konto 620 „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów” jako odchylenie od cen ewidencyjnych.

Istnieje możliwość pominięcia w ewidencji konta 580 „Rozliczenie kosztów działalności”, jeśli jednostka prowadzi ewidencje produktów na kontach zespołu 6 i 7 według kosztu rzeczywistego. Ewidencja na koncie 580 nie musi być prowadzona w sytuacji bieżącego ustalania rzeczywistych kosztów wytworzenia produktu bądź w sytuacji, gdy informacja o kosztach wytworzenia jest jednostce nie potrzebna. Dotyczy to jednostek prowadzących działalność produkcyjną mało zróżnicowaną.

Tab. 7. Ewidencja na koncie 580 „Rozliczenie kosztów działalności”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wszystkie koszty produkcji podstawowej i pomocniczej (włącznie z kosztami, które podlegają rozliczeniu w czasie) muszą zostać po zakończeniu danego okresu rozliczone. Sposób ich rozliczenia jest także wariantowy, czyli uzależniony od przyjętej w jednostce polityki.

Tab. 8. Rozliczanie kosztów - warianty

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W poniższej tabeli zaprezentowano całościowy przykład sposobu rozliczenia kosztów w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów według funkcji (przy założeniu prowadzenia rozliczenia na koncie 580).

Tab. 9. Ewidencja kosztów według funkcji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Rachunek zysków i strat

Przyjęcie przez jednostkę ewidencji kosztów tylko w zespole 5 skutkuje sporządzaniem rachunku zysków i strat według wariantu kalkulacyjnego. Zgodnie z układem tego rachunku koszty grupowane są w podziale na: koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży produktów, koszty ogólnego zarządu.

PRZYKŁAD

Firma ewidencjonuje koszty tylko w zespole 5. W okresie sprawozdawczym poniesiono koszty produkcji, niepodlegające rozliczeniu w czasie w kwocie 26 600 zł. Rata kosztów przypadających na dany okres, a pochodzących z rozliczenia z poprzedniego okresu wynosił 600 zł. Firma przyjęła z produkcji do magazynu wyroby gotowe na wartość 20 000 zł (ewidencja wyrobów gotowych prowadzona jest według rzeczywistego kosztu wytworzenia). Firma wystawiła w analizowanym okresie faktury dokumentujące sprzedaż na kwotę netto 30 000 zł. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów wyniósł 16 800 zł. Koszty zarządu poniesiono w kwocie 5640 zł, a koszty sprzedaży 1560 zł.

Na koniec roku firma dokonała zamknięcia kont oraz przeniesienia na wynik finansowych odpowiednich kont. Firma nie prowadzi ewidencji na koncie 580 „Rozliczenie kosztów działalności”.

Tab. 10. Ewidencja do przykładu

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wynik finansowy firmy GAMA wyniósł:

30 000 zł (przychody) - 24 000 zł (koszty) = 6000 zł

Podstawa prawna:

ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).

 


1 M. Pałka, Zakładowy plan kont dla jednostek prowadzących działalność gospodarczą, Wrocław 2001.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Faktury korygujące w KSeF w 2026 r. Jak powinny być wystawiane?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Szokujące dane GUS i Eurostatu: Deficyt Polski może przekroczyć 7 proc. PKB, a dług rośnie najszybciej w UE

Polska stoi w obliczu rosnącego deficytu finansów publicznych – najnowsze dane GUS i Eurostatu wskazują, że na koniec 2025 roku deficyt może przekroczyć 7 proc. PKB, a dług publiczny rośnie najszybciej w Unii Europejskiej. Sprawdź, co oznaczają te liczby dla polskiej gospodarki.

REKLAMA

Zmiany w stażu pracy od 2026 r. Potrzebne zaświadczenia z ZUS – wnioski będzie można składać już od stycznia

Od 1 stycznia 2026 roku wchodzą w życie zmiany w Kodeksie pracy. Nowe przepisy rozszerzą katalog okresów wliczanych do stażu pracy dla celów nabywania prawa do świadczeń i uprawnień pracowniczych. Obejmą one m.in. umowy zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej czy pracę zarobkową za granicą. Potwierdzeniem tych okresów będą zaświadczenia z ZUS, wydawane od nowego roku na podstawie wniosku składanego w PUE/eZUS.

JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

REKLAMA

Czy noty księgowe trzeba będzie wystawiać w KSeF od lutego 2026 roku?

Firma nalicza kary umowne za niezgodne z umową użytkowanie wypożyczanego sprzętu. Z uwagi na to, że kary umowne nie podlegają VAT, ich naliczanie dokumentujemy poprzez wystawienie noty księgowej. Czy taki dokument również będziemy musieli wystawiać od 2026 roku z użyciem systemu KSeF?

KSeF to prawdziwa rewolucja w fakturowaniu. Firmy mają mało czasu i dużo pracy – ostrzega doradca podatkowy Radosław Kowalski

Obowiązkowy KSeF wprowadzi prawdziwą rewolucję w fakturowaniu. Firmy muszą przygotować nie tylko systemy informatyczne, ale też ludzi i procedury – inaczej ryzykują chaos i błędy w rozliczeniach. O największych wyzwaniach, które czekają przedsiębiorców, księgowych i biura rachunkowe, mówi doradca podatkowy Radosław Kowalski, prelegent Kongresu KSeF.

REKLAMA