Kiedy członkowie rad nadzorczych nie podlegają podatkowi

Członek rady nadzorczej sam decyduje o formie współpracy ze spółką, w tym o formie wypłaty wynagrodzenia. Jeśli osoba ta traktuje wykonywanie czynności nadzorczych w ramach umowy o pracę lub z działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło itp., to spółka jest dla niego płatnikiem wszelkich należności publicznoprawnych.

Autopromocja

Z art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wynika, że czynności związane z pełnieniem funkcji członka rady nadzorczej nie są samodzielnie wykonywaną działalnością gospodarczą, jeśli pomiędzy tą osobą a spółką istnieje stosunek prawny, obejmujący trzy elementy:

■ warunki wykonywania czynności przez członka rady,
■ wynagrodzenie członka rady,
■ odpowiedzialność spółki z tytułu zlecenia tych czynności członkowi rady.

Akt powołania członka rady nadzorczej przez wspólników (akcjonariuszy) kreuje, na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych oraz postanowień umowy (statutu) spółki, stosunek prawny spełniający wszystkie te kryteria. Powstaje on, z chwilą gdy spółka zobowiązuje się w uchwale organu założycielskiego wobec członka rady do zapłaty na jego rzecz określonego wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji lub jeżeli statut (umowa) spółki przewiduje wprost wynagrodzenie dla członka rady w określonej wysokości – z chwilą powołania danej osoby na tego członka.

Autopromocja

VAT 2024. Komentarz z programem INFORLEX Matryca stawek VAT w PREZENCIE

Sprawdź

Jeżeli statut (umowa) spółki przewiduje wynagrodzenie, ale nie precyzuje jego wysokości – stosunek prawny powstaje wówczas wraz z dokonaniem czynności prawnej określającej wysokość wynagrodzenia dla powołanego członka rady, tj. z reguły wraz z podjęciem stosownej uchwały przez wspólników (akcjonariuszy) o wysokości wynagrodzenia.

Pierwszymi spośród elementów stosunku łączącego członka rady ze spółką są warunki wykonywania czynności przez członka rady. Mogą być one szczegółowo określone w akcie powołującym, tj. w uchwale bądź w statucie (umowie) spółki. Niezbędne minimum postanowień dotyczących owych warunków wynika jednak już z samego art. 212 i następnych oraz art. 381 i następnych ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), które określają podstawowe prawa i obowiązki członków rady nadzorczej, a także prawa i obowiązki spółki wobec tych członków. Na ich podstawie członek rady nadzorczej może już skutecznie pełnić swoją funkcję. Podstawowym obowiązkiem członka rady jest nadzór nad działalnością spółki, ponadto, do szczególnych obowiązków członków rady nadzorczej należy m.in. ocena sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy.

Drugim elementem stosunku prawnego, o którym mowa w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, jest wynagrodzenie. Ponieważ wynagrodzenie nie jest obligatoryjne, dlatego podstawą jego przyznania będzie zawsze prawo wewnętrzne spółki. Konieczne jest powzięcie uchwały przez wspólników (akcjonariuszy) określającej wysokość wynagrodzenia lub też jej brak, przy czym członkowie rady nadzorczej mogą, ale nie muszą, otrzymywać wynagrodzenia za pełnienie swej funkcji. Gdy nie otrzymują wynagrodzenia, po ich stronie nie występuje oczywiście przychód (obrót), a wówczas nie można go opodatkować, gdy natomiast wysokość wynagrodzenia określa precyzyjnie statut (umowa), to uchwałą o wynagrodzeniu członków rady jest akt powołania (wyznaczenia) na członka rady.

WARTO WIEDZIEĆ

W przypadku gdy członek rady nadzorczej zgłosił wykonywanie czynności nadzorczych do ewidencji przedsiębiorców, jest podatnikiem VAT i chce wystawiać faktury VAT z tego tytułu, a spółka nie sprzeciwia się takiej formie, to spółka powinna zawrzeć umowę z członkiem rady o czynności nadzorcze, wykonywane w formie przedsiębiorstwa osoby fizycznej.

Trzecim warunkiem niepodlegania członka rady nadzorczej podatkowi od towarów i usług jest odpowiedzialność spółki jako zlecającego czynności. Otóż stosunek prawny łączący członka rady ze spółką jest zbliżony do stosunku zlecenia. W kwestiach nieuregulowanych w kodeksie spółek handlowych, przepisach szczególnych lub statucie (umowie) spółki stosuje się do niego odpowiednio przepisy o zleceniu. Obecnie mowa jest jedynie o odpowiedzialności i chodzi tu także o odpowiedzialność zlecającego względem zleceniobiorcy. Otóż cywilnoprawnemu roszczeniu członka rady o wypłatę wynagrodzenia odpowiada zobowiązanie i cywilnoprawna odpowiedzialność spółki za wypłatę tego świadczenia wobec członka rady. Spełniony jest więc trzeci warunek wyłączenia członka rady z grona podatników VAT. Projektowane zmiany art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT skomplikują jeszcze sytuację członków rad nadzorczych, gdyż koniecznym elementem stosunku prawnego łączącego zleceniodawcę ze zleceniobiorcą ma być bowiem odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Zgodnie z uchwaloną zmianą, która ma wejść w życie od 1 czerwca br., ponoszenie odpowiedzialności względem zleceniobiorcy nie będzie wystarczającą przesłanką do tego, by uznać, że mamy do czynienia z czynnością nieobjętą VAT, gdyż trzeba będzie dowieść, że za działania członków rady nadzorczej podejmowane w ramach pełnienia przez nich funkcji spółka ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich.

Autopromocja

Ordynacja podatkowa, NIP 2024

Sprawdź