REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak ustalić miejsce świadczenia usług niematerialnych

Aneta Markowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Obecnie przy określaniu miejsca świadczenia usług klasyfikacje statystyczne należy stosować wyłącznie pomocniczo wtedy, gdy przepisy ustawy o VAT odwołują się do nich bezpośrednio. Oznacza to konieczność posiłkowania się, oprócz definicji słownikowych, także dyrektywą VAT i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przy ustalaniu miejsca świadczenia usług.

Ani ustawa o VAT, ani dyrektywa nie definiują usług, które możemy zaliczyć do usług niematerialnych. Zarówno w ustawie o podatku od towarów i usług (art. 27 ust. 4), jak i w dyrektywie znajduje się wykaz usług, które możemy zaliczyć do niematerialnych. Są to następujące usługi:

Autopromocja

• sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw,

• doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi podobne do tych usług, w tym w szczególności: usługi doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 72.1), usługi doradztwa w zakresie oprogramowania (PKWiU 72.2),

• prawnicze, rachunkowo-księgowe, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1),

• architektoniczne i inżynierskie (PKWiU 74.2),

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• w zakresie badań i analiz technicznych (PKWiU 74.3),

• przetwarzania danych, dostarczania informacji oraz usługi tłumaczeń,

• bankowe, finansowe i ubezpieczeniowe łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki,

• dostarczania (oddelegowania) personelu,

• wynajmu, dzierżawy lub inne o podobnym charakterze, których przedmiotem są rzeczy ruchome, z wyjątkiem środków transportu,

• telekomunikacyjne,

• nadawcze radiowe i telewizyjne,

• elektroniczne,

• agentów, pośredników działających w imieniu i na rzecz innej osoby, jeżeli uczestniczą w zapewnieniu świadczenia ww. usług,

• polegające na zobowiązaniu się do powstrzymania się od dokonania czynności lub posługiwania się prawem,

Autopromocja

• polegające na zapewnieniu dostępu do systemów gazowych lub elektroenergetycznych,

• przesyłowe: gazu w systemie gazowym i energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym oraz usługi bezpośrednio z nimi związane.

Ustalanie miejsca świadczenia

Miejscem świadczenia usług niematerialnych wykonywanych na rzecz:

Autopromocja

• osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego lub

• podatników podatku od wartości dodanej, mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę

- jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności - stały adres lub miejsce zamieszkania (art. 27 ust. 3 i ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT).

Gdy nabywcą usługi niematerialnej jest osoba fizyczna posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, miejsce świadczenia ustala się zgodnie z zasadą ogólną. Zatem w tym przypadku miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę niematerialną posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności albo miejsce stałego zamieszkania (art. 27 ust. 1 ustawy).

Przykładowe zasady ustalania miejsca świadczenia usług niematerialnych na terytorium Wspólnoty

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jak już wspomniano, usługi niematerialne nie zostały zdefiniowane. W odniesieniu do:

• usług doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 72.1),

• usług doradztwa w zakresie oprogramowania (PKWiU 72.2),

• usług prawniczych, rachunkowo-księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1),

• usług architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2),

• usług w zakresie badań i analiz technicznych (PKWiU 74.3)

- ustawodawca pozostawił symbole PKWiU.

Z ustawy o VAT wynika, że przy określaniu miejsca świadczenia usług są one identyfikowane za pomocą klasyfikacji statystycznych, jeżeli dla tych usług przepisy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne. Dlatego przy określaniu miejsca świadczenia ww. usług nadal należy stosować klasyfikacje PKWiU. Trzeba zauważyć, że obecnie usługi te zostały wymienione jako przykładowe usługi doradcze, inżynierskie, prawnicze, księgowe oraz usługi podobne do tych usług. Dlatego gdy świadczonych usług nie można zaliczyć do usług sklasyfikowanych pod wymienionymi symbolami, nie oznacza to, że nie są to usługi niematerialne.

W odniesieniu do innych usług niematerialnych w trudnych i nietypowych sytuacjach należy odwołać się do orzecznictwa ETS.

Według Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości istotne znaczenie dla określenia miejsca świadczenia usług niematerialnych ma wskazanie cech charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów usług oraz wskazanie miejsca świadczenia przedmiotowych usług.

Definicje i status podmiotu dokonującego usługi niematerialnej

Trzeba zwrócić uwagę na sposób określenia usług niematerialnych przez dyrektywę (art. 56), która posługuje się zawodami, np. usługi prawników, inżynierów. Natomiast polska ustawa określa, że są to usługi prawnicze, inżynierskie. Nie oznacza to, że każda usługa wykonana przez inżyniera czy prawnika może być zaliczona do usług niematerialnych, na co zwracał uwagę Trybunał.

W orzeczeniu C-41/04 podkreślił, że art. 9 ust. 2 lit. e) tiret trzecie VI Dyrektywy nie dotyczy bowiem takich zawodów, jak adwokaci, doradcy, eksperci księgowi czy inżynierowie, lecz świadczeń wykonanych przez te osoby oraz świadczeń, które są do nich podobne. Prawodawca wspólnotowy posługuje się zawodami wskazanymi w tym przepisie jako środkiem do zdefiniowania kategorii świadczeń, o których jest w nim mowa. Analogiczne stwierdzenia odnajdujemy w wyroku C-145/96. Ponadto w orzeczeniu w sprawie C-167/95 Trybunał zwrócił uwagę, iż profesje wymienione w tym przepisie są tzw. wolnymi zawodami, jednak nie każdy wolny zawód mieści się w katalogu usług objętych zakresem tego przepisu.

Według ETS do usług niematerialnych (art. 9/2/e VI Dyrektywy) należy zaliczać usługi zasadniczo i zwyczajowo wykonywane w ramach zawodów wymienionych w tym przepisie, usługi charakterystyczne dla danej profesji i świadczone w ramach typowych obowiązków z niej wynikających.

Dlatego regulacje w polskiej ustawie prawidłowo implementują regulacje unijne.

 

Usługi prawnicze

Europejski Trybunał Sprawiedliwości kilkakrotnie zajmował się definicją usług prawniczych i wyjaśniał, jakie usługi możemy zakwalifikować do usług prawniczych, dla których obowiązują specjalne zasady ustalania miejsca świadczenia. ETS zajmował się m.in. usługami sądu arbitrażowego (w sprawie C-145/96) i ustalał, czy można je zakwalifikować do kategorii usług konsultantów, biur konsultingowych, prawników lub podobnych. Trybunał wyraźnie stwierdził, że usługi sędziego polubownego, które polegają zasadniczo i zwyczajowo na rozstrzyganiu sporu między dwiema lub większą liczbą stron, nie mieszczą się w kategorii usług świadczonych przez prawników ani w kategorii usług wykonywanych przez konsultanta, inżyniera, biuro doradztwa lub księgowego. Dzieje się tak ze względu na fakt, że usługi prawników polegają z reguły na reprezentowaniu lub obronie interesów konkretnej osoby. Natomiast usługi wykonywane przez konsultanta, inżyniera, biuro doradztwa lub księgowego nie dotyczą rozstrzygania sporu między dwiema lub większą liczbą stron.

Trybunał uznał, że Usługi sędziego polubownego nie mogą być także uznane za podobne, w rozumieniu artykułu 9(2)(e) VI Dyrektywy, do usług wykonywanych w ramach zawodów wymienionych w tym przepisie, ponieważ - zważywszy, iż opierają się one na kryteriach sprawiedliwości i równości - nie służą one tym samym celom, co usługi prawnika biorącego udział w rozmowach mających na celu doprowadzenie do osiągnięcia porozumienia opierającego się zazwyczaj na kryteriach celowości/praktyczności, ani też celom, którym służą usługi konsultanta, inżyniera, biura doradztwa lub księgowego.

W takim przypadku miejsce opodatkowania usług członka sądu arbitrażowego (sędziego polubownego) określa się zgodnie z zasadą ogólną, czyli w kraju prowadzenia przedsiębiorstwa lub stałego miejsca zamieszkania.

ETS uznał również, że usługi wykonawcy testamentu nie można zakwalifikować do kategorii usług świadczonych przez adwokatów (w sprawie C-401/06), ponieważ znaczna różnorodność czynności, których może dokonywać wykonawca testamentu - począwszy od zarządzania majątkiem, przez proste rozdzielanie kwot pieniężnych albo rzeczy ruchomych lub nieruchomości, do ochrony interesów niemajątkowych - sprawia, iż trudno jest wskazać typowe usługi w zakresie wykonywania testamentu. Zadaniem wykonawcy testamentu jest bowiem wykonanie woli spadkodawcy, co może obejmować czynności zarządzania, czynności prawne i wiele czynności faktycznych i procesowych. Sąd podkreślił, że usługi w zakresie wykonywania testamentu należą ogólnie do działalności o charakterze gospodarczym. W większości przypadków polegają na dokonywaniu przez wykonawcę testamentu szacowania i podziału majątku spadkodawcy na rzecz odbiorców tych usług, a czasem, w ramach zarządzania majątkiem osób niepełnoletnich, na ochronie i pomnażaniu tego majątku. Natomiast, chociaż względy gospodarcze nie są obce działalności adwokatów, usługi świadczone przez adwokatów mają za cel przede wszystkim umożliwienie realizacji roszczeń o charakterze prawnym i mają za przedmiot reprezentowanie i ochronę interesów określonej osoby. Zatem według Trybunału te dwa rodzaje usług nie służą tym samym celom, dlatego usługi wykonawcy testamentu i usługi adwokata nie mogą być uważane za podobne.

Do tej kategorii usług możemy natomiast zaliczyć usługi polegające na pomocy w zwrocie podatku naliczonego poniesionego w innych państwach Wspólnoty na podstawie VIII Dyrektywy.

Usługi inżynierskie

Przedmiotem sporu przed ETS była również sprawa C-41/04, w której sąd rozstrzygnął, że nauki informatyczne, a wśród nich programowanie i opracowanie oprogramowania, należą do usług inżynierskich.

Trybunał rozstrzygnął, że (...) nauki informatyczne, a wśród nich programowanie i opracowanie oprogramowania, zajmują poczesne miejsce w kształceniu przyszłych inżynierów oraz że stanowią one dosyć często jedną z różnych specjalizacji oferowanych im w trakcie tego kształcenia. Świadczenie tego rodzaju, jak przystosowanie oprogramowania informatycznego do specyficznych potrzeb konsumenta, będzie zwykle wykonywane czy to przez inżynierów, czy to przez inne osoby posiadające wykształcenie umożliwiające im zrealizowanie tego samego celu. Zatem świadczenie takie zalicza się bądź to do świadczeń wykonywanych przez inżynierów, bądź do świadczeń, które są podobne do działalności inżyniera.

Również polskie sądy zajmowały się ustalaniem miejsca świadczenia dla usług inżynierskich. W wyroku z 16 grudnia 2008 r., sygn. akt I SA/Bd 686/08, WSA w Bydgoszczy uznał, że usługi projektowania i wdrażania systemów do sterowania procesami przemysłowymi, sklasyfikowanych w PKWiU w podkategorii 33.30.10, można zaliczyć do usług inżynierskich.

Ponadto Trybunał wyjaśnił, że art. 9 ust. 2 lit. e) tiret trzecie VI Dyrektywy, który określa miejsce opodatkowania usług konsultantów, inżynierów, biur konsultingowych, prawników, księgowych oraz innych podobnych usług, jak również przetwarzania danych i dostarczania informacji, powinien być interpretowany w ten sposób, że znajduje on zastosowanie do jednolitego świadczenia usług, takiego jak dostarczenie standardowego oprogramowania i jego późniejsze przystosowanie do specyficznych potrzeb konsumenta, wykonanego na rzecz podatnika mającego siedzibę we Wspólnocie, lecz w innym państwie niż wykonawca świadczenia.

Usługi ubezpieczeniowe

Zdefiniowaniem usług ubezpieczeniowych ETS zajął się w sprawie C-349/96.

Trybunał uznał, że transakcje ubezpieczeniowe, o których mowa w VI Dyrektywie, nie ograniczają się wyłącznie do usług ubezpieczycieli prowadzących swoją działalność na podstawie zezwolenia wydanego przez właściwy organ państwowy. Artykuł 13(B)(a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby państwo członkowskie nie mogło ograniczać zakresu zwolnienia transakcji ubezpieczeniowych wyłącznie do usług ubezpieczycieli prowadzących działalność ubezpieczeniową na podstawie zezwolenia wydanego przez organ państwowy.

ETS definiuje usługi ubezpieczeniowe bardzo szeroko. Zalicza do nich również usługi pomocy drogowej świadczone przez wyspecjalizowane instytucje na rzecz swoich członków w razie awarii pojazdu. Wynika to z faktu, że pokrywane ryzyko dotyczy zdarzenia niepewnego, polegającego na unieruchomieniu pojazdu w nieokreślonym miejscu w wyniku awarii, która nastąpiła podczas okresu objętego składką. W takim przypadku według ETS status podmiotu świadczącego usługi nie jest istotny (orzeczenie C-13/06).

Usługi finansowe

W wyroku C-281/91 Trybunał zajmował się usługami finansowymi, a ściślej określeniem statusu podmiotu w celu zakwalifikowania czynności jako finansowej. Uznał, że w tym przypadku nie jest ważny status podmiotu udzielającego finansowania. Trybunał wskazał wprost, że przyjęcie interpretacji, w której udzielenie finansowania danego zakupu przez bank korzystałoby ze zwolnienia, a finansowanie tego samego zakupu przez sprzedawcę byłoby opodatkowane, stanowiłoby naruszenie jednej z podstawowych zasad wspólnego systemu VAT - równego traktowania podatników.

Natomiast odnosząc się do czynności pomocniczych wykonywanych na rzecz instytucji finansowych, Trybunał orzekł w sprawie C-2/95, że ani sposób wykonywania usług (np. poprzez zastosowanie elektronicznych środków przekazu), ani charakter prawny usługodawcy (np. brak statusu banku czy instytucji finansowej), ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, pod warunkiem że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta banku postrzegane jako element otrzymywanej usługi finansowej.

W orzeczeniu w sprawie C-8/03 Trybunał zajmował się spółkami inwestycyjnymi o zmiennym kapitale zakładowym (spółki typu SICAV), których jedynym celem jest zbiorowe inwestowanie w papiery wartościowe kapitału pochodzącego od obywateli na warunkach określonych Dyrektywą Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). Według ETS spółki te posiadają status podatnika w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, co oznacza, że miejscem świadczenia usług, o których mowa w art. 9(2)(e) Dyrektywy, na rzecz takich spółek inwestycyjnych posiadających siedzibę w innym państwie członkowskim niż świadczący usługę jest miejsce siedziby spółek inwestycyjnych. W orzeczeniu tym Trybunał podkreślił, że wspomniany przepis obejmuje zarówno świadczenie usług doradczych, jak i transakcje bankowe i finansowe.

• art. 8 ust. 4, art. 27 ust. 1, 3 i 4, art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

• art. 43 i 56 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE L z dnia 11 grudnia 2006 r. ze zm.)

Aneta Markowska

ekspert w zakresie VAT

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn VAT
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Projekt objaśnień podatku u źródła (WHT) wciąż wzbudza wątpliwości

    Obecny projekt objaśnień jest już kolejnym projektem, który ma definiować zagadnienia podatku WHT i obejmuje przepisy obowiązujące od początku 2022 r. Pierwszy projekt ujrzał światło dzienne w czerwcu 2019 r., jednak nigdy nie wszedł w życie. Nowy projekt objaśnień WHT budzi jednak nowe wątpliwości w zakresie interpretowania i stosowania przepisów w zakresie WHT, co przy jednoczesnym wzroście kontroli wśród podatników w zakresie tego podatku rodzi dodatkowe obawy. 

    Zerowy VAT na żywność w I kwartale 2024 r. Jest rozporządzenie!

    Minister Finansów podpisze rozporządzenie w sprawie 0 proc. VAT na żywność w I kwartale 2024 r. - poinformował dzisiaj premier Mateusz Morawiecki. Dodał, że odpowiedzialny rząd PiS pracuje od pierwszego do ostatniego dnia swojej misji.

    Na co płatnicy WHT muszą uważać składając oświadczenie WH-OSC? Jakie błędy są najczęściej popełniane?

    Ustawa o Polskim Ładzie 1 stycznia 2022 r.  wprowadziła mechanizm pay & refund w rozliczeniach z tytułu podatku u źródła (WHT). Mechanizmem objęte zostały należności z tytułu dywidend, odsetek i należności licencyjnych, wypłacanych na rzecz jednego podmiotu powiązanego, których łączna kwota przekracza 2 mln zł w roku podatkowym. Co istotne, w odniesieniu do nadwyżki ponad 2 mln zł nie przewidziano możliwości zastosowania zwolnienia z ustawy o CIT ani preferencji wynikających z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. 

    Kiedy nie trzeba zgłaszać darowizny?

    Zastanawiasz się, czy musisz składać formularz SD-Z2, aby zgłosić otrzymaną od rodziny darowiznę. Wyjaśniamy, kiedy nie trzeba tego robić. A gdy zajdzie taka konieczność, podajemy informację, jak można dokonać tego przez internet, korzystając z usług rządowych.

    Akcyjny (opcyjny) program motywacyjny ESOP - projektowanie i wdrażanie

    Co to jest akcyjny (opcyjny) program motywacyjny (menedżerski) ESOP? - idea, korzyści, koszty oraz skutki

    Ile aktualnie wynosi wartość oficjalnych aktywów rezerwowych Polski?

    Oficjalne aktywa rezerwowe Polski to 170,9 mld euro, a w przeliczeniu na dolary amerykańskie 186,7 mld - poinformował dzisiaj Narodowy Bank Polski. Są to dane na koniec listopada 2023 r.

    Taryfa celna 2024 - opublikowano Wspólną Taryfę Celną i tablice korelacyjne na przyszły rok oraz listy nowych i usuniętych kodów CN

    Departament Ceł Ministerstwa Finansów poinformował, że w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii L z 31 października 2023 roku zostało opublikowane rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2364 z 26 września 2023 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej. Rozporządzenie to stosuje się od 1 stycznia 2024 roku.

    Tabela kursów średnich NBP z 7 grudnia 2023 roku - nr 237/A/NBP/2023

    Tabela kursów średnich NBP waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 7 grudnia 2023 roku - nr 237/A/NBP/2023. Kurs euro w tym dniu to 4,3334 zł.

    Wnioski WIS, WIA i WIP wyłącznie elektronicznie od 1 stycznia 2024 roku

    Ministerstwo Finansów poinformowało, że od 1 stycznia 2024 r. będzie można składać elektronicznie wnioski o wydanie wiążących informacji stawkowych (WIS), wnioski o wydanie wiążących informacji akcyzowych (WIA) i wnioski o wydanie wiążących informacji o pochodzeniu (WIP). Wnioski o wydanie WIS będą składane w serwisie e-Urząd Skarbowy a wnioski o wydanie WIA i WIP na portalu PUESC.

    Księgowy w erze sztucznej inteligencji. Czy AI odbierze księgowym pracę?

    Sztuczna inteligencja budzi wiele emocji. Gorące dyskusje, także w księgowości, wywołuje zwłaszcza potencjalny wpływ AI na poziom zatrudnienia w firmach. Czy faktycznie księgowi powinni obawiać się utraty pracy z powodu postępującej automatyzacji i rosnącej roli sztucznej inteligencji?

    REKLAMA