Zmiany w akcyzie od 2023 roku - co się zmieni?

Projekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym

22 sierpnia 2022 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt (z 5 sierpnia 2022 r.) nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym oraz kilku innych ustaw, przygotowany przez Ministra Finansów. Celem tego projektu jest przede wszystkim doprecyzowanie regulacji mogących powodować wątpliwości interpretacyjne oraz ich uproszczenie i ujednolicenie.     
Większość z proponowanych w tym projekcie zmian ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r.

Zmiany w akcyzie od 2023 roku - co się zmieni?

Proponowane zmiany w ustawie o podatku akcyzowym:

1) Wydłużenie do dnia 31 grudnia 2029 r. zwolnienia od akcyzy dla samochodów osobowych stanowiących pojazdy hybrydowe zasilane energią pochodzącą z zewnątrz (tzw. pojazdy „z wtyczką”).

2) Uzupełnienie regulacji dotyczących zakresu dokumentów składanych wraz z wnioskiem o zwrot akcyzy przez uprawnionego wysyłającego po dokonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, które zostały przemieszczone z użyciem Systemu, poprzez dodanie alternatywnego dowodu dostawy wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD.

3) Doprecyzowanie, że właściwość miejscową organu podatkowego w zakresie przemieszczania wyrobów akcyzowych oraz monitorowania sprzedaży wyrobów węglowych z użyciem Systemu, ustala się ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub występowania stanów faktycznych podlegających opodatkowaniu akcyzą, z którymi związane są te czynności.

4) Rezygnacja z obligatoryjnego potwierdzania zgodności ze stanem faktycznym przez naczelnika urzędu celnoskarbowego spisu wyrobów akcyzowych oznaczonych nieprawidłowo, nieważnymi znakami akcyzy lub uszkodzonymi znakami akcyzy, przeznaczonych do dalszej sprzedaży.

5) Wyłączenie cygar i cygaretek z rocznej ważności znaków akcyzy dla wyrobów tytoniowych i jednocześnie objęcie znaków akcyzy na te wyroby ważnością tak jak dla wyrobów spirytusowych i winiarskich.

6) Uchylenie przepisu zobowiązującego podmiot do sporządzenia spisu wyrobów w terminie trzech dni od dnia stwierdzenia wystąpienia zdarzeń lub od dnia ich wystąpienia (tj. uszkodzenia banderol, nieprawidłowego oznaczenia, itp.), na rzecz obowiązku sporządzania takiego spisu w terminie trzech dni od dnia przeznaczenia wyrobów do sprzedaży.

7) Rozszerzenie wyłączenia z obowiązku prowadzenia ewidencji energii elektrycznej o podmioty produkujące tą energię z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, niezależnie od tego czy energia ta jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, czy też nie. Dodatkowo wprowadzenie określonego sposobu ewidencjonowania danych dotyczących produkcji energii z odnawialnych źródeł energii w przypadku braku urządzeń pomiarowych.

8) Wprowadzenie regulacji, która będzie wskazywać, że za standardowy zbiornik uznaje się również zbiornik gazu na stałe zamontowany w środkach transportu umożliwiający wykorzystanie gazu zarówno do napędu, jak i do funkcjonowania w trakcie transportu systemu chłodzącego i innych systemów, w które może być wyposażony środek transportu.

9) Doprecyzowanie regulacji dotyczących wydawania certyfikatów małego producenta napojów alkoholowych poprzez zniesienie obowiązku wydawania certyfikatów małego producenta napojów alkoholowych dla podmiotów korzystających z obniżonej stawki akcyzy w przypadku produkcji krajowej napojów alkoholowych. Wydawanie takiego certyfikatu przez polskie organy podatkowe będzie dotyczyło jedynie dostawy wewnątrzwspólnotowej. Posiadanie takiego certyfikatu (wydawanego przez zagraniczne organy podatkowe) będzie konieczne również w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego w celu stosowania na terytorium RP stawki obniżonej dla takich napojów. W konsekwencji zmianie będą podlegały również regulacje, z których będzie wynikała możliwość zastosowania stawki preferencyjnej przez krajowych małych producentów napojów alkoholowych.

10) Doprecyzowanie przepisów regulujących stosowanie tzw. zbiorczego e-DD poprzez wskazanie, że zbiorczy e-DD może być stosowany również w przypadku, w którym podmiot odbierający, do/od którego przemieszczane są wyroby akcyzowe posiada kilka miejsc odbioru oraz wskazanie, że w przypadku dostaw wyrobów akcyzowych realizowanych na podstawie zbiorczego e-DD stosuje się regulacje dotyczące potwierdzania odbioru poza Systemem EMCS PL2, niezależnie od tego czy podmiot odbierający jest użytkownikiem tego Systemu.

11) Doprecyzowanie regulacji, która wyłącza konieczność spełnienia dodatkowych warunków uzyskania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego typu magazynowego, poprzez wskazanie, że podmiot prowadzący skład podatkowy, w którym produkuje wyroby akcyzowe, może w tym składzie podatkowym magazynować i przeładowywać wyroby akcyzowe objęte zezwoleniem na prowadzenie składu podatkowego, nie tylko wyprodukowane przez inny podmiot, ale również wyprodukowane przez ten podmiot w innym składzie podatkowym, bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków uzyskania zezwolenia.

12) Ujednolicenie zasad składania deklaracji od nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, do których nie ma zastosowania procedura zawieszenia poboru akcyzy.

13) Wprowadzenie regulacji utrzymującej po dniu 12 lutego 2023 r. brak obowiązku składania deklaracji w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego środkiem skażającym dopuszczonym we wszystkich państwach członkowskich UE lub dodatkowymi środkami skażającymi dopuszczonymi przez państwo członkowskie UE, w którym skażenie następuje, na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 3199/93 z dnia 22 listopada 1993 r. w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażania alkoholu etylowego do celów zwolnienia z podatku akcyzowego. W obowiązującym stanie prawnym obowiązek składania deklaracji w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego ww. wyrobów jest wyłączony. Jednakże ustawa z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw uchyla ten przepis od 13 lutego 2023 r. Od tej daty informacja o ilościach nabytego wewnątrzwspólnotowo wyrobu będzie mogła być pozyskana z dokumentów eSAD obsługiwanych przez system EMCS.

14) Uproszczenie obowiązku składania deklaracji kwartalnych, w których są deklarowane wyroby akcyzowe z załącznika nr 2 ustawy o podatku akcyzowym objęte zerową stawką akcyzy, w ten sposób, że będzie miał w tym przypadku zastosowanie jeden wzór deklaracji składanej za okresy kwartalne. W efekcie wyroby akcyzowe dotychczas deklarowane w kwartalnej deklaracji uproszczonej w sprawie podatku akcyzowego od nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych objętych zerową stawką podatku akcyzowego (AKC-UAKZ) w związku z ich nabyciem wewnątrzwspólnotowym poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, będę wykazywane w kwartalnej deklaracji w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od podatku akcyzowego i zerową stawką podatku akcyzowego (AKC-KZ).

15) Rozszerzenie wyłączenia z obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych (CRPA) o jednostki samorządu terytorialnego, które produkują energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w różnych jej jednostkach organizacyjnych z zastosowaniem zasady ustalania łącznej mocy generatorów do 1MW odrębnie dla każdej z tych jednostek organizacyjnych. Ponadto wyłączenie tych podmiotów z obowiązku składania deklaracji podatkowej i prowadzenia ewidencji.

16) Doprecyzowanie upoważnień ustawowych w art. 20, art. 46 i w art. 122 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym.

17) Doprecyzowanie definicji ustawowych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 35 i 36 ustawy o podatku akcyzowym.

18) Doprecyzowanie przepisów odnośnie braku obowiązku wykazywania w deklaracjach podatkowych zużycia wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, objętych zerową stawką akcyzy przez zużywające podmioty gospodarcze.

Proponowane zmiany w ustawie z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw:

- Przesunięcie całkowitej elektronizacji ewidencji i innych dokumentacji z dnia 1 stycznia 2023 na dzień 1 stycznia 2024 r. zapewni czas na właściwe przygotowanie się do prowadzenia ewidencji w postaci elektronicznej.

- Przedłużenie do dnia 1 stycznia 2024 r. terminu wejścia w życie art. 9 ww. ustawy zmieniającego ustawę z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

Proponowane zmiany w ustawie z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw:

a) Wprowadzenie szczególnej zasady określania właściwości miejscowej naczelników urzędów skarbowych w sprawach dotyczących uprawnionego wysyłającego poprzez zachowanie właściwości organu podatkowego, gdy podmiot ten z uwagi na posiadany status akcyzowy ma już ustalony właściwy miejscowo organ podatkowy ds. akcyzy.

b) Uchylenie zmiany w ustawie o podatku akcyzowym dotyczącej zwolnienia drobnych producentów z obowiązku produkcji w składzie podatkowym win oraz napojów fermentowanych.

c) Doprecyzowanie przepisu, że obowiązki związane z nabyciem wewnątrzwspólnotowym wyrobów akcyzowych niewymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, objętych na terytorium kraju stawką akcyzy inną niż stawka zerowa, na potrzeby wykonywanej na terytorium kraju działalności gospodarczej, nie dotyczą wyrobów akcyzowych określonych w art. 40 ust. 7 ustawy o podatku akcyzowym, tj. wyrobów węglowych, wyrobów gazowych, energii elektrycznej i suszu tytoniowego.

d) Ograniczenie obowiązków podróżnych dokonujących nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, na cele handlowe, jedynie do złożenia deklaracji uproszczonej, obliczenia akcyzy i dokonania jej zapłaty w terminie 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

e) Dodanie regulacji określającej zasady nabywania wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych przez osoby fizyczne nie na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej, zobowiązującej te osoby do złożenia deklaracji uproszczonej, obliczenia akcyzy i dokonania jej zapłaty w terminie 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

f) Zmiana terminu wejścia w życie przepisu umożliwiającego podmiotom składanie wniosków o nadanie numeru akcyzowego uprawnionego odbiorcy oraz numeru akcyzowego uprawnionego wysyłającego oraz nadawanie im tych numerów akcyzowych przez wyznaczonego dyrektora izby skarbowej.

g) Zmiana z 1 stycznia 2023 r. na 1 grudnia 2023 r. terminu wejścia w życie zmian w ustawie o podatku akcyzowym, które są związane z wdrożeniem Systemu AIS/IMPORT.

h) Odniesienie obowiązku przekazywania przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia oświadczenia o zabezpieczeniu akcyzowym zarówno do zabezpieczenia generalnego składanego przez ten podmiot, jak i do zabezpieczenia ryczałtowego, którym mogą być objęte te wyroby.

i) Wyłączenie z katalogu podmiotów, których oświadczenie zobowiązany jest złożyć uprawniony odbiorca, uprawnionego wysyłającego, który złożył zabezpieczenie generalne.

j) Zmiana terminu wejścia w życie regulacji wiążących się z obowiązkiem w zakresie zabezpieczeń akcyzowych uprawnionego odbiorcy, wysyłającego podmiotu zagranicznego oraz podatnika, o którym mowa w art. 78 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku nabyć wewnątrzwspólnotowych wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy.

k) Zmiana terminu wejścia w życie regulacji umożliwiającej podmiotom złożenie wspólnego zabezpieczenia akcyzowego.

Zmiany głównie od 1 stycznia 2023 r.

Zgodnie z omawianym projektem większość nowych przepisów ma wejść w życie od początku 2023 r. z poniższymi wyjątkami, które dotyczą głównie następujących regulacji:

1) z dniem 31 grudnia 2022 r. wejdzie w życie regulacja dotycząca wydłużenia dotychczas obowiązującego do dnia 31 grudnia 2022 r. zwolnienia od akcyzy dla niektórych samochodów hybrydowych oraz regulacja dotycząca wydłużenia możliwości prowadzenia ewidencji w postaci papierowej,

2) z dniem 13 lutego 2023 r. wejdą w życie regulacje dotyczące zachowania ciągłości wyłączania obowiązku deklarowania nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego środkiem skażającym dopuszczonym we wszystkich państwach członkowskich UE lub dodatkowymi środkami skażającymi dopuszczonymi przez państwo członkowskie UE, w którym skażenie następuje,

3) z dniem 13 lutego 2023 r. wejdzie w życie uzupełnienie regulacji dotyczących zakresu dokumentów składanych wraz z wnioskiem o zwrot akcyzy przez uprawnionego wysyłającego po dokonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, które zostały przemieszczone z użyciem Systemu, które przewiduje dodanie alternatywnego dowodu dostawy wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD,

4) z dniem 13 lutego 2023 r. wejdzie w życie zmiana dotycząca uchylenia zmiany w ustawie o podatku akcyzowym w zakresie zwolnienia drobnych producentów z obowiązku produkcji w składzie podatkowym win oraz napojów fermentowanych, wprowadzona ustawą z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, z powodu wejścia w życie z dniem 7 marca 2022 r. przepisów ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich, która wprowadziła identyczne zmiany w ustawie o podatku akcyzowym do tych wynikających z ustawy przygotowanej przez resort finansów,

5) z dniem 13 lutego 2023 r. wejdą w życie zmiany dotyczące:
− obowiązku przekazywania przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia - jakim jest uprawniony odbiorca - oświadczenia o zabezpieczeniu akcyzowym, którym będą objęte nabywane wewnątrzwspólnotowo przez ten podmiot wyroby akcyzowe, zarówno w sytuacji, gdy uprawniony odbiorca złożył zabezpieczenie generalne, jak i zabezpieczenie ryczałtowe,
− wyłączenia uprawnionego wysyłającego z katalogu podmiotów, które w sytuacji niedostępności Systemu EMCS składają oświadczenie o wyrażeniu zgody na objęcie ich zabezpieczeniem akcyzowym zobowiązania podatkowego uprawnionego odbiorcy albo jego zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, do której zapłaty może być obowiązany ten podmiot.

Źródło: Projekt (z 5 sierpnia 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw

oprac. Paweł Huczko