REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczać transakcje barterowe

Jacek Węsierski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kontrahenci mogą rozliczać transakcje w formie towarowej np. towar za towar albo usługa za usługę. Jak podatkowo rozliczyć barter?

 

 

W obrocie gospodarczym najczęściej mają miejsce sytuacje, w których dochodzi do transakcji polegających na sprzedaży towarów lub wykonania usług w zamian za co nabywca płaci w formie pieniężnej swojemu kontrahentowi określoną cenę za towar lub wynagrodzenie za usługę. Nie ma jednak przeszkód, aby dokonywać transakcji polegających na rozliczaniu się w formie towarowej (tj. towar za towar), czy w formie zapłaty za usługi wykonane przez jedną ze stron, usługami drugiej strony. Ponadto możliwe jest dokonywanie transakcji mieszanych, czyli towar za usługę lub usługa za towar. W każdym z powyższych przypadków rozliczenie przychodu w podatku dochodowym będzie uzależnione od tego, czy transakcje dokonywane są jednocześnie, czy też któryś z kontrahentów swoje świadczenie realizuje wcześniej.

1. Rodzaje transakcji barterowych

Czy transakcje barterowe mogą obejmować wyłącznie transakcje towar za towar, czy także możliwe jest rozliczanie w barterze usługi za usługę lub towaru za usługę (i odwrotnie)?

W obrocie gospodarczym za transakcje barterowe uznaje się z reguły transakcje polegające na wymianie określonej ilości towarów na określoną ilość innych towarów. Nie ma jednak przeszkód, aby dokonać rozliczenia barterowego poprzez wzajemną wymianę usług albo wymianę towaru na usługę lub usługi na towar.

Na dopuszczalność rozliczeń niepieniężnych także w innych sytuacjach niż wymiana towaru na towar wskazał NSA w wyroku z 9 grudnia 1994 r. (sygn. akt SA/Lu 173/94, publ. „Monitor Podatkowy” 1995/7/221), w którym stwierdził, że „z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami. Przy czym barter od umowy zamiany z kodeksu cywilnego odróżnia (...) fakt, że w kodeksie cywilnym mówi się o zamianie rzeczy, co jednak nie stoi na przeszkodzie, aby zamianę usług traktować jako umowę nie nazwaną analogicznie do umowy zamiany określonej w kodeksie cywilnym”.

2. Przychód z tytułu transakcji barterowych

W jaki sposób rozliczyć przychód w przypadku transakcji barterowej, której przedmiotem jest wymiana towaru na towar?

W transakcjach barterowych, polegających na wymianie określonej ilości towarów na określoną ilość innych towarów, za przychód uważa się wartość należnych świadczeń w naturze z tytułu świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności. W przypadku gdy przedmiotem świadczenia wzajemnego są rzeczy, to jego wartość określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w dacie osiągnięcia przychodu w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia.

Sprzedaż towarów otrzymanych w ramach umowy barterowej

W przypadku gdy podatnicy otrzymane w ramach transakcji barterowej towary odprzedają następnie innemu kontrahentowi, z jednej strony osiągają przychód w wysokości ceny sprzedaży (odpowiadającej wartości rynkowej towaru), zaś z drugiej strony za koszt nabycia tych towarów (potrącany jako koszt uzyskania przychodu) uważa się obliczoną jak wyżej wartość świadczenia wzajemnego w naturze z dnia jego wykonania.

Analizując powyższe sytuacje, należy bowiem wskazać, że w tym przypadku podatnicy dokonują dwóch odrębnych transakcji - pierwszą w postaci sprzedaży towarów w ramach transakcji barterowej, w której zapłata ceny nie jest dokonywana w formie pieniężnej, a następuje w naturze w postaci innych towarów (o wartości rynkowej odpowiadającej cenie sprzedawanego towaru), drugą zaś w postaci sprzedaży towarów otrzymanych w zamian za towary sprzedane w ramach transakcji barterowej (w tym przypadku już za cenę, która płacona jest w formie pieniężnej - choć nie ma przeszkód, aby towar nabyty w ramach transakcji barterowej sprzedać dalej w ramach transakcji tego samego rodzaju).

Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób zostanie dokonana zapłata ceny, sprzedawca będzie musiał rozliczyć dochód (w postaci nadwyżki przychodu nad kosztami ich uzyskania), podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy przy tym podkreślić, że w ramach transakcji barterowych przedmiotem opodatkowania jest uzyskany przez podatnika dochód realizowany w cenie towarów, nie zaś różnica wartości świadczeń wzajemnych wynikająca z umowy zawartej między kontrahentami. Umowa barterowa jest bowiem umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności (równowartościowości) przynajmniej w przekonaniu stron umowy (por. pismo Ministerstwa Finansów z 20 listopada 1993 r. nr PO 2/4-8010-01097/93, publ. „Serwis Podatkowy” nr 7 z 1996 r.).

W jaki sposób należy rozliczyć przychód z działalności gospodarczej, w przypadku gdy następuje jednoczesne przekazanie towarów przez obydwu kontrahentów, a w jaki transakcje, w których następuje wcześniejsze przekazanie towarów przez jednego z kontrahentów?

Jeżeli dojdzie do jednoczesnego przekazania towarów przez obydwu kontrahentów, u kontrahenta przekazującego towar za przychód uważa się wartość rynkową towarów (która odpowiada cenie sprzedaży) w dniu ich wydania drugiej stronie (rozpoznanie przychodu nie może jednak nastąpić później niż w dniu wystawienia faktury). Podobnie będzie w przypadku, w którym doszło do wcześniejszego przekazania towaru przez jednego z kontrahentów, a drugi z kontrahentów przekazał towar w terminie późniejszym. W tej sytuacji przychód u pierwszego z kontrahentów powstaje w dniu wydania towaru drugiemu kontrahentowi. Rozliczenie to bowiem należy traktować w ten sam sposób jak w przypadku transakcji towarowo-pieniężnej, gdzie najpierw dochodzi do wydania towaru, a następnie - w terminie późniejszym, np. 30 dni, następuje zapłata w formie pieniężnej (gotówkowej lub bezgotówkowej).

PRZYKŁAD

Spółka X sprzedała spółce Y urządzenie o wartości 100 000 zł. Urządzenie to zostało wydane spółce Y w dniu 10 kwietnia 2008 r. W zamian za to w dniu 4 maja 2008 r. spółka Y przekazała spółce X towary, stanowiące komponenty do produkcji urządzeń (również o wartości 100 000 zł). W takim przypadku momentem uzyskania przychodu dla spółki X był dzień 10 kwietnia 2008 r. (a nie dzień 4 maja 2008 r., tj. dzień uzyskania ekwiwalentu w postaci komponentów przekazanych przez drugą stronę umowy).

Uzyskanie świadczenia od kontrahenta przed zrealizowaniem własnego świadczenia

Jeżeli dochodzi do uzyskania przez jednego z kontrahentów towaru od drugiej strony jeszcze przed wydaniem towaru przez siebie, to nie dojdzie u takiego kontrahenta do uzyskania przychodu z działalności gospodarczej. W tej bowiem sytuacji otrzymane wcześniej towary będą traktowane przez niego jako zaliczka na poczet świadczenia, zaś momentem uzyskania przychodu będzie dopiero chwila wydania towaru drugiemu kontrahentowi (który już zrealizował swoje świadczenie).

PRZYKŁAD

Jeżeli założymy, że tak jak w pierwszym przykładzie spółka X sprzedała spółce Y urządzenie o wartości 100 000 zł (które zostało wydane spółce Y w dniu 10 kwietnia 2008 r.), zaś w dniu 4 maja 2008 r. spółka Y przekazała spółce X towary, stanowiące komponenty do produkcji urządzeń, to w takim przypadku dla spółki Y momentem uzyskania przychodu jest dzień 4 maja 2008 r. Wcześniej otrzymane przez spółkę Y (w ramach transakcji barterowej) urządzenie będzie traktowane jako zaliczka, która nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku dochodowego.

Kolejność, w jakiej wykonywane są świadczenia w ramach transakcji barterowych, powinna wynikać z treści umowy lub umów zawartych między kontrahentami. W przypadku gdy taka umowa lub takie umowy przewidują wielokrotne transakcje barterowe w dłuższym okresie, przy realizacji której wymiana wzajemnych świadczeń może występować w różnej kolejności - ustalenie ostateczne wartości przychodów powinno być dokonywane na bieżąco (co do każdej transakcji częściowej). Najlepszym jednak rozwiązaniem byłoby szczegółowe opisanie procedury rozliczania poszczególnych transakcji już w umowie głównej (np. umowie ramowej), która wiąże strony.

Koszty uzyskiwania przychodów

Trzeba podkreślić, że jeżeli przekazywany w ramach transakcji barterowej towar został wcześniej w tym celu nabyty, zakup ten - dla podatników prowadzących księgi rachunkowe - będzie stanowił koszt uzyskania przychodów w momencie osiągnięcia przychodu z danej transakcji (będzie to bowiem koszt bezpośrednio związany z przychodem). Natomiast podatnicy prowadzący pkpir zaliczają wydatek związany z nabyciem towaru (który później jest wykorzystany do dokonania transakcji barterowej) do kosztów z dniem wystawienia faktury zakupu tego towaru.

Jakie zasady należy stosować przy rozliczeniu transakcji barterowej w postaci usługi za usługę albo towar za usługę (bądź usługi za towar)?

W przypadku rozliczeń transakcji, które polegają na „zapłacie” usługą za usługę albo towarem za usługę (lub odwrotnie), trzeba kierować się takim samymi zasadami jak w przypadku transakcji barterowej o wyłącznie towarowym charakterze.

W przypadku więc transakcji polegającej np. na zapłacie materiałami budowlanymi za usługi remontowo-budowlane, przychód w podatku dochodowym powstanie w momencie wydania towarów usługodawcy. Przy czym w przypadku wcześniejszego wykonania usług nie należy ich potraktować jako przychód podlegający opodatkowaniu (w momencie ich wykonania przez usługodawcę), ale jako zaliczkę na poczet przyszłego przychodu (który powstanie z chwilą wydania towaru w postaci materiałów budowlanych).


JACEK WĘSIERSKI

PODSTAWY PRAWNE

- ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.)

- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    Podmiot uprawniony do zatwierdzania czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji. Co wynika z przepisów ustawy?

    Podmiot zatwierdzający czynności zarządu jest nową instytucją, która po raz pierwszy pojawiła się w polskim systemie prawnym w Ustawie o fundacji rodzinnej. Uprawnienie do zatwierdzania czynności obejmuje okres, gdy fundacja rodzinna posiada status fundacji rodzinnej w organizacji, to jest okres od momentu zawiązania fundacji rodzinnej (odpowiednio: złożenia oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej stanowiącego akt założycielski fundacji, albo otwarcia spadku po spadkodawcy, który ustanowił fundację rodzinną w treści testamentu). Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie sposobu funkcjonowania tego podmiotu.

    Wynajmujesz magazyn lub halę produkcyjną? Czy wiesz, że możesz uzyskać zwolnienie z podatku dochodowego?

    Przedsiębiorca nie musi być właścicielem nieruchomości, żeby skorzystać ze wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji. Znaczna część działalności prowadzonej w wynajmowanych halach produkcyjnych i magazynowych kwalifikuje się do zwolnień od podatku. Jak to więc możliwe, że wielu najemców nie korzysta z ulg podatkowych, chociaż mogliby?

    Składka zdrowotna może wzrosnąć po przekroczeniu limitów. „Przedsiębiorcy znowu się będą zastanawiać, jaką formę wybrać, a jak źle wybiorą, to zapłacą wyższy podatek niż powinni”

    Poznaliśmy propozycje zmian w składce zdrowotnej płaconej przez przedsiębiorców. Składka od stycznia 2025 roku ma wynosić w podstawowej wysokości 9 proc. liczonych od 75 proc. płacy minimalnej. W przypadku przedsiębiorców rozliczających się podatkiem linowym lub ryczałtem składka może wzrosnąć po przekroczeniu limitów, których wysokość jest uzależniona od średniego wynagrodzenia. Zmiany w składce zdrowotnej komentuje doradca podatkowy Adam Mariański.

    REKLAMA