REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Różnice inwentaryzacyjne w ujęciu bilansowym i podatkowym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dominika Dębowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przeprowadzenie inwentaryzacji na koniec każdego roku obrotowego ma na celu sporządzenie m.in. szczegółowego spisu z natury składników majątkowych i źródeł ich pochodzenia na określony dzień. Za pomocą inwentaryzacji ustalamy stan wszystkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych, jak też różnic pomiędzy stanem rzeczywistym stwierdzonym podczas inwentaryzacji, a stanem wynikającym z ewidencji księgowej.


Zgodnie z zapisami ustawy o rachunkowości (art. 27 ust. 1 i 2) „przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych”, a „ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji”.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

W trakcie przeprowadzania inwentaryzacji pojawiające się różnice inwentaryzacyjne mogą przyjąć formę niedoborów lub nadwyżek. Z niedoborem będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy stan rzeczywisty ustalony w drodze inwentaryzacji jest niższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, natomiast z nadwyżką będziemy mieli do czynienia, gdy stan rzeczywisty ustalony w drodze inwentaryzacji jest wyższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych. Możemy spotkać się z następującymi rodzajami niedoborów:

- niedobory zawinione powstają w wyniku świadomych działań, bądź też zaniedbań ze strony osób odpowiedzialnych za powierzone im składniki aktywów i mogą stać się roszczeniem wobec osoby odpowiedzialnej,

- niedobory niezawinione powstają z przyczyn niezależnych takich jak: zdarzenia losowe (kradzież, pożar itp.) lub też ubytki w granicach tzw. normy, czyli niedobory (ubytki) naturalne związane ze specyfiką danego towaru lub specyfiką działalności oraz niedobry (ubytki) pozorne oddane np. w najem lub użyczone.

W przypadku nadwyżek to mogą być one rzeczywiste, bądź pozorne (spowodowane błędami w ewidencji rozchodów albo w trakcie samej inwentaryzacji).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ujawnione podczas inwentaryzacji niedobory i nadwyżki składników majątku mogą zostać ze sobą skompensowane. Przy czym kompensacie z nadwyżkami mogą podlegać wyłącznie niedobory uznane za niezawinione. Dodatkowo, aby dokonać kompensaty niedoborów i nadwyżek, muszą być spełnione jednocześnie następujące warunki:

a) różnice zostały ujawnione w ramach jednego (tego samego) spisu z natury,

b) różnice wystąpiły w tym samym miejscu składowania składników majątkowych (to samo pole spisowe, te same osoby materialnie odpowiedzialne),

c) różnice zostały stwierdzone w podobnych składnikach majątku (asortymentach) lub dotyczą składników majątku w podobnych opakowaniach, w wyniku czego mogło dojść do pomyłki przy przyjmowaniu lub wydawaniu tych składników.

Należy pamiętać, że kompensaty dokonuje się według zasady „mniejsza ilość, niższa cena”. Oznacza to, że do rozliczenia przyjmuje się mniejszą ilość niedoboru lub nadwyżki oraz niższą cenę kompensowanych ze sobą składników majątkowych.

Kompensaty niedoborów z nadwyżkami w ujęciu bilansowym zaprezentujemy po stronie Wn na koncie  „rozliczenie nadwyżek”, a po stronie Ma na koncie „rozliczenie niedoborów”.

Po kompensacie niedoborów z nadwyżkami mogą powstać następujące różnice, które wymagają dalszego rozliczenia:

- ilościowe - jeśli ceny kompensowanych składników są równe, a ilości są różne,

- wartościowe - jeśli ceny kompensowanych składników są różne, a ilości są równe,

- ilościowe i wartościowe - jeśli zarówno ceny, jak i ilości kompensowanych składników są różne.

Ujawnione w trakcie inwentaryzacji zarówno niedobory jak i nadwyżki do momentu ich rozliczenia wykazujemy na koncie „Rozliczenie niedoborów i nadwyżek”. W ujęciu bilansowym będzie wyglądać to następująco:

- niedobór (po WN konto „rozliczenie niedoborów”, po MA konto odpowiadające danemu składnikowi majątku);

- nadwyżka (po WN konto odpowiadające danemu składnikowi majątku, po MA konto „rozliczenie nadwyżek” ).

 

Jeżeli ewidencja zapasów w firmie prowadzona jest w innych cenach niż ceny zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia, to musimy wyksięgować odchylenia od cen ewidencyjnych tych składników, zapisem:

- w przypadku niedoboru: Wn konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów, towarów lub produktów”, Ma konto „Rozliczenie niedoborów”,

- w przypadku nadwyżki: Wn konto „Rozliczenie nadwyżek”, Ma konto „Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów, towarów lub produktów”.

REKLAMA

Konto „rozliczenie niedoborów i nadwyżek” na koniec roku obrotowego nie powinno wykazywać salda, gdyż wszystkie różnice inwentaryzacyjne muszą zostać rozliczone wraz z zamknięciem ksiąg za dany rok obrotowy. Na koniec roku obrotowego niedobory nierozliczone powinny być traktowane jako roszczenia.

Kierownik jednostki podejmuje decyzję, o tym w jaki sposób nastąpi rozliczenie powstałych różnic inwentaryzacyjnych oraz o odpowiednim ich ujęciu w zależności od przyczyny oraz charakteru każdej różnicy. Podjęte decyzje, kierownik opiera na przedstawionych przez komisję inwentaryzacyjną wynikach inwentaryzacji i opisanych przyczynach powstania różnic. Ewidencja różnic po zatwierdzeniu przedstawia się następująco:

- niedobór niezawiniony (po WN konto „pozostałych kosztów operacyjnych” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- niedobór zawiniony (po WN konto „pozostałe rozrachunki z pracownikami” lub „pozostałe rozrachunki” jeśli dotyczy to np. jednostki zewnętrznej obsługującej magazynowanie towaru, po MA konto „rozliczenie niedoborów”). Zaleca się dokonanie odpisu aktualizującego do tego typu nierozliczonego niedoboru na koniec roku obrotowego.

- niedobór wynikający z ubytków w granicach norm zakładowych i ubytków naturalnych (po WN konto „koszty według rodzajów", lub "koszt sprzedanych produktów", lub "wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- niedobór powstały w wyniku zdarzenia losowego (po WN konto „straty nadzwyczajne” po MA konto „rozliczenie niedoborów”);

- nadwyżki rzeczywiste (po WN konto „rozliczenie nadwyżek” po MA konto „pozostałe przychody operacyjne”);

- nadwyżki pozorne (po WN konto „rozliczenie nadwyżek” po MA konto „pozostałe przychody operacyjne” lub po WN konto „rozliczenie nadwyżek” i po WN zmniejszenie odpowiednich kosztów).

Powołując się na przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych niedobory i nadwyżki można uznać odpowiednio za przychód bądź też koszt uzyskania przychodu. Z art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych można wywnioskować, że w sytuacji gdy po przeprowadzonej inwentaryzacji mamy do czynienia z nadwyżką towaru, to traktujemy ten towar jako otrzymany nieodpłatnie. Nie co inaczej sytuacja wygląda z powstałymi niedoborami. Niedobory w uzasadnionych przypadkach mogą stanowić koszt uzyskania przychodu pod warunkiem jeśli przedmiotowe niedobory powstały w trakcie normalnego i racjonalnego działania spółki, z przyczyn od niej niezależnych. Dlatego tak ważne są procedury i środki techniczne, które miałyby na celu zapobieżenie powstawaniu niedoborów.

Należy również pamiętać, że w przypadku niedoboru zawinionego może wystąpić obowiązek korekty VAT naliczonego przy zakupie tego towaru. Potwierdzają to stanowiska organów podatkowych, np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 19 kwietnia 2010 r., nr IPPP1-443-342/10-2/IGo oraz WSA w Poznaniu z 14 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Po 842/10). W przypadku niedoborów niezawinionych nie ma podstaw do dokonywania korekt podatku naliczonego przy zakupie towaru. Potwierdza to w swoim stanowisku Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 9 czerwca 2009 r., nr ILPP2/443-348/09-2/EWW. Stwierdzenie niedoboru towaru nie jest czynnością opodatkowaną. Nie traktujemy tego bowiem ani jako dostawę towarów, ani świadczenie usług. Nie występuje zatem tutaj konieczność wykazania VAT należnego. Dotyczy to zarówno niedoborów zawinionych, jak i niezawinionych. Potwierdzają to Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu (interpretacja indywidualna z 9 czerwca 2009 r., nr ILPP2/443-348/09-2/EWW) oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja indywidualna z 16 stycznia 2009 r., nr IBPP2/443-10/09/WN).


Podstawa prawna:

- ustawa o rachunkowości (Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.);

- ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Dominika Dębowska

Outsourcing Rachunkowości - Grant Thornton

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

REKLAMA

Rewolucja w podatkach i inwestycjach! Sejm przegłosował pakiet deregulacyjny – VAT do 240 tys. zł, łatwiejszy dostęp do kapitału dla MŚP

Sejm uchwalił przełomowy pakiet ustaw deregulacyjnych. Wyższy limit zwolnienia z VAT (do 240 tys. zł), tańszy dostęp do kapitału dla małych firm, koniec obowiązkowego pośrednictwa inwestycyjnego przy ofertach do 1 mln euro i uproszczenia w kontrolach celno-skarbowych – wszystko to z myślą o przedsiębiorcach i podatnikach. Sprawdź, co się zmienia od 2026 roku!

Sejm zdecydował. Fundamentalna zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn

Sejm uchwalił właśnie nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Celem nowych regulacji jest ograniczenie obowiązków biurokratycznych m.in. przy sprzedaży rzeczy uzyskanych w drodze spadku.

Fiskus przegrał przez własny błąd. Podatnik uniknął 84 tys. zł podatku, bo urzędnicy nie znali terminu przedawnienia

Fundacja wygrała przed WSA w Gliwicach spór o 84 tys. zł podatku, bo fiskus nie zdążył przed upływem terminu przedawnienia. Kontrola trwała ponad 5 lat, a urzędnicy nie przestrzegali procedur. Sprawa pokazuje, że przepisy podatkowe działają w obie strony – także na korzyść podatnika.

W 2026 r. wdrożenie obowiązkowego KSeF - czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) w wersji obowiązkowej. Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

REKLAMA

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

REKLAMA