REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Najczęściej naruszane są przepisy o zamówieniach publicznych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Najwięcej wykroczeń w dyscyplinie finansów publicznych dotyczy stosowania przepisów o zamówieniach publicznych oraz nieuprawnionego wydawania publicznych pieniędzy. Dzieje się tak z powodu zawiłości prawa i niewystarczających kwalifikacji kierowników.
Do Głównej Komisji Orzekającej (GKO) trafiło w 2005 roku ponad 50 spraw dotyczących odwołań kierowników jednostek sektora finansów publicznych, głównych księgowych lub rzecznika dyscypliny finansów.
Z analizy Gazety Prawnej wynika, że na 53 rozpatrywane sprawy aż 23 razy dochodziło do naruszeń zasad, form i trybu postępowania przy udzieleniu zamówienia publicznego, a 8 razy przekroczono zakres upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych. Są to dwa najczęstsze wykroczenia, jakimi zajmowała GKO. Główną przyczyną wykroczeń było zawiłe prawo.

Zmiany prawa

– Zasadniczym powodem występowania nieprawidłowości w stosowaniu prawa zamówień publicznych jest to, że prawo to jest bardzo obszerne. Dla osób nieprzeszkolonych w tym zakresie są to przepisy trudne do zrozumienia i zastosowania w praktyce – powiedziała Gazecie Prawnej dr Joanna Salachna z Katedry Finansów Publicznych i Prawa Finansowego Uniwersytetu w Białymstoku. Jednostki organizacyjne są zobligowane do stosowania tego prawa w przypadku m.in. zakupu towarów i usług (wydatków publicznych). Liczba operacji dotyczących zamówień, które rocznie muszą stosować jednostki, również ma wpływ na ilość nieprawidłowości i naruszeń tych przepisów, a co za tym idzie na naruszenia dyscypliny finansów. Doktor Joanna Salachna zwróciła również uwagę, że do takiego stanu rzeczy przyczynia się częsta zmiana przepisów, a także stosowanie ich przez osoby nieposiadające odpowiednich kwalifikacji w tym zakresie.

Lekarz dyrektorem szpitala

– Głównie chodzi tu o kierowników jednostek, czyli np. dyrektorów szkół i zakładów publicznych. Są to zwykle osoby merytorycznie przygotowane do pełnienia innych funkcji, np. nauczyciel jest dyrektorem szkoły, a lekarz dyrektorem szpitala – przyznaje dr Joanna Salachna.
Z analizy rozpraw przed GKO wynika również, że przyczyną naruszenia tych przepisów mogą być niespodziewane sytuacje, na które muszą reagować kierownicy jednostek. W „awaryjnych” sytuacjach dochodzi do podejmowania decyzji, na które nie pozwalają przepisy. Przy okazji dochodzi do przekroczenia zakresu uprawnień do dokonywania wydatków.
Każda jednostka posiada plan finansowy, w którym zaplanowano limity wydatków na cały rok.
– Naruszenia mogą mieć miejsce ze względu na fakt, że dokonując wydatku określonego rodzaju, nie monitoruje się na bieżąco całych dokonanych do tej pory wydatków, tylko myśli się o tych, które należy dokonać w danej chwili – stwierdziła ekspert z Uniwersytetu w Białymstoku.
– Zdarzają się sytuacje, kiedy np. limit wydatków nie został przekroczony, czyli w planie finansowym wszystko się zgadza. Wydatek jednak został dokonany niezgodnie z innymi przepisami, np. z tzw. ustawą kominową – powiedziała dr Joanna Salachna.

Uchybienia I instancji

Poza przyczynami dotyczącymi poszczególnych wykroczeń, z naszej analizy wynika również, że Główna Komisja Orzekająca bardzo często uchyla w części lub w całości orzeczenia komisji I instancji. Przyczyn takiej sytuacji było kilka. Po pierwsze, w 2005 roku zmieniły się przepisy ustaw, które muszą stosować komisje. W ustawie o finansach publicznych uchylono art. 138 dotyczący naruszeń dyscypliny finansów, a określenie całej procedury dotyczącej dyscypliny znalazło się w nowej ustawie – o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, która weszła w życie w lipcu 2005 r.
Wszystkie podane naruszenia, które Gazeta Prawna przeanalizowała, dotyczyły przewinień określonych w art. 138 ustawy o finansach. Jednak poza zmianą przepisów, przyczyną takiej liczby uchyleń orzeczeń I instancji jest ich wadliwość. Zdarza się, że orzeczenia komisji orzekających nie spełniają ustawowych wymogów lub nie została zachowana procedura postępowania.
– Jeśli w takim przypadku obwiniony odwoła się od takiego orzeczenia, GKO szybko wychwytuje tego typu nieprawidłowości. To nie jest jednak specyfika postępowań przed GKO. We wszystkich postępowaniach sądowych jest podobnie – stwierdziła dr Joanna Salachna. Ponadto z praktyki wszystkich organów drugoinstancyjnych wynika, że jeżeli chcą zachować literę prawa i wyjaśnić wszystkie okoliczności sprawy, to często uchylają orzeczenia lub przekazują do ponownego rozpoznania do I instancji.
– Zatem przypadki zwrotów do ponownego rozpatrzenia nie są niczym szczególnym na tle praktyki orzeczniczej innych organów (sądowych i administracyjnych) – uważa ekspert.

Odpowiedzialność za czyny

Z analizy 53 spraw, które rozpatrywała GKO, wynika jeszcze jeden interesujący wniosek. Często zdarza się, że obwiniony zostaje uniewinniony, a w trakcie rozprawy wychodzi na jaw, że pociągnięta do odpowiedzialności mogłaby być inna osoba. Jak poinformowała dr Joanna Salachna, komisja nie ma jednak prawa pociągnąć rzeczywistego winnego do odpowiedzialności.
– Jeśli np. w sprawie jest jedna osoba obwiniona, a w trakcie postępowania okaże się, że prawdopodobnie były dwie osoby, które popełniały czyn, to tylko rzecznik dyscypliny może zwrócić się do komisji z wnioskiem o odroczenie rozprawy w celu sformułowania nowego (szerszego podmiotowo) wniosku o ukaranie – podsumowała dr Joanna Salachna.

JAKIE PRZEPISY NARUSZANO
W 2005 roku obwinieni odpowiadali przed Główną Komisją Orzekającą w 53 sprawach:
• 23 razy za naruszenie zasady, formy lub trybu postępowania przy udzieleniu zamówienia publicznego (art. 138 ust. 1 pkt 12 ustawy o finansach publicznych, dalej nazywana u.o.f.p.) – Dz.U. z 2003 r. nr 15, poz. 148)
• 8 razy za przekroczenie zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych (art. 138 ust. 1 pkt 2 u.o.f.p.)
• 7 razy za przekroczenie zakresu upoważnienia do zaciągnięcia zobowiązań obciążających budżet (art. 138 ust. 1 pkt 7 u.o.f.p.)
• 7 razy za przeznaczenie dochodów uzyskanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej jednostce (art. 138 ust. 1 pkt 10 u.o.f.p.)
• 5 razy za zaniechanie ustalenia należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, a także pobranie, ustalenie lub dochodzenie jej w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia oraz niezgodne z przepisami jej umorzenie lub dopuszczenie do przedawnienia (art. 138 ust. 1 pkt 1 u.o.f.p.)
• 4 razy za wykazanie w sprawozdaniu budżetowym danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej (art. 138 ust. 1 pkt 14 u.o.f.p.)
• 4 razy za niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie środków publicznych otrzymanych z rezerwy budżetowej, dotacji z budżetu, funduszu celowego (art. 138 ust. 1 pkt 4 u.o.f.p.)
• 3 razy za dopuszczenie się zwłoki w regulowaniu zobowiązań jednostki sektora finansów publicznych powodującej uszczuplenie środków publicznych wskutek zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie (art. 138 ust. 1 pkt 11 u.o.f.p.)
• 2 razy za wypłacenie wynagrodzeń w jednostce sektora finansów publicznych bez jednoczesnego wykonania, wynikającego z ustaw szczególnych, a ciążącego na pracodawcy, obowiązku pobrania, odprowadzenia lub opłacenia świadczeń lub składek (art. 138 ust. 1 pkt 8 u.o.f.p.)
• 2 razy za zaniechanie przeprowadzenia i rozliczenie inwentaryzacji lub dokonanie inwentaryzacji w sposób niezgodny ze stanem rzeczywistym (art. 138 ust. 1 pkt 13 u.o.f.p.)
• 2 razy za naruszenie zasad udzielania dotacji z budżetu (art. 138 ust. 1 pkt 9 u.o.f.p.)
• 1 raz za niedokonanie pełnej i terminowej wpłaty do budżetu przez zakład budżetowy lub gospodarstwo pomocnicze jednostki budżetowej (art. 138 ust. 1 pkt 6 u.o.f.p.)
• 1 raz za dopuszczenie przez kierownika jednostki lub innego przełożonego do uszczuplenia wpływów należnych budżetowi państwa lub budżetowi jednostki samorządu terytorialnego wskutek zaniedbań w przedmiocie organizacji pracy i kierowania jednostką (art. 138 ust. 2 u.o.f.p.)
• 1 raz za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w przypadku dopuszczenia do naruszenia dyscypliny finansów publicznych przez zaniedbanie obowiązków w zakresie nadzoru (art. 138 ust. 3 u.o.f.p.)

* Czyny nie sumują się co do ilości spraw (53), ponieważ obwinieni odpowiadali czasem za kilka czynów. W jednej sprawie mogło również odpowiadać kilku obwinionych.

Łukasz Zalewski
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jaka składka zdrowotna dla przedsiębiorców w 2026 roku? Ministerstwo Finansów nie pracuje nad przedłużeniem obniżonej stawki

Ministerstwo Finansów poinformowało Polską Agencję Prasową, że nie pracuje nad projektem, który zakładałby utrzymanie obniżonej minimalnej podstawy obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców w 2026 r. i kolejnych latach.

KSeF: Pomoc dla przedsiębiorców czy nowy ból głowy? Fakty i mity wokół Krajowego Systemu e-Faktur [Gość Infor.pl]

Krajowy System e-Faktur (KSeF) budzi wiele emocji i narosło wokół niego sporo mitów. Czy to nowy podatek? Kogo i kiedy dotyczy obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych? Czy czeka nas rewolucja w relacjach z biurami rachunkowymi? O tym, na co muszą przygotować się przedsiębiorcy, rozmawiają eksperci z infor.pl, Szymon Glonek i Joanna Dmowska.

Rząd chce dać preferencje podatkowe funduszom inwestycyjnym spoza UE od 2026 roku

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawy o CIT), przedłożony przez Ministra Finansów i Gospodarki. Projekt dostosowuje przepisy CIT do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących zagranicznych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Chodzi m.in. o rozszerzenie preferencji podatkowych na fundusze z państw spoza UE, przy zachowaniu zabezpieczeń przed nadużywaniem prawa do zwolnienia podatkowego.

Programy lojalnościowe w niebezpieczeństwie. Nowa opinia TSUE to potencjalna bomba podatkowa

Rzecznik Generalna TSUE Juliane Kokott właśnie uderzyła w sedno problemu, o którym większość firm wolałaby nie słyszeć. Jej opinia w sprawie C-436/24 Lyko Operations może oznaczać rewolucję w sposobie, w jaki sklepy rozliczają punkty i bony lojalnościowe. Skutki? Dla wielu przedsiębiorców - potężny chaos i konieczność natychmiastowej zmiany systemów.

REKLAMA

KSeF od A do Z: słownik najważniejszych pojęć

Przedsiębiorcy od kilku lat żyją w niepewności związanej z reformą w fakturowaniu, jaką jest Krajowy System e-Faktur. Rewolucja w wystawianiu faktur kojarzy im się z drastycznymi zmianami i obowiązkami, których woleliby uniknąć. Czy jednak wystawianie dokumentów w Krajowym Systemie e-Faktur rzeczywiście jest takie skomplikowane? Materiały szkoleniowe, zarówno komercyjne, jak i te opracowywane przez rząd, często napisane są bardzo skomplikowanym, nieprzystępnym językiem, przez co dla wielu osób bywają trudne do przyswojenia. A przecież ważne, żeby definicje były dla wszystkich jasne i zrozumiałe. Poniżej znajduje się wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z reformą.

Thermomix w kosztach? To możliwe, ale nie u każdego. Zasady są proste, ale nie każdy, je zna. Prowadzisz działalność gospodarczą? Sprawdź

Czy Thermomix może przyczynić się do uzyskania przez przedsiębiorcę przychodów? Na to pytanie dotyczące rozliczeń podatkowych nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, jakimi kryteriami należy się kierować dokonując w tym zakresie niezbędnej oceny.

Geopolityka zaczyna sterować światowym handlem i logistyką

OECD ostrzega, że masowy reshoring może kosztować świat 18 proc. spadku w handlu i 5 proc. ubytku w PKB. Coraz więcej managerów zarządzających logistyką deklaruje jednocześnie, że szuka nowych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych wobec Chin lokalizacji dla produkcji i inwestycji. Nie ma już żadnych wątpliwości, że globalne łańcuchy dostaw ulegają transformacji, niestety nie widać tego w Polsce, choć mamy pewne przewagi, które stawiają nas w uprzywilejowanej pozycji w Europie.

KSeF 2026: obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych. Dlaczego nie uprawnienie?

Obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych oraz ich elektronicznych „zastępników” nie ma obiektywnie większego sensu – twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski. I postuluje nowelizację przepisów, która powinna zamienić ten obowiązek na zwykłe uprawnienie podatnika.

REKLAMA

Prof. Modzelewski: Przepisy regulujące KSeF są sprzeczne z prawem UE

Jak twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski, przepisy o KSeF są sprzeczne z art. 90 dyrektywy 2006/112/UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która nakazuje określić państwom członkowskim m.in. warunki zmniejszenia podstawy opodatkowania w przypadku anulowania faktur.

Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

REKLAMA