REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym się kierować przy rozliczaniu kosztów na koniec roku obrotowego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Gyöngyvér Takáts
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Wątpliwości dotyczące prawidłowego rozliczania kosztów na ogół nasilają się na koniec roku obrotowego. Które z poniesionych kosztów wpływają na wynik finansowy bieżącego roku, a które należy rozliczać w czasie?

W celu prawidłowego ujmowania kosztów za dany okres obrachunkowy należy się kierować zasadą współmierności oraz zasadą ostrożności, określonymi w ustawie o rachunkowości. Z zasady współmierności wynika obowiązek „przyporządkowania” kosztów do przychodów. Dlatego w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami, dotyczące danego okresu sprawozdawczego. Koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione, należy zaliczać do aktywów lub pasywów tego okresu.

REKLAMA

Zasada ostrożności z kolei nakazuje odpisanie w koszty ewentualnej utraty wartości lub wykazanie prawdopodobnych przyszłych kosztów.

REKLAMA

Obydwie zasady dotyczą kosztów, choć nie do końca wiadomo, o jakie koszty chodzi. Założenia koncepcyjne podkreślają, że w pierwszej kolejności należy ustalić, czy faktycznie mamy do czynienia z kosztem, tj. czy dana pozycja odpowiada definicji kosztów.

Koszty ujmuje się w rachunku zysków i strat, jeżeli nastąpiło zmniejszenie przyszłych korzyści ekonomicznych związane ze zmniejszeniem stanu aktywów lub zwiększeniem stanu zobowiązań, których wielkość można wiarygodnie ustalić. (pkt 94 Założeń koncepcyjnych sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych)

Jeżeli zgodnie z definicją w księgach rachunkowych należy ująć koszt, jednostka musi ustalić, czy jest on skutkiem współmierności, czy powstał w wyniku ostrożności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Koszty, które mają bezpośredni lub pośredni związek ze przychodami, stanowią „koszty współmierne” i należy nimi obciążać wynik finansowy bieżącego roku. Gdy okaże się, że dany koszt będzie można powiązać z konkretnym przychodami, tj. przyczynia się do powstania korzyści ekonomicznych w okresach przyszłych, należy go aktywować. Koszty aktywowane są wykazywane w bilansie jako składnik rozliczeń międzyokresowych kosztów lub przychodów oraz w przedsiębiorstwach produkcyjnych jako zapasy.

Jeżeli natomiast poniesione wydatki nie przynoszą żadnych przyszłych korzyści ekonomicznych, należy je ująć jednorazowo w koszty. Również w sytuacji gdy przyszłe korzyści ekonomiczne ujęte jako aktywa w całości lub częściowo przestały się kwalifikować do ujęcia jako składnik aktywów, należy je odpisać w koszty. Ujmowanie kosztu z tego tytułu oznacza jednocześnie zmniejszenie wartości aktywów.

Gdy na jednostce ciążą przyszłe zobowiązania, których powstanie jest bardzo prawdopodobne, należy je wykazać w bilansie jako składnik pasywów. Są to rezerwy na zobowiązania.

Problemy z ustalaniem wyniku finansowego dotyczą segmentu działalności podstawowej, tj. ustalenia wysokość kosztów „niewspółmiernych”.

Schemat. Uzasadnienie ujmowania kosztów

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W zależności od potrzeb koszty poniesione w ciągu roku obrotowego można klasyfikować na różne sposoby. Dwa główne, dominujące kryteria klasyfikacji wynikają z pozycji wariantów rachunku zysków i strat w segmencie działalności podstawowej. W wariancie kalkulacyjnym tego segmentu koszty są grupowane według miejsca ich powstania, w wariancie porównawczym - według rodzajów. Dla celów zarządczych koszty mogą być też dzielone na bezpośrednie lub pośrednie, zmienne lub stałe.

Tabela 1. Klasyfikacja kosztów

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jednostka powinna dokonać wyboru rachunku zysków i strat i opisać to w polityce rachunkowości. Przy czym dla różnych celów zarządczych i kontrolnych można też stosować dodatkowe ewidencje, rozbudowując system kont analitycznych. Warto podkreślić, że znajomość i odpowiednia kontrola poszczególnych kosztów jest niezbędnym elementem efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem. Zwiększa to możliwość racjonalnego wykorzystania posiadanych zasobów.

Podstawowe kategorie podziału kosztów w przedsiębiorstwie powinny wynikać z charakteru przedsiębiorstwa. W zależności od tego, jaką działalność prowadzi dana jednostka, powinna ona odpowiednio rozbudować ewidencję kosztów.

Tabela 2. Działalność gospodarcza a ewidencja kosztów

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jednostki mogą też wybrać ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 5 (według miejsca powstania). Konsekwencją takiego wyboru jest to, że rachunek zysków i strat będzie można sporządzić jedynie w wariancie kalkulacyjnym. Przy czym należy pamiętać, że - zgodnie z wymaganiami ustawy o rachunkowości - nawet jeżeli jednostka sporządza rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym, w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego musi wykazać koszty według rodzajów. Dlatego zaleca się jednak prowadzenie ewidencji w zespole 4 dla każdego rodzaju przedsiębiorstwa.

W praktyce, szczególnie w przypadku mniejszych jednostek gospodarczych, można zauważyć tendencję do stosowania ewidencji kosztów tylko według rodzaju. Należy podkreślić, że jedyną korzyścią tego wariantu jest łatwość ewidencji. Wartość informacyjna kosztów rodzajowych jest jednak bardzo niska. W konkurencyjnym świecie nawet mniejsze przedsiębiorstwa nie mogą sobie pozwolić na brak informacji możliwych do uzyskania na podstawie pełnej ewidencji kosztów. Umożliwia to m.in. dokładną kontrolę gospodarowania zasobami, ustalenie cen w oparciu o koszty, eliminowanie nieefektywnych działań.

UWAGA

Jednostka powinna dokonać wyboru wariantu rachunku zysków i strat odpowiedniego do charakteru działalności. Gdy jednostka uzna, że drugi wariant lepiej odzwierciedla rzeczywistą sytuację finansową, stosowana metoda ustalania wyniku finansowego może być zmieniona.

Metody ewidencji kosztów i ustalanie wyniku finansowego

Sposób ustalania wyniku finansowego zależy od metody ewidencji kosztów. Jednostki w ramach ewidencji kosztów mają różne możliwości technicznych rozwiązań.

Tabela 3. Metody ewidencji kosztów

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

O ile koszty rodzajowe ewidencjonowane na kontach zespołu 4 spełniają wymogi statystyczne, o tyle ujmowanie ich również na kontach zespołu 5, tj. w przekroju funkcjonalnym, odpowiada zapotrzebowaniom wewnętrznym jednostki. Z kolei dla użytkowników zewnętrznych rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym daje pełniejszy obraz wyniku finansowego działalności podstawowej (sprzedaży). Przemawia to zatem za prowadzeniem pełnej ewidencji kosztów i sporządzaniem kalkulacyjnego rachunku zysków i strat.

Ustalenie wyniku finansowego:

1. Wszystkie koszty należy ujmować na kontach kosztów rodzajowych (zespół 4).

2. Koszty dotyczące danego okresu ze pośrednictwem konta 490 „Rozliczenie kosztów” należy przeksięgować na konta kosztów według funkcji (zespół 5).

3. Koszty niedotyczące danego okresu (np. czynsz płacony z góry) podlegają aktywowaniu na kontach rozliczeń międzyokresowych. Nie dotyczą też danego okresu nakłady poniesione na wytworzenie wyrobów gotowych, półproduktów lub produkcji w toku, które na koniec okresu pozostały w magazynach.

4. Ustalając wynik finansowy, należy bezpośrednio przenosić na konto 860 „Wynik finansowy” koszty rodzajowe. Wartość sprzedanych produktów (zespół 7) oraz koszty zespołu 5 należy przenieść na konto 490 „Rozliczenie kosztów” w celu ustalenia zmiany stanu produktów.

5. Saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” koryguje wartość przychodów za dany okres.

Należy zauważyć, że saldo konta 490 „Rozliczenie kosztów” odpowiada wartości kosztów, które w danym okresie sprawozdawczym zostały aktywowane.

Tabela 4. Zmiana stanu produktów w zależności od rodzaju działalności

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

• § 94-98 Założeń koncepcyjnych sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych

Gyöngyvér Takáts

specjalista ds. rachunkowości 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tusk zapowiada rewolucję: uprościmy podatki i prowadzenie biznesu w Polsce

Podczas piątkowej konferencji prasowej, poprzedzającej posiedzenie rządu, premier Donald Tusk zapowiedział szeroko zakrojone działania mające na celu uproszczenie prowadzenia biznesu w Polsce, w tym gruntowną reformę systemu podatkowego. Jego słowa, pełne determinacji i świadomości skali wyzwań, padły w momencie, gdy polscy przedsiębiorcy coraz częściej apelują o zmniejszenie biurokratycznego ciężaru i stabilność regulacyjną.

Gra w zagranicznym kasynie online: legalność, podatki i ryzyko utraty wygranej

W dobie globalizacji i rosnącej popularności internetowego hazardu wiele osób z Polski decyduje się na grę w zagranicznych kasynach online. Kuszące wygrane i łatwy dostęp to jednak tylko pozory – brak znajomości przepisów może kosztować cię nie tylko grzywnę, ale również całą wypłatę. Sprawdź, kiedy gra jest legalna, kiedy zapłacisz podatek, a kiedy... stracisz wszystko.

Krajowy System e-Faktur – przełomowa zmiana wraca do Komisji Sejmowej. Co oznacza dla przedsiębiorców?

Sejm ponownie skierował do Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy wprowadzającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowe przepisy mają zrewolucjonizować wystawianie faktur w Polsce, wprowadzając cyfrową platformę. Zgłoszono poprawki wydłużające termin przesyłania faktur nawet do 5 dni.

Rekonstrukcja rządu Tuska: Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański

Rząd Donalda Tuska przechodzi rekonstrukcję. Dziś o godz. 10 premier ogłosił nowy skład Rady Ministrów. Na czele nowego Ministerstwa Finansów i Gospodarki stanie Andrzej Domański - dotychczasowy minister finansów poinformował premier Donald Tusk.

REKLAMA

Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

REKLAMA

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o pełnym zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA