REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Różnice inwentaryzacyjne w ujęciu bilansowym i podatkowym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dominika Dębowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przeprowadzenie inwentaryzacji na koniec każdego roku obrotowego ma na celu sporządzenie m.in. szczegółowego spisu z natury składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia na określony dzień. Za pomocą inwentaryzacji ustalamy stan wszystkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych, jak też różnic pomiędzy stanem rzeczywistym stwierdzonym podczas inwentaryzacji, a stanem wynikającym z ewidencji księgowej.


Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości (art. 27 ust. 1 i 2) „przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych”, a „ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji”.

REKLAMA

REKLAMA

W trakcie przeprowadzania inwentaryzacji pojawiające się różnice inwentaryzacyjne mogą przyjąć formę niedoborów lub nadwyżek. Z niedoborem będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy stan rzeczywisty ustalony w drodze inwentaryzacji jest niższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, natomiast z nadwyżką będziemy mieli do czynienia, gdy stan rzeczywisty ustalony w drodze inwentaryzacji jest wyższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych. Możemy spotkać się z następującymi rodzajami niedoborów:

- niedobory zawinione powstają w wyniku świadomych działań, bądź też zaniedbań ze strony osób odpowiedzialnych za powierzone im składniki aktywów i mogą stać się roszczeniem wobec osoby odpowiedzialnej,

- niedobory niezawinione powstają z przyczyn niezależnych takich jak: zdarzenia losowe (kradzież, pożar itp.) lub też ubytki w granicach tzw. normy, czyli niedobory (ubytki) naturalne związane ze specyfiką danego towaru lub specyfiką działalności oraz niedobry (ubytki) pozorne oddane np. w najem lub użyczone.

W przypadku nadwyżek to mogą być one rzeczywiste, bądź pozorne (spowodowane błędami w ewidencji rozchodów albo w trakcie samej inwentaryzacji).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ujawnione podczas inwentaryzacji niedobory i nadwyżki składników majątku mogą zostać ze sobą skompensowane. Przy czym kompensacie z nadwyżkami mogą podlegać wyłącznie niedobory uznane za niezawinione. Dodatkowo, aby dokonać kompensaty niedoborów i nadwyżek, muszą być spełnione jednocześnie następujące warunki:

a) różnice zostały ujawnione w ramach jednego (tego samego) spisu z natury,

b) różnice wystąpiły w tym samym miejscu składowania składników majątkowych (to samo pole spisowe, te same osoby materialnie odpowiedzialne),

c) różnice zostały stwierdzone w podobnych składnikach majątku (asortymentach) lub dotyczą składników majątku w podobnych opakowaniach, w wyniku czego mogło dojść do pomyłki przy przyjmowaniu lub wydawaniu tych składników.

Należy pamiętać, że kompensaty dokonuje się według zasady „mniejsza ilość, niższa cena”. Oznacza to, że do rozliczenia przyjmuje się mniejszą ilość niedoboru lub nadwyżki oraz niższą cenę kompensowanych ze sobą składników majątkowych.

Kompensaty niedoborów z nadwyżkami w ujęciu bilansowym zaprezentujemy po stronie Wn na koncie  „rozliczenie nadwyżek”, a po stronie Ma na koncie „rozliczenie niedoborów”.

Po kompensacie niedoborów z nadwyżkami mogą powstać następujące różnice, które wymagają dalszego rozliczenia:

- ilościowe - jeśli ceny kompensowanych składników są równe, a ilości są różne,

- wartościowe - jeśli ceny kompensowanych składników są różne, a ilości są równe,

- ilościowe i wartościowe - jeśli zarówno ceny, jak i ilości kompensowanych składników są różne.

Ujawnione w trakcie inwentaryzacji zarówno niedobory jak i nadwyżki do momentu ich rozliczenia wykazujemy na koncie „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”. W ujęciu bilansowym będzie wyglądać to następująco:

- niedobór (po WN konto „rozliczenie niedoborów”, po MA konto odpowiadające danemu składnikowi majątku);

- nadwyżka (po WN konto odpowiadające danemu składnikowi majątku, po MA konto „rozliczenie nadwyżek” ).

 

Jeżeli ewidencja zapasów w firmie prowadzona jest w innych cenach niż ceny zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia, to musimy wyksięgować odchylenia od cen ewidencyjnych tych składników, zapisem:

- w przypadku niedoboru: Wn konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów, towarów lub produktów”, Ma konto „Rozliczenie niedoborów”,

- w przypadku nadwyżki: Wn konto „Rozliczenie nadwyżek”, Ma konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów, towarów lub produktów”.

REKLAMA

Konto „rozliczenie niedoborów i nadwyżek” na koniec roku obrotowego nie powinno wykazywać salda, gdyż wszystkie różnice inwentaryzacyjne muszą zostać rozliczone wraz z zamknięciem ksiąg za dany rok obrotowy. Na koniec roku obrotowego niedobory nierozliczone powinny być traktowane jako roszczenia.

Kierownik jednostki podejmuje decyzję, o tym w jaki sposób nastąpi rozliczenie powstałych różnic inwentaryzacyjnych oraz o odpowiednim ich ujęciu w zależności od przyczyny oraz charakteru każdej różnicy. Podjęte decyzje, kierownik opiera na przedstawionych przez komisję inwentaryzacyjną wynikach inwentaryzacji i opisanych przyczynach powstania różnic. Ewidencja różnic po zatwierdzeniu przedstawia się następująco:

- niedobór niezawiniony (po WN konto „pozostałych kosztów operacyjnych” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- niedobór zawiniony (po WN konto „pozostałe rozrachunki z pracownikami” lub „pozostałe rozrachunki” jeśli dotyczy to np. jednostki zewnętrznej obsługującej magazynowanie towaru, po MA konto „rozliczenie niedoborów”). Zaleca się dokonanie odpisu aktualizującego do tego typu nierozliczonego niedoboru na koniec roku obrotowego.

- niedobór wynikający z ubytków w granicach norm zakładowych i ubytków naturalnych (po WN konto „koszty według rodzajów", lub "koszt sprzedanych produktów", lub "wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- niedobór powstały w wyniku zdarzenia losowego (po WN konto „straty nadzwyczajne” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- nadwyżki rzeczywiste (po WN konto „rozliczenie nadwyżek” po MA konto „pozostałe przychody operacyjne”);

- nadwyżki pozorne (po WN konto „rozliczenie nadwyżek” po MA konto „pozostałe przychody operacyjne” lub po WN konto „rozliczenie nadwyżek” i po WN zmniejszenie odpowiednich kosztów).

Powołując się na przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych niedobory i nadwyżki można uznać odpowiednio za przychód bądź też koszt uzyskania przychodu. Z art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych można wywnioskować, że w sytuacji gdy po przeprowadzonej inwentaryzacji mamy do czynienia z nadwyżką towaru, to traktujemy ten towar jako otrzymany nieodpłatnie. Nie co inaczej sytuacja wygląda z powstałymi niedoborami. Niedobory w uzasadnionych przypadkach mogą stanowić koszt uzyskania przychodu pod warunkiem jeśli przedmiotowe niedobory powstały w trakcie normalnego i racjonalnego działania spółki, z przyczyn od niej niezależnych. Dlatego tak ważne są procedury i środki techniczne, które miałyby na celu zapobieżenie powstawaniu niedoborów.

Należy również pamiętać, że w przypadku niedoboru zawinionego może wystąpić obowiązek korekty VAT naliczonego przy zakupie tego towaru. Potwierdzają to stanowiska organów podatkowych, np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 kwietnia 2010 r., nr IPPP1-443-342/10-2/IGo oraz WSA w Poznaniu z 14 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 842/10). W przypadku niedoborów niezawinionych nie ma podstaw do dokonywania korekt podatku naliczonego przy zakupie towaru. Potwierdza to w swoim stanowisku Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 9 czerwca 2009 r., nr ILPP2/443-348/09-2/EWW. Stwierdzenie niedoboru towaru nie jest czynnością opodatkowaną. Nie traktujemy tego bowiem ani jako dostawę towarów, ani świadczenie usług. Nie występuje zatem tutaj konieczność wykazania VAT należnego. Dotyczy to zarówno niedoborów zawinionych, jak i niezawinionych. Potwierdzają to Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (interpretacja indywidualna z 9 czerwca 2009 r., nr ILPP2/443-348/09-2/EWW) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja indywidualna z 16 stycznia 2009 r., nr IBPP2/443-10/09/WN).


Podstawa prawna:

- ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.);

- ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Dominika Dębowska

Outsourcing Rachunkowości - Grant Thornton

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA

Audytor pod lupą – IAASB zmienia zasady współpracy i czeka na opinie

Jak audytorzy powinni korzystać z wiedzy zewnętrznych ekspertów? IAASB proponuje zmiany w międzynarodowych standardach i otwiera konsultacje społeczne. To szansa, by wpłynąć na przyszłość audytu – głos można oddać do 24 lipca 2025 r.

Zamiast imigrantów na stałe ich praca zdalna. Nowa szansa dla gospodarki dzięki deregulacji

Polska jako hub rozliczeniowy: Jak deregulacja podatkowa może przynieść miliardowe wpływy? Zgodnie z szacunkami rynkowych ekspertów, gdyby Polska zrezygnowała z obowiązku przedstawiania certyfikatów rezydencji podatkowej, mogłaby zwiększyć liczbę zagranicznych freelancerów zatrudnianych zdalnie przez polskie firmy do około 1 mln osób rocznie.

REKLAMA