Rynek kapitałowy w Polsce - zmiana przepisów. Nowe rodzaje obligacji

Nowe przepisy dot. rynku kapitałowego - projekt

- Przekazujemy do konsultacji projekt realizujący szereg istotnych działań przewidzianych w Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego. Został on wypracowany w ramach szerokiego porozumienia między MF, KNF, Izbą Domów Maklerskich i Związkiem Banków Polskich. Dzięki wprowadzeniu tych przepisów m.in. zmniejszą się koszty regulacyjne dla wielu uczestników rynku finansowego, co, jak liczymy, przełoży się także na niższe koszty dla ich klientów i inwestorów – powiedziała minister finansów Magdalena Rzeczkowska.

- Projekt jest odpowiedzią na wiele wyzwań zgłaszanych nam przez uczestników rynku kapitałowego. W tej turze konsultacji chcemy kontynuować dobry dialog z biznesem – podkreślił wiceminister finansów Artur Soboń.

W projekcie znalazły się przepisy, które mają wpływ na funkcjonowanie całego rynku kapitałowego, w tym firm i funduszy inwestycyjnych oraz instytucji infrastruktury, takich jak Giełda Papierów Wartościowych.

- Wprowadzamy do polskiego porządku prawnego takie rozwiązana jak jednolita licencja bankowa czy obligacje rozwojowe. Projekt realizuje też szereg postulatów rynku kapitałowego dotyczących eliminowania gold-platingu. Liczymy na konstruktywne uwagi wszystkich zainteresowanych, w ramach konsultacji – dodała Katarzyna Szwarc, pełnomocniczka ministra finansów ds. Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego.

Elementy Strategii Rozwoju Rynku Kapitałowego

Projekt ustawy realizuje postanowienia SRRK:

• Wprowadzenie Jednolitej Licencji Bankowej prowadzące do częściowego zniesienia obowiązków administracyjnych wobec banków prowadzących w swoich strukturach działalność maklerską.
• Wprowadzenie definicji Obligacji Rozwojowych, tożsamej z zielonymi obligacjami określonymi przez międzynarodowe Zasady Zielonych Obligacji (Green Bond Principles).
• Wprowadzenie regulacji dedykowanych funduszom ETF (Exchange-Traded Funds), eliminujące obowiązku regulacyjne niekompatybilne z ich modelem funkcjonowania.
• Wprowadzenie przepisów umożliwiających rozwój w Polsce pożyczek papierów wartościowych (securities lending).
• Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji czynnego żalu.
• Zmianę obowiązujących regulacji w zakresie funkcjonowania rynku kapitałowego mającą na celu wyeliminowanie przypadków gold-platingu.

Strategia Rozwoju Rynku Kapitałowego została przyjęta przez Radę Ministrów 1 października 2019 r. Stanowi ona pierwszy szczegółowy i kompleksowy plan rozwoju rynku kapitałowego w Polsce. Projekt został sfinansowany ze środków Komisji Europejskiej i opracowany we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOiR). Realizacja Strategii przewidziana została na lata 2019–2023 i obejmuje 90 działań, w tym uproszczenie procedur administracyjnych dla uczestników rynku kapitałowego, zwiększenie płynności tego rynku i efektywności instytucji pośredniczących, oraz wzrost poziomu oszczędności prywatnych.

Konsultacje potrwają do 25 listopada 2022 r.

Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku dostępny jest na stronie Rządowego Centrum Legislacji.

Nowe rodzaje obligacji i zmiany w funduszach ETF

Możliwa będzie emisja obligacji infrastrukturalnych, a fundusze typu ETF będzie można oferować jako fundusze otwarte – wynika z opublikowanego 4 listopada 2022 r. na stronach RCL projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem rozwoju rynku finansowego oraz ochrony inwestorów na tym rynku.

W projekcie proponuje się m.in. wprowadzenie nowego rodzaju obligacji transformacyjnych. Chodzi o takie papiery dłużne, których cel emisji polega na "sfinansowaniu nowej inwestycji sprzyjającej przyspieszeniu zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju". Emitent obligacji powinien wydać co najmniej 95 proc. środków pozyskanych ze sprzedaży takich papierów w ciągu 36 miesięcy od daty emisji, a termin wykupu nie powinien być krótszy niż 5 lat. Łączna wartość emisji nie może być mniejsza niż 50 mln zł lub równowartość tej kwoty. Emisja obligacji transformacyjnych ma się odbywać w ramach oferty publicznej.

"W samych przepisach ustawy o obligacjach cele emisji zostały określone w sposób ogólny na podstawie najpowszechniejszego międzynarodowego standardu zielonych obligacji (Green Bond Principles), opracowanego przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Rynków Kapitałowych (ICMA)" – stwierdzono w uzasadnieniu.

Zmiany w obrocie obligacjami

Inna zmiana proponowana w projekcie dotyczy organizacji obrotu papierami skarbowymi. Obecnie rynek obrotu obligacjami może być organizowany jako rynek regulowany, rynek poza systemem obrotu instrumentami finansowymi oraz alternatywny system obrotu. W projekcie mówi się o poszerzeniu tych możliwości o OTF (Organised Trading Facility), czyli platformę obrotu "przez którą rozumie się wielostronny system kojarzący w sposób uznaniowy składane przez podmioty trzecie oferty kupna i sprzedaży obligacji, strukturyzowanych produktów finansowych, uprawnień do emisji, instrumentów pochodnych lub produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego, które muszą być wykonywane przez dostawę, niebędący rynkiem regulowanym ani ASO".

Zmiany dotyczące funduszy ETF

W projekcie znalazły się propozycje zmian dotyczących funduszy ETF. Jak wskazano w uzasadnieniu, koncepcja ETF przewidziana w obowiązujących przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych oparta jest o konstrukcję funduszu inwestycyjnego zamkniętego emitującego certyfikaty inwestycyjne, co wymaga dużo pracy, generuje koszty oraz wpływa na gorszą jakość kwotowań funduszu. Proponuje się takie zmiany w przepisach o funduszach inwestycyjnych, które umożliwią oferowanie takich funduszy – czyli funduszy portfelowych – jako funduszy otwartych (fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte). Pojawi się możliwość zbywania jednostek uczestnictwa funduszy portfelowych, a także wprowadzenia dematerializacji jednostek uczestnictwa funduszy portfelowych.

Fundusze inwestycyjne

W ramach projektu proponuje się również ograniczenie możliwości zlecenia przez TFI możliwości powierzania zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Zgodnie z proponowanymi przepisami powierzanie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią ma być możliwe jedynie w przypadku podmiotów "prowadzących, na podstawie odpowiedniego zezwolenia organu nadzoru, działalność w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych". Nie ma przy tym przeciwwskazań, aby podmioty zajmujące się do tej pory zarządzaniem funduszami wystąpiły o zezwolenie na prowadzenie takiej działalności - zaznaczono.

Działalność maklerska w bankach

Zmienić mają się także zasady podejmowania przez banki działalności maklerskiej. Po uchwaleniu ustawy banki będą mogły podejmować tego typu działalność na podstawie tzw. jednolitej licencji bankowej, a więc poprzez zmianę statutu banku, bez konieczności występowania o oddzielne zezwolenie.

Wyższe kary nakładane przez KNF

W projekcie znalazły się także zapisy zakładające nadanie Komisji Nadzoru Finansowego dodatkowych uprawnień dotyczących nakładania kar pieniężnych na podmioty nadzorowane. Proponuje się m.in. podniesienia maksymalnego wymiaru kary z 500 tys. zł do 5 mln zł w przypadku nałożenia sankcji na podmiot zarządzający sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzowanego lub na podmiot, któremu towarzystwo funduszy inwestycyjnych powierza zarządzanie w odniesieniu do specjalistycznego funduszu inwestycyjnego lub funduszu inwestycyjnego zamkniętego. KNF będzie mogła ukarać członka zarządu firmy ubezpieczeniowej kwotą nawet do 3 mln zł, a firmy ubezpieczeniowe będą mogły zostać ukarane kwotą do 20 mln zł.

KNF będzie miała prawo do karania także podmiotów, którym wygasło lub zostało cofnięte zezwolenie na prowadzenie działalności, z którą wiąże się naruszenie, oraz takich, które zostały wykreślone z rejestru uprawniającego do prowadzenia takiej działalności, a także karania członków zarządów banku odpowiedzialnych za naruszenie prawa, nawet jeśli już nie pełnią one funkcji w zarządzie banku. Nadzór będzie mógł także nakładać pojedyncze kary za każde naruszenie objęte sankcjonowanym przepisem.

Odpowiedzialność administracyjna byłych firm audytorskich

W projekcie proponuje się także wprowadzenie odpowiedzialności administracyjnej byłych firm audytorskich, jednostek zainteresowania publicznego i osób pełniących funkcje w firmach audytorskich i jednostkach zainteresowania publicznego za naruszenia powstałe w czasie, gdy te podmioty były firmą audytorską, jednostką zainteresowania publicznego, czy też w okresie pełnienia określonych funkcji w firmie audytorskiej (np. członka zarządu lub rady nadzorczej). (PAP)

autor: Marek Siudaj

ms/ mk/