REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozliczanie kosztów według funkcji

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marzena Dworska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kiedy zalecana jest ewidencja kosztów według funkcji? Czym skutkuje wybór uproszczonej ewidencji kosztów? Kiedy można pominąć ewidencję na koncie 580? Jak ustalić wynik finansowy wybierając ewidencję kosztów tylko w zespole 5?

Wybór metody ewidencjonowania kosztów jest w szczególności uwarunkowany specyfiką i potrzebami jednostki w zakresie sprawozdawczości. Kierownik jednostki podejmując decyzję o rodzaju prowadzonego rachunku, w tym także o dokonywaniu uproszczeń w tym zakresie, musi kierować się przede wszystkim potrzebami jednostki.

REKLAMA

Poniżej omówiony zostanie uproszczony wariant ewidencji i rozliczania kosztów obejmujący ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie”, czyli w układzie kalkulacyjnym. Obszerność zagadnienia wymusza jednak dokonanie pewnych ograniczeń i przedstawienie kwestii najistotniejszych.

Charakter kont zespołu 5

Konta w zespole 5 „Koszty według typów działalności i ich rozliczenie” służą do ewidencjonowania i rozliczania kosztów według rodzajów (typów) działalności. Podstawowym podziałem kont jest podział na koszty:

1) działalności podstawowej,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) działalności handlowej,

3) działalności pomocniczej,

4) działalności bytowej i utrzymania obiektów socjalnych,

5) ogólnego zarządu.

Tab. 1. Charakterystyka kosztów wg funkcji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant rozliczania i ewidencji kosztów tylko w zespole 5 zalecany jest w szczególności w następujących sytuacjach1:

1) charakter i rozmiary działalności bądź organizacja samego przedsiębiorstwa wymagają ustalenia struktury kosztów poszczególnych typów działalności (lub odmian wyrobów czy usług),

2) przedsiębiorstwo wytwarza wyroby bądź usługi, których koszt objęty jest kalkulacją,

3) przedsiębiorstwo wykonuje usługi, objęte umową o czasie trwania dłuższym niż 6 miesięcy, przypadające na dwa lub więcej okresy sprawozdawcze (lata obrotowe), natomiast na wynik finansowy okresu sprawozdawczego mają wpływ przychody z tytułu częściowego wykonania tych usług i związane z tym koszty, jeszcze przed zakończeniem robót,

4) przedsiębiorstwo prowadzi różnorodną działalność handlową.

Niewątpliwą zaletą tego wariantu ujmowania kosztów są spore możliwości kontroli kosztów oraz analizy kosztów, co znacznie ułatwia podejmowanie decyzji. Należy jednak pamiętać o wymogach informacji dodatkowej, w której jest obowiązek prezentowania kosztów rodzajowych za dany rok obrotowy.

W przypadku więc, gdy jednostka nie prowadzi kont zespołu 4 (koszty rodzajowe), wówczas prawidłowe ustalenie kosztów rodzajowych na dzień bilansowy może sprawiać pewne trudności.

Koszty produkcji podstawowej - konto 500

Koszty produkcji podstawowej dotyczące bieżącego okresu ewidencjonowane są bezpośrednio na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”. Należy mieć na uwadze, że ujmując wszystkie koszty, czyli bezpośrednie i pośrednie, proste i złożone, na jednym koncie, tj. 500, niezbędne jest prowadzenie do tego konta odpowiedniej ewidencji analitycznej, umożliwiającej ustalenie takich informacji, jak np. wysokość poszczególnych rodzajów kosztów działalności podstawowej, struktura kalkulacji kosztów działalności podstawowej.

Tab. 2. Podstawowe operacje na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Po zakończeniu okresu sprawozdawczego następuje rozliczenie kosztów zaewidencjonowanych na koncie 500 „Koszty działalności podstawowej”. Odbywa się to zapisami zaprezentowanymi w tabeli 3.

Tab. 3. Rozliczenie kosztów konta 500 „Koszty działalności podstawowej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Konto 530 „Koszty działalności pomocniczej”

REKLAMA

Poza produkcją podstawową jednostka ponosi także koszty dotyczące produkcji (działalności) pomocniczej. Do ewidencji kosztów działalności pomocniczej prowadzonej na potrzeby wewnętrzne danej jednostki służy konto 530 „Koszty działalności pomocniczej”. W zależności od specyfiki przedsiębiorstwa zakres produkcji pomocniczej może być mniej lub bardziej złożony. Przykładowo w przedsiębiorstwach przemysłowych produkcją pomocniczą jest wytwarzanie energii elektrycznej, usługi remontowe czy usługi konserwacyjne. Po zakończeniu miesiąca koszty tej produkcji rozliczane są na poszczególne rodzaje działalności podstawowej, dla której zostały wykonane. Koszty produkcji pomocniczej zwiększają koszty wytworzenia produktów (w części przypadającej na produkcję wyrobów).

Ewidencja szczegółowa do tego konta uzależniona jest także od specyfiki przedsiębiorstwa. Zwykle najbardziej rozbudowana jest ewidencja produkcji pomocniczej w przedsiębiorstwach z branży budowlanej.

Konto 520 „Koszty sprzedaży”

Na koncie 520 „Koszty sprzedaży (produktów)” ewidencjonuje się rzeczywiste koszty związane ze sprzedażą wyrobów gotowych, półfabrykatów (np. załadunek, przewóz). Jeśli jednak koszty te w skali danej jednostki są na niewielkim poziomie, to kierownik jednostki może przyjąć rozwiązanie, polegające na rezygnacji wyodrębniania tych kosztów i ujmowanie ich jako koszty ogólnego zarządu.

Po stronie Wn konta 520 ujmuje się koszty bieżącego miesiąca związane ze sprzedażą, a po stronie Ma księguje się przeniesienie kosztów sprzedaży na konto 860 „Wynik finansowy”. A zatem konto 520 nie wykazuje salda, ponieważ na koniec roku obrotowego w całości przenoszone jest w omawianym wariancie ewidencji kosztów na konto 860 „Wynik finansowy”.

Tab. 4. Podstawowe operacje na koncie 530 „Koszty działalności pomocniczej”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Tab. 5. Podstawowe operacje na koncie 520 „Koszty sprzedaży produktów”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Uwaga: Koszty sprzedaży nie są składową kosztu wytworzenia.

Konto 550 „Koszty ogólnego zarządu”

REKLAMA

Koszty ogólnego zarządu ewidencjonowane są na wyodrębnionym koncie 550 „Koszty ogólne zarządu”. Na tym koncie ewidencjonowane są koszty ogólnoadministracyjne, czyli związane z zarządzaniem jednostką jako całością oraz koszty ogólne dotyczące jednostki jako całości, np. ochrona obiektów. Na koniec okresu sprawozdawczego koszty ewidencjonowane na koncie 550 przenoszone są na konto 860 „Wynik finansowy”.

Rozliczanie kosztów zarządu na odpowiednie typy i rodzaje efektów działalności (tj. wyroby gotowe, usługi) powinno następować według przyjętego w jednostce klucza podziałowego, np. proporcjonalnie do wartości przychodów ze sprzedaży.

Tab. 6. Podstawowe operacje na koncie 550 „Koszty ogólnego zarządu”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności”

Konto 580 „Rozliczenie kosztów działalności” służy do ewidencji rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów. Koszt ten porównywany jest z wartością produktów wyrażoną w cenach ewidencyjnych i na tej podstawie ustala się odchylenia od cen ewidencyjnych. Księgowania na koncie 580 mogą obejmować koszty tak produkcji podstawowej, jak i pomocniczej. Ewidencja prowadzona za pomocą konta 580 umożliwia księgową kontrolę rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów.

 

Konto to nie wykazuje salda na koniec okresu sprawozdawczego, ponieważ saldo to przenoszone jest na konto 620 „Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów” jako odchylenie od cen ewidencyjnych.

Istnieje możliwość pominięcia w ewidencji konta 580 „Rozliczenie kosztów działalności”, jeśli jednostka prowadzi ewidencje produktów na kontach zespołu 6 i 7 według kosztu rzeczywistego. Ewidencja na koncie 580 nie musi być prowadzona w sytuacji bieżącego ustalania rzeczywistych kosztów wytworzenia produktu bądź w sytuacji, gdy informacja o kosztach wytworzenia jest jednostce nie potrzebna. Dotyczy to jednostek prowadzących działalność produkcyjną mało zróżnicowaną.

Tab. 7. Ewidencja na koncie 580 „Rozliczenie kosztów działalności”

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wszystkie koszty produkcji podstawowej i pomocniczej (włącznie z kosztami, które podlegają rozliczeniu w czasie) muszą zostać po zakończeniu danego okresu rozliczone. Sposób ich rozliczenia jest także wariantowy, czyli uzależniony od przyjętej w jednostce polityki.

Tab. 8. Rozliczanie kosztów - warianty

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W poniższej tabeli zaprezentowano całościowy przykład sposobu rozliczenia kosztów w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów według funkcji (przy założeniu prowadzenia rozliczenia na koncie 580).

Tab. 9. Ewidencja kosztów według funkcji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Rachunek zysków i strat

Przyjęcie przez jednostkę ewidencji kosztów tylko w zespole 5 skutkuje sporządzaniem rachunku zysków i strat według wariantu kalkulacyjnego. Zgodnie z układem tego rachunku koszty grupowane są w podziale na: koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży produktów, koszty ogólnego zarządu.

PRZYKŁAD

Firma ewidencjonuje koszty tylko w zespole 5. W okresie sprawozdawczym poniesiono koszty produkcji, niepodlegające rozliczeniu w czasie w kwocie 26 600 zł. Rata kosztów przypadających na dany okres, a pochodzących z rozliczenia z poprzedniego okresu wynosił 600 zł. Firma przyjęła z produkcji do magazynu wyroby gotowe na wartość 20 000 zł (ewidencja wyrobów gotowych prowadzona jest według rzeczywistego kosztu wytworzenia). Firma wystawiła w analizowanym okresie faktury dokumentujące sprzedaż na kwotę netto 30 000 zł. Koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów wyniósł 16 800 zł. Koszty zarządu poniesiono w kwocie 5640 zł, a koszty sprzedaży 1560 zł.

Na koniec roku firma dokonała zamknięcia kont oraz przeniesienia na wynik finansowych odpowiednich kont. Firma nie prowadzi ewidencji na koncie 580 „Rozliczenie kosztów działalności”.

Tab. 10. Ewidencja do przykładu

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wynik finansowy firmy GAMA wyniósł:

30 000 zł (przychody) - 24 000 zł (koszty) = 6000 zł

Podstawa prawna:

ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).

 


1 M. Pałka, Zakładowy plan kont dla jednostek prowadzących działalność gospodarczą, Wrocław 2001.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

REKLAMA

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

REKLAMA

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA