Czy kwota stanowiąca limit dla prezentów jest kwotą brutto

Nieodpłatne przekazanie towarów na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega opodatkowaniu VAT, mimo że podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT z tytułu zakupu tych towarów. Niestety, urzędy skarbowe reprezentują odmienne stanowisko. Uznają, że bez względu na to, czy nieodpłatne przekazanie jest związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, czy też nie, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT, musi on takie nieodpłatne przekazanie opodatkować. Czyli jeśli odliczył VAT, taki sam VAT musi odprowadzić - według stanowiska organów podatkowych. Według urzędów nie podlega VAT przekazanie na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, tylko gdy są to prezenty o małej wartości, próbki, drukowane materiały reklamowe i informacyjne. Sądy administracyjne nie popierają tego stanowiska. Uważają, że żadne przekazanie na cele związane z prowadzonym przedsiębiorstwem nie podlega VAT.

Dlatego, aby nie popaść w konflikt z urzędem, ważne jest ustalenie limitów prezentów o małej wartości. Wyróżniamy dwa rodzaje prezentów o małej wartości - prezenty objęte obowiązkiem ewidencjonowania oraz prezenty, których obowiązek ten nie dotyczy.

Prezenty ewidencjonowane

Prezenty o małej wartości, które wymagają ewidencjonowania, to prezenty przekazywane jednej osobie przez podatnika, których łączna wartość nie przekracza w roku kalendarzowym (który w VAT jest jednocześnie rokiem podatkowym) kwoty 100 zł. Przy czym podatnik koniecznie musi prowadzić ewidencję tych osób. Oznacza to, że podatnik może przekazać - bez konieczności opodatkowania - jednej osobie jednorazowo bądź w ciągu całego roku prezenty, których wartość nie przekroczy kwoty 100 zł.

Co się zmieni w VAT w 2010 r.>>

Dzieje się tak dlatego, że podatnik, który wręcza danej osobie prezenty, musi mieć możliwość monitorowania ich wartości, gdyż przekroczenie limitów, według organów podatkowych, powoduje obowiązek opodatkowania przekazanych towarów. Może się również okazać, że przekazujący będzie zmuszony do wystawienia do końca lutego następnego roku informacji dla podatku dochodowego PIT-8C. Do wystawiania PIT-8C będzie zmuszony tylko wtedy, gdy limit prezentów wręczonych osobie fizycznej nieprowadzącej działalności według ewidencji przekroczył w ciągu roku 100 zł. Jeśli limit ten nie zostanie przekroczony, podatnik wręczający prezenty nie będzie musiał wystawiać PIT-8C.

Przepisy nie określają, czy kwota limitu jest kwotą netto, czy brutto. Według organów podatkowych jest to kwota brutto.

Stanowisko takie zaprezentował np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z 10 listopada 2008 r., nr ITPP2/443-733a/08/RS. Czytamy w nim: Są jednak sytuacje, kiedy osoba biorąca udział w konkursie wygrywa dwukrotnie, co powoduje, że łączna kwota nagród przekazanych przez Spółkę na rzecz tej osoby w roku podatkowym przekracza kwotę 100 zł brutto lub otrzymuje główną nagrodę rzeczową o wartości 550 zł. W tym przypadku wartość przedmiotowych nagród w odniesieniu do obdarowanego w danym roku podatkowym przekracza 100 zł brutto i tym samym nie zostaje spełniona jedna z przesłanek, o której mowa w art. 7 ust. 4 pkt 1 ustawy. Zatem nagrody te nie spełniają ustawowej definicji prezentu o małej wartości. Wobec powyższego przekazanie to nie może korzystać z wyłączenia zawartego w ust. 3 powołanego artykułu.

Reasumując, w świetle przytoczonych regulacji prawnych należy wskazać, że nieodpłatne przekazanie przez Spółkę nagród w postaci plecaków i toreb turystycznych stanowiących prezenty o małej wartości, o których mowa w art. 7 ust. 4 pkt 1 ustawy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast nieodpłatne przekazanie nagród, których łączna wartość w roku podatkowym przekracza 100 zł brutto dla jednego obdarowanego, a przy nabyciu których Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, stanowi dostawę towarów, która podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Podobnie wypowiedział się ten sam Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z 10 listopada 2008 r., nr ITPP2/443-733b/08/RS.

Stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe jest nieprawidłowe i nie należy się z nim godzić.

Podobnie wypowiadają się eksperci podatkowi. Uważają, że limity wskazane w ustawie o VAT w związku z ustawą o podatku dochodowym stanowią kwoty netto. Gdyby uznać je bowiem za kwoty brutto, doszłoby do naliczania podatku od podatku. Dlatego kwota ewidencjonowanych prezentów nie powinna przekraczać kwoty netto 100 zł (patrz. Komentarz VAT A. Bartosiewicza i R. Kubackiego, wyd. 3, str. 139, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.).

PRZYKŁAD

Spółka zajmująca się produkcją i rozprowadzaniem przyrządów kreślarskich postanowiła przekazać swoim stałym klientom w ramach prezentów zestawy miniprzyrządów kreślarskich. Ponieważ jeden zestaw ma wartość netto 85 zł, spółka, przekazując go każdej z wytypowanych przez siebie osób, nie musi opodatkowywać tej czynności, bo nie wykorzystała jeszcze limitu w wysokości 100 zł netto na osobę. Spółka jest jednak zobowiązana prowadzić ewidencję osób obdarowanych. Według organów podatkowych takie przekazanie należy opodatkować, gdyż kwota przekazanych towarów przekracza 100 zł brutto.

Prezenty niepodlegające ewidencji

Prezenty niepodlegające obowiązkowi ewidencjonowania przez podatnika, który je rozdaje, to takie prezenty, których jednostkowa cena nabycia (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia - jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazania prezentu, nie przekracza 10 zł. W tym przypadku ewidencja nie jest wymagana przez ustawodawcę.

Obecnie, to jest od 1 listopada 2008 r., już z przepisów jasno wynika, że jest to kwota netto.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym limit wynosił 5 zł i z przepisów nie wynikało, czy jest to kwota brutto czy netto. Organy podatkowe przyjmowały, że jest to kwota brutto.

Według sądów stanowisko to było błędne. Również przed 1 listopada 2008 r. były to kwoty netto.

W wyroku NSA z 4 września 2008 r., sygn. akt I FSK 1011/07, czytamy, że sąd poparł stanowisko podatnika, który uważał, że (...) opodatkowaniu podlegają wymienione w nim czynności (m.in. darowizny, przekazania na potrzeby osobiste podatnika, pracowników etc). Z kolei art. 29 ust. 10 u.p.t.u. w związku z art. 29 ust. 1 tej ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania czynności wskazanych w art. 7 ust. 2 u.p.t.u. jest cena nabycia netto, tj. bez kwoty należnego podatku VAT, co wynika z zasady neutralności podatkowej. Powyższe potwierdza, iż ustalenie podstawy opodatkowania przy przekazaniu towarów na podstawie art. 7 ust. 2 u.p.t.u. dokonuje się w oparciu o cenę nabycia towaru netto.

Ostatecznie NSA uznał (...) za zasadne wszystkie zarzuty skargi kasacyjnej, które odnoszą się do naruszenia przez Sąd pierwszej instancji prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię polegającą na przyjęciu, iż użyte na gruncie art. 7 ust. 4 u.p.t.u. określenia „łączna wartość” „jednostkowa cena nabycia” jako elementy zawartej w tym przepisie definicji „towarów o małej wartości” powinny być rozumiane jako wartości brutto, tj. z uwzględnieniem podatku VAT, a nie jako wartości netto, czyli bez uwzględnienia tego podatku.

W wyroku tym sąd odniósł się też do prezentów ewidencjonowanych, uznając, że łączna wartość przekazanych towarów w roku jest również kwotą netto. Stanowisko to jest aktualne także obecnie.

• art. 7 ust. 2-4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 116, poz. 979

Magdalena Miklewska

ekspert w zakresie VAT i akcyzy