Wynagrodzenie za urlop będzie łatwiej obliczyć

Nowelizacja wymienionego rozporządzenia wejdzie w życie 3 listopada 2009 r. i zmodyfikuje kilka zasad.

 

Wykluczenie z podstawy wymiaru kwot wyrównania zarobków pracownika do wysokości minimalnego wynagrodzenia

 

W trakcie ustalania wynagrodzenia czy ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy bierzemy zasadniczo pod uwagę wszystkie składniki pensji podwładnego i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyjątkiem wymienionych w § 6 rozporządzenia urlopowego, czyli głównie należności:

 

1. niezwiązanych ściśle z wykonywaną pracą i niestanowiących w związku z tym jej odpowiednika (np. nagrody, w tym jubileuszowe, odprawy emerytalne i rentowe, trzynaste pensje),

 

2. gwarancyjnych za okresy nieświadczenia pracy (np. za czas gotowości do pracy, niezawionego przez zatrudnionego przestoju oraz choroby).

 

Opisywana nowelizacja wyłącza również z wynagrodzenia urlopowego oraz ekwiwalentu za urlop kwoty wyrównania do poziomu minimalnej płacy. Przysługują one każdemu pracownikowi, który w ciągu miesiąca nie uzyskał przynajmniej minimalnej stawki w przeliczeniu na roboczogodzinę ze względu na terminy wypłat bądź rozkład czasu pracy (art. 7 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).

 

Sprecyzowanie metody wliczania do podstawy wymiaru ekwiwalentu składników zmiennych za okresy nie dłuższe niż miesiąc

 

Chodzi o składniki wynagrodzenia określone inaczej niż w stałej stawce miesięcznej bądź jednakowym procentem od stałej kwoty miesięcznej. Są to zatem np. tego typu premie czy dodatki do pensji, prowizje, stawki akordowe i godzinowe. Słowo „uzyskane” nowelizacja zastąpiła zwrotem „wypłacone”, eliminując rozbieżności interpretacyjne. Wielu specjalistów sformułowanie „uzyskane” tłumaczyło jako „uzyskanie prawa do”, co powodowało różne wyliczenia w zakładach pracy. Ponadto nowelizacja zmieniła w ten sam sposób § 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego. Dzięki temu ostatecznie ujednoliciła sposób liczenia pensji za urlop i ekwiwalentu pieniężnego z tego tytułu.

 

Wykluczenie z wynagrodzenia urlopowego świadczeń z FGŚP oraz stypendiów z FP wprowadzonych na podstawie ustawy antykryzysowej

 

Nawet w kilka miesięcy po zakończeniu przestoju ekonomicznego czy obniżenia wymiaru czasu pracy, wprowadzonych na podstawie ustawy antykryzysowej, pracownicy będą odczuwać skutki tych działań. Z ich wynagrodzenia urlopowego należy bowiem wykluczyć świadczenia z FGŚP czy stypendia należne w świetle tej ustawy za czas wspomnianego przestoju i ograniczenia wymiaru czasu pracy.

 

Tym samym przy obliczaniu wynagrodzenia i ekwiwalentu za wypoczynek będzie uwzględniane wyłącznie wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę z jego środków, a pominięte świadczenia pochodzące z FGŚP lub z FP.

 

Jaki urlopu wypoczynkowy przysługuje niepełnoetatowcowi, który po wykorzystaniu całego urlopu podjął pracę na pełny etat>>

 

Uporządkowanie reguł dzielenia podstawy wymiaru ekwiwalentu

 

Współczynnik ekwiwalentu urlopowego to wskaźnik, przez jaki dzielimy podstawę wymiaru ekwiwalentu za urlop. W ten sposób uzyskujemy ekwiwalent za 1 dzień. Współczynnik ten odzwierciedla przeciętną liczbę dni roboczych w poszczególnych miesiącach roku kalendarzowego. Dla 2009 r. wynosi on 21,08, co wynika z § 19 ust. 2 rozporządzenia urlopowego. Rozporządzenie to przed nowelizacją w § 18 pkt 1 nakazywało dzielić przez tak oszacowany współczynnik (zgodnie z § 19) podstawę wymiaru ekwiwalentu dla każdego pracownika. Odbywało się to ze szkodą dla zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, gdyż powodowało zaniżenie należnego im ekwiwalentu za wypoczynek.

 

Dlatego Departament Prawa Pracy Ministerstwa Gospodarki i Pracy zajął stanowisko (PP III/079-338/JR/04), że przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy należy przyjąć, że przeciętna liczba dni roboczych w miesiącu, czyli wartość współczynnika, powinna być ustalana w proporcji do wymiaru czasu pracy określonego w umowie o pracę. Również omawiana nowelizacja postanawia, że współczynnik ekwiwalentu jest proporcjonalny do wymiaru czasu pracy. W br. dla pracujących np. na pół etatu wynosi zatem 10,54, a na ¾ etatu - 15,81 [(21,08 x 3) : 4].

 

Ilu godzinom urlopu wypoczynkowego odpowiadają 4 dni urlopu na żądanie>>

 

Rozporządzenie urlopowe przed nowelizacją nakazywało dzielić ekwiwalent za 1 dzień przez 8 godzin (§ 18 pkt 2). Taka regulacja prowadziła z kolei do nieuzasadnionego zaniżania ekwiwalentu za urlop osobom, dla których przepisy przewidują inną dobową normę czasu pracy. Chodzi np. o:

 

- niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym i znacznym - z normą dobową 7 godzin (art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych),

 

- niektórych zatrudnionych w zakładach opieki zdrowotnej - z normami dobowymi 7 godzin 35 minut lub nawet 5 godzin (art. 32g ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej).

 

Nowelizacja uściśla, że ekwiwalent za 1 dzień dzielimy przez normę dobową czasu pracy obowiązującą danego podwładnego. Opisane zmiany dotyczą wszystkich pracowników i pracodawców z sektora prywatnego oraz ze sfery finansów publicznych, poza nauczycielami i nauczycielami akademickimi (którzy mają własne regulacje urlopowe). Wyłączenie z podstawy wymiaru wynagrodzenia i ekwiwalentu urlopowego wyrównania do poziomu minimalnej pensji ma zastosowanie, gdy:

 

- urlop wypoczynkowy został rozpoczęty 3 listopada 2009 r. lub później,

 

- stosunek pracy został zakończony po 2 listopada 2009 r.

 

Pozostałe zmiany również wprowadzamy w podanych terminach. Modyfikacje dotyczące liczenia ekwiwalentu za urlop można wdrożyć w życie także wówczas, gdy zaległy ekwiwalent jest wypłacany od 3 listopada br. (czyli z tytułu ustania zatrudnienia przed tą datą), ponieważ są korzystniejsze dla zatrudnionych.

 

 Podstawa prawna

• rozporządzenie z 8 października 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 174, poz. 1353).

• art. 7 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.),

• art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; (DzU z 2008 r. nr 14, poz. 92 ze zm.),

• art. 32g ustawy z 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU z 2007 r. nr 14, poz. 89 ze zm.).

Renata Majewska

specjalista w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych