Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych

Z prowadzeniem biura rachunkowego związane są dwa formalne wymogi, które reguluje ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. oraz przepisy wykonawcze, tj.:

- uprawnienie do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz

- posiadanie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W rozdziale 8a ustawy zostały określone uprawnienia, jakie musi posiadać przedsiębiorca planujący otwarcie własnego biura rachunkowego. W myśl tych zapisów, osobami uprawnionymi do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg są:

- przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;

- pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem, że czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych wykonywane będą przez osoby uprawnione do wykonywania tych czynności.

Osobami uprawnionymi do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są osoby posiadające certyfikat księgowy, osoby wpisane na listę biegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych. Osoby te mogą w tym celu korzystać z pomocy osób, które takich uprawnień nie posiadają zapewniając im jednak stały i bezpośredni nadzór.

Potwierdzeniem posiadania wyżej wymienionych uprawnień jest certyfikat księgowy, którego posiadanie jest warunkiem podstawowym przy planowaniu otwarcia działalności gospodarczej w tym zakresie. Szczegółowe zasady dotyczące uzyskania certyfikatu księgowego określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 2009 r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Certyfikat może uzyskać osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych i korzystająca w pełni z praw publicznych, a która spełnia co najmniej jeden z trzech warunków:

a. Posiada trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane na kierunku rachunkowość lub innej, dla której plan studiów lub program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych;

b. Posiada trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędne oraz ukończyła studia podyplomowe z zakresu rachunkowość w jednostkach organizacyjnych uprawnionych do nadawania tytułu stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych;

c. Posiada dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złożyła  z wynikiem pozytywnym pisemny egzamin z zakresu rachunkowości, prawa podatkowego, ubezpieczeń społecznych i podstaw prawa cywilnego i gospodarczego przed wyznaczoną komisją.

Należy przy tym nadmienić, iż osoba, która posiada licencję do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, a która dopuściła się i została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi lub papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz inne wymienione w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości - traci prawo do posługiwania się certyfikatem, a zatem i do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Szczegółowe zasady uzyskania tytułu biegłego rewidenta lub doradcy podatkowego określają odrębne przepisy.

Przedsiębiorcy planujący własną działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych są ponadto zobowiązani do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością. Wyjątek stanowią przedsiębiorcy posiadający tytuł biegłego rewidenta lub doradcy podatkowego, którzy ubezpieczyli się już od odpowiedzialności cywilnej w związku z wykonywaniem tych zawodów. Wówczas nie muszą już dodatkowo ubezpieczać się od szkód związanych z planowaną działalnością w zakresie działalności związanej z prowadzenia ksiąg. Szczegółowe regulacje dotyczące ubezpieczenia OC z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz.1576).

Zakresem ubezpieczenia objęta jest odpowiedzialność cywilna przedsiębiorców za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego w okresie ubezpieczenia w związku z wykonywaną działalnością. Nie obejmuje ono szkód:

- polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzonych przez ubezpieczonego małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu, a także powinowatemu w linii lub stopniu, osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, jak również osobie, z którą ubezpieczony pozostaje we wspólnym pożyciu;

- wyrządzonych przez ubezpieczonego po utracie uprawnień do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i czynności doradztwa podatkowego, chyba że szkoda jest następstwem wykonywania działalności przed utratą tych uprawnień;

- polegających na zapłacie kar umownych;

- powstałych wskutek działań wojennych, stanu wojennego, rozruchów i zamieszek, a także aktów terroru.

Zakład ubezpieczeń nie ma możliwości umownego ograniczania zakresu szkód oraz wypłaty odszkodowań.

Na jaką sumę należy więc ubezpieczyć otwieraną działalność biura rachunkowego? Zgodnie ze wskazywanym rozporządzeniem ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej powinno opiewać na:

a. 15.000 EUR - jeżeli przedmiotem działalności biura będą czynności z zakresu usługowego prowadzenia biur rachunkowych oraz czynności doradztwa podatkowego;

b. 10.000 EUR - jeżeli przedmiotem działalności będą wyłącznie czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;

c. 5.000 EUR - jeżeli przedmiotem będą wyłącznie czynności doradztwa podatkowego.

Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych to działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług w zakresie takich czynności jak:

- prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,

- okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,

- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,

- sporządzanie sprawozdań finansowych,

- gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą;

oraz

 - prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielania im pomocy w tym zakresie lub;

- sporządzania, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielania im pomocy w tym zakresie;

Wartość minimalnego ubezpieczenia przelicza się według średniego kursu NBP z pierwszego dnia roku, w którym umowa ubezpieczenia zostaje zawarta. Dla nowo otwierającego się podmiotu umowa powinna być zawarta nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności z omawianego zakresu.

Źródło:

- Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994r.

- Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004r.

- Ustawa o doradztwie podatkowym z dnia 5 lipca 1996r.

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 2009r. w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych

Katarzyna Ochnicka

Senior Menedżer

Departament Outsourcingu Rachunkowości