Składka zdrowotna w 2023 roku - ryczałt - wysokość, podstawa wymiaru miesięczna i roczna

Przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2022 r. - podstawa do obliczenia składki zdrowotnej

20 stycznia 2023 r. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłosił w obwieszczeniu (w związku z art. 5 pkt 31 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale w 2022 r. wyniosło 6965,94 zł.
Kwota ta ma podstawowe znaczenie dla obliczenia obowiązujących w 2023 roku kwot rocznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej i kwot samej składki zdrowotnej płaconej przez osoby zobowiązane do płacenia tej składki, płacące ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Składka zdrowotna 2023 – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności gospodarczej

Miesięczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej ryczałtowców 2023

Na podstawie art. 81 ust. 2f ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
(chodzi tu w szczególności o:
-  osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (w tym także osoby podejmujące taką działalność po raz pierwszy albo po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia, które nie wykonują tej działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej),
- osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu,
- wspólników jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
- osoby prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe),

które stosują opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, stanowi:

1) kwota odpowiadająca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczyły kwoty 60 000 zł;

Zatem w 2023 roku kwota ta wynosi: 4 179,56 zł

2) kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł;

Zatem w 2023 roku kwota ta wynosi: 6 965,94 zł

3) kwota odpowiadająca 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczyły kwotę 300 000 zł.

Zatem w 2023 roku kwota ta wynosi: 12 538,69 zł

Wysokość składki zdrowotnej ryczałtowców w 2023 roku

Na podstawie art. 81 ust. 2f ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu ubezpieczony, o którym mowa w ust. 2e (czyli ww. osoby opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych) ma obowiązek płacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne od wyżej wskazanej miesięcznej podstawy wymiaru tej składki.

A zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne ryczałtowców wynosi co do zasady 9% podstawy wymiaru tej składki (wyjątki od tej zasady określono w art. 82 ww. ustawy).

Zatem:

-  ryczałtowcy, których przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku 2023 roku nie przekroczyły kwoty 60 000 zł - płacą miesięczną składkę zdrowotną w wysokości 376,16 zł (9%x4179,56 zł);

-  ryczałtowcy, których przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku 2023 roku przekroczyły kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł - płacą miesięczną składkę zdrowotną w wysokości 626,93 zł (9%x 6965,94 zł);

-  ryczałtowcy, których przychody z działalności gospodarczej osiągnięte od początku 2023 roku przekroczyły kwotę 300 000 zł - płacą miesięczną składkę zdrowotną w wysokości 1128,48 zł (9%x 12538,69 zł).

Roczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej ryczałtowców

Warto też wiedzieć, że zgodnie z art. 81 ust. 2e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ww. osób stanowi:

1) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nie przekroczyły w tym okresie kwoty 60 000 zł;

2) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 60 000 zł i nie przekroczyły kwoty 300 000 zł;

3) iloczyn liczby miesięcy w roku kalendarzowym podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty odpowiadającej 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, jeżeli osiągnięte przychody z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przekroczyły w tym okresie kwotę 300 000 zł.

Ważne!
Zgodnie z art. 82 ust. 2b ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, to przy określaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 81 ust. 2e, 2f i 2h, do limitów, o których mowa w tych przepisach, przyjmuje sumę przychodów z tych działalności.

Ważne!
Na podstawie art. 81 ust. 2ea ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - w liczbie miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, o której mowa w ust. 2e, nie uwzględnia się miesięcy, w których ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej na podstawie art. 82 ust. 8–9b.

Zgodnie z art. 81 ust. 2fa-2h ww. ustawy:
- Ilekroć w ust. 2e i 2f jest mowa o przychodach w rozumieniu ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, to nie uwzględnia się w tych przychodach przychodów osiągniętych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9b.

- Przychody, o których mowa w ust. 2e i 2f, są pomniejszane o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). W przychodach, o których mowa w ust. 2e i 2f, nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy o PIT. Pomniejszenie to nie dotyczy składek opłaconych w miesiącu, w którym ubezpieczony spełniał warunki do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na podstawie art. 82 ust. 8–9b.

- Ubezpieczony, o którym mowa w ust. 2f, który przez cały poprzedni rok kalendarzowy prowadził działalność gospodarczą, i przychody z tej działalności były opodatkowane na podstawie art. 27 (zasady ogólne - skala podatkowa), art. 30c (podatek liniowy) lub art. 30ca (IP Box) ustawy o PIT lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, może przy określaniu miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne przyjąć kwotę przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym pomniejszoną o kwotę opłaconych w poprzednim roku kalendarzowym składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy o PIT. Tak ustaloną miesięczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczony stosuje przez cały rok kalendarzowy.

Nadpłata albo dopłata składki zdrowotnej

Warto wskazać, że jeżeli suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne przez ubezpieczonego ryczałtowca jest wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy (nadpłata) - ubezpieczonemu przysługuje zwrot tej nadpłaty. Zwrot nadpłaty następuje na podstawie wniosku przygotowanego przez ZUS na profilu informacyjnym na PUE ZUS po złożeniu rozliczenia rocznego przez płatnika składek. Wniosek składany jest wyłącznie w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo wykorzystując sposób potwierdzania pochodzenia oraz integralności danych udostępniony bezpłatnie przez ZUS w systemie teleinformatycznym. Wniosek o zwrot nadpłaty może być złożony do ZUS w bieżącym roku, w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania PIT-28. Wniosek złożony po ww. terminie pozostawia się bez rozpoznania.

W innym przypadku, ubezpieczony ryczałtowiec ma obowiązek wpłacić dopłatę, tj. kwotę stanowiącą różnicę między roczną składką na ubezpieczenie zdrowotne ustaloną od rocznej podstawy, a sumą składek na ubezpieczenie zdrowotne wynikającą ze złożonych dokumentów za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego. Tę kwotę trzeba wykazać jest w dokumencie rozliczeniowym (w którym przekazuje roczne rozliczenie składek zdrowotnych) składanym za miesiąc, w którym upływa termin złożenia zeznania PIT-28. Dopłatę tę trzeba uiścić w terminie płatności składek za ww. miesiąc.

Zasady dot. nadpłat lub dopłat składki zdrowotnej ryczałtowców wynikają z art. 81 ust. 2i-2x ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

oprac. Paweł Huczko