REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczać transakcje barterowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jacek Węsierski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Kontrahenci mogą rozliczać transakcje w formie towarowej np. towar za towar albo usługa za usługę. Jak podatkowo rozliczyć barter?

 

 

W obrocie gospodarczym najczęściej mają miejsce sytuacje, w których dochodzi do transakcji polegających na sprzedaży towarów lub wykonania usług w zamian za co nabywca płaci w formie pieniężnej swojemu kontrahentowi określoną cenę za towar lub wynagrodzenie za usługę. Nie ma jednak przeszkód, aby dokonywać transakcji polegających na rozliczaniu się w formie towarowej (tj. towar za towar), czy w formie zapłaty za usługi wykonane przez jedną ze stron, usługami drugiej strony. Ponadto możliwe jest dokonywanie transakcji mieszanych, czyli towar za usługę lub usługa za towar. W każdym z powyższych przypadków rozliczenie przychodu w podatku dochodowym będzie uzależnione od tego, czy transakcje dokonywane są jednocześnie, czy też któryś z kontrahentów swoje świadczenie realizuje wcześniej.

1. Rodzaje transakcji barterowych

Czy transakcje barterowe mogą obejmować wyłącznie transakcje towar za towar, czy także możliwe jest rozliczanie w barterze usługi za usługę lub towaru za usługę (i odwrotnie)?

W obrocie gospodarczym za transakcje barterowe uznaje się z reguły transakcje polegające na wymianie określonej ilości towarów na określoną ilość innych towarów. Nie ma jednak przeszkód, aby dokonać rozliczenia barterowego poprzez wzajemną wymianę usług albo wymianę towaru na usługę lub usługi na towar.

Na dopuszczalność rozliczeń niepieniężnych także w innych sytuacjach niż wymiana towaru na towar wskazał NSA w wyroku z 9 grudnia 1994 r. (sygn. akt SA/Lu 173/94, publ. „Monitor Podatkowy” 1995/7/221), w którym stwierdził, że „z punktu widzenia polskiego prawa cywilnego barter jest rodzajem umowy zamiany, polegającej na równoważącej się wartościowo wymianie towaru na towar lub usługi na usługę (ewentualnie usługi na towar lub towaru na usługę), gdzie nie wchodzą w grę dodatkowe rozliczenia pieniężne między kontrahentami. Przy czym barter od umowy zamiany z kodeksu cywilnego odróżnia (...) fakt, że w kodeksie cywilnym mówi się o zamianie rzeczy, co jednak nie stoi na przeszkodzie, aby zamianę usług traktować jako umowę nie nazwaną analogicznie do umowy zamiany określonej w kodeksie cywilnym”.

2. Przychód z tytułu transakcji barterowych

W jaki sposób rozliczyć przychód w przypadku transakcji barterowej, której przedmiotem jest wymiana towaru na towar?

W transakcjach barterowych, polegających na wymianie określonej ilości towarów na określoną ilość innych towarów, za przychód uważa się wartość należnych świadczeń w naturze z tytułu świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności. W przypadku gdy przedmiotem świadczenia wzajemnego są rzeczy, to jego wartość określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w dacie osiągnięcia przychodu w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia.

Sprzedaż towarów otrzymanych w ramach umowy barterowej

W przypadku gdy podatnicy otrzymane w ramach transakcji barterowej towary odprzedają następnie innemu kontrahentowi, z jednej strony osiągają przychód w wysokości ceny sprzedaży (odpowiadającej wartości rynkowej towaru), zaś z drugiej strony za koszt nabycia tych towarów (potrącany jako koszt uzyskania przychodu) uważa się obliczoną jak wyżej wartość świadczenia wzajemnego w naturze z dnia jego wykonania.

Analizując powyższe sytuacje, należy bowiem wskazać, że w tym przypadku podatnicy dokonują dwóch odrębnych transakcji - pierwszą w postaci sprzedaży towarów w ramach transakcji barterowej, w której zapłata ceny nie jest dokonywana w formie pieniężnej, a następuje w naturze w postaci innych towarów (o wartości rynkowej odpowiadającej cenie sprzedawanego towaru), drugą zaś w postaci sprzedaży towarów otrzymanych w zamian za towary sprzedane w ramach transakcji barterowej (w tym przypadku już za cenę, która płacona jest w formie pieniężnej - choć nie ma przeszkód, aby towar nabyty w ramach transakcji barterowej sprzedać dalej w ramach transakcji tego samego rodzaju).

Niezależnie jednak od tego, w jaki sposób zostanie dokonana zapłata ceny, sprzedawca będzie musiał rozliczyć dochód (w postaci nadwyżki przychodu nad kosztami ich uzyskania), podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Należy przy tym podkreślić, że w ramach transakcji barterowych przedmiotem opodatkowania jest uzyskany przez podatnika dochód realizowany w cenie towarów, nie zaś różnica wartości świadczeń wzajemnych wynikająca z umowy zawartej między kontrahentami. Umowa barterowa jest bowiem umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności (równowartościowości) przynajmniej w przekonaniu stron umowy (por. pismo Ministerstwa Finansów z 20 listopada 1993 r. nr PO 2/4-8010-01097/93, publ. „Serwis Podatkowy” nr 7 z 1996 r.).

W jaki sposób należy rozliczyć przychód z działalności gospodarczej, w przypadku gdy następuje jednoczesne przekazanie towarów przez obydwu kontrahentów, a w jaki transakcje, w których następuje wcześniejsze przekazanie towarów przez jednego z kontrahentów?

Jeżeli dojdzie do jednoczesnego przekazania towarów przez obydwu kontrahentów, u kontrahenta przekazującego towar za przychód uważa się wartość rynkową towarów (która odpowiada cenie sprzedaży) w dniu ich wydania drugiej stronie (rozpoznanie przychodu nie może jednak nastąpić później niż w dniu wystawienia faktury). Podobnie będzie w przypadku, w którym doszło do wcześniejszego przekazania towaru przez jednego z kontrahentów, a drugi z kontrahentów przekazał towar w terminie późniejszym. W tej sytuacji przychód u pierwszego z kontrahentów powstaje w dniu wydania towaru drugiemu kontrahentowi. Rozliczenie to bowiem należy traktować w ten sam sposób jak w przypadku transakcji towarowo-pieniężnej, gdzie najpierw dochodzi do wydania towaru, a następnie - w terminie późniejszym, np. 30 dni, następuje zapłata w formie pieniężnej (gotówkowej lub bezgotówkowej).

PRZYKŁAD

Spółka X sprzedała spółce Y urządzenie o wartości 100 000 zł. Urządzenie to zostało wydane spółce Y w dniu 10 kwietnia 2008 r. W zamian za to w dniu 4 maja 2008 r. spółka Y przekazała spółce X towary, stanowiące komponenty do produkcji urządzeń (również o wartości 100 000 zł). W takim przypadku momentem uzyskania przychodu dla spółki X był dzień 10 kwietnia 2008 r. (a nie dzień 4 maja 2008 r., tj. dzień uzyskania ekwiwalentu w postaci komponentów przekazanych przez drugą stronę umowy).

Uzyskanie świadczenia od kontrahenta przed zrealizowaniem własnego świadczenia

Jeżeli dochodzi do uzyskania przez jednego z kontrahentów towaru od drugiej strony jeszcze przed wydaniem towaru przez siebie, to nie dojdzie u takiego kontrahenta do uzyskania przychodu z działalności gospodarczej. W tej bowiem sytuacji otrzymane wcześniej towary będą traktowane przez niego jako zaliczka na poczet świadczenia, zaś momentem uzyskania przychodu będzie dopiero chwila wydania towaru drugiemu kontrahentowi (który już zrealizował swoje świadczenie).

PRZYKŁAD

Jeżeli założymy, że tak jak w pierwszym przykładzie spółka X sprzedała spółce Y urządzenie o wartości 100 000 zł (które zostało wydane spółce Y w dniu 10 kwietnia 2008 r.), zaś w dniu 4 maja 2008 r. spółka Y przekazała spółce X towary, stanowiące komponenty do produkcji urządzeń, to w takim przypadku dla spółki Y momentem uzyskania przychodu jest dzień 4 maja 2008 r. Wcześniej otrzymane przez spółkę Y (w ramach transakcji barterowej) urządzenie będzie traktowane jako zaliczka, która nie podlega opodatkowaniu na gruncie podatku dochodowego.

Kolejność, w jakiej wykonywane są świadczenia w ramach transakcji barterowych, powinna wynikać z treści umowy lub umów zawartych między kontrahentami. W przypadku gdy taka umowa lub takie umowy przewidują wielokrotne transakcje barterowe w dłuższym okresie, przy realizacji której wymiana wzajemnych świadczeń może występować w różnej kolejności - ustalenie ostateczne wartości przychodów powinno być dokonywane na bieżąco (co do każdej transakcji częściowej). Najlepszym jednak rozwiązaniem byłoby szczegółowe opisanie procedury rozliczania poszczególnych transakcji już w umowie głównej (np. umowie ramowej), która wiąże strony.

Koszty uzyskiwania przychodów

Trzeba podkreślić, że jeżeli przekazywany w ramach transakcji barterowej towar został wcześniej w tym celu nabyty, zakup ten - dla podatników prowadzących księgi rachunkowe - będzie stanowił koszt uzyskania przychodów w momencie osiągnięcia przychodu z danej transakcji (będzie to bowiem koszt bezpośrednio związany z przychodem). Natomiast podatnicy prowadzący pkpir zaliczają wydatek związany z nabyciem towaru (który później jest wykorzystany do dokonania transakcji barterowej) do kosztów z dniem wystawienia faktury zakupu tego towaru.

Jakie zasady należy stosować przy rozliczeniu transakcji barterowej w postaci usługi za usługę albo towar za usługę (bądź usługi za towar)?

W przypadku rozliczeń transakcji, które polegają na „zapłacie” usługą za usługę albo towarem za usługę (lub odwrotnie), trzeba kierować się takim samymi zasadami jak w przypadku transakcji barterowej o wyłącznie towarowym charakterze.

W przypadku więc transakcji polegającej np. na zapłacie materiałami budowlanymi za usługi remontowo-budowlane, przychód w podatku dochodowym powstanie w momencie wydania towarów usługodawcy. Przy czym w przypadku wcześniejszego wykonania usług nie należy ich potraktować jako przychód podlegający opodatkowaniu (w momencie ich wykonania przez usługodawcę), ale jako zaliczkę na poczet przyszłego przychodu (który powstanie z chwilą wydania towaru w postaci materiałów budowlanych).


JACEK WĘSIERSKI

PODSTAWY PRAWNE

- ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.)

- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

REKLAMA

Limit 30-krotność ZUS 2025 - ile wynosi? Kogo dotyczy przekroczenie składek ZUS? Co zrobić jeśli nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek ZUS?

W 2025 roku limit składek ZUS na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został już ustalony. Po jego przekroczeniu składki nie są już naliczane – ale uwaga: za błędy w rozliczeniach może odpowiadać pracownik. Sprawdź, co oznacza 30-krotność ZUS, jak się liczy limit, kto go pilnuje i co zrobić, gdy opłaciłeś składki ponad próg.

Raz w roku wakacje od płacenia składek. Budżet państwa zapłaci za ciebie. ZUS przypomina kto ma prawo do tej ulgi i jak ją uzyskać w 2025 roku

Letnie wakacje to doskonały czas na odpoczynek nie tylko od pracy, ale również od spraw finansowych związanych z prowadzeniem własnej działalności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że mikroprzedsiębiorcy wpisani do CEIDG oraz komornicy sądowi mogą skorzystać z wakacji składkowych. Od uruchomienia programu w listopadzie 2024 roku ZUS przyjął już niemal 2 miliony wniosków.

KSeF: Podatkowa rewolucja od 1 lutego 2026! Księgowi alarmują: chaos, niejasne przepisy i strach przed zmianami

Od 1 lutego 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla największych firm, a dwa miesiące później dla całej reszty przedsiębiorców. Mimo zbliżającego się terminu, wciąż brakuje ostatecznych przepisów, a dokumentacja techniczna nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. Księgowi biją na alarm – obawiają się chaosu organizacyjnego, przeciążenia obowiązkami i braku jasnych wytycznych. Przedsiębiorców czeka rewolucja, na którą wielu z nich wciąż nie jest gotowych.

Obowiązkowy KSeF 2026: Prof. W. Modzelewski: Dlaczego trzeba wywrócić do góry nogami obecny system fakturowania? Sprzeczności w kolejnej wersji nowelizacji ustawy o VAT

Obecny system fakturowania w bólach rodził się przed trzydziestu laty – dlaczego teraz trzeba go wywrócić do góry nogami, wprowadzając obowiązkowy model KSeF? Pyta prof. dr hab. Witold Modzelewski. I jednocześnie zauważa, że po uważnej lekturze kolejnej wersji przepisów dot. obowiązkowego KSeF, można dojść do wniosku, że oczywiste sprzeczności w nich zawarte uniemożliwiają ich legalne zastosowanie.

REKLAMA

Obowiązki podatkowe pracowników transgranicznych - zasady, terminy, reguła 183 dni, rezydencja podatkowa

W dobie rosnącej mobilności zawodowej coraz więcej osób podejmuje zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W niniejszym artykule omawiamy kluczowe zagadnienia dotyczące obowiązków podatkowych pracowników transgranicznych, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w Polsce.

Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

REKLAMA