REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czynny żal od 2023 roku: gdzie go skutecznie złożyć?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Enodo Advisors
Doradztwo podatkowe dla efektywnego i bezpiecznego biznesu
Czynny żal od 2023 roku: gdzie go skutecznie złożyć?
Czynny żal od 2023 roku: gdzie go skutecznie złożyć?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Od bieżącego 2023 roku prowadzenie postępowań przygotowawczych oraz występowanie przed sądem w sprawach karnych skarbowych oraz z ustawy o rachunkowości powierzono 16 naczelnikom urzędów skarbowych – po jednym dla każdego z województw. Czy ta zmiana ma jakiś wpływ na określenie organu, do którego należy złożyć czynny żal?

Czynny żal - o co chodzi

Czynny żal to instytucja prawa karnego skarbowego uregulowana w art. 16 ustawy z 10 września 1999 roku - Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 654 z późn. zm.; dalej jako: KKS), która wyłącza karalność za wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe. Jest to zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego składane przez sprawcę odpowiedniemu organowi podatkowemu. Co warto zaznaczyć, czynny żal nie dotyczy wszystkich rodzajów przestępstw czy wykroczeń związanych z podatkami, a jedynie tych określonych w KKS. 

Zgodnie z przywołanym art. 16 § 1 KKS, aby skorzystać z dobrodziejstwa czynnego żalu, o popełnieniu czynu zabronionego należy zawiadomić organ powołany do ścigania. Dotychczas w takie kompetencje wyposażony był każdy naczelnik urzędu skarbowego (albo naczelnik urzędu celno-skarbowego). W ich właściwości znajdują się sprawy celne oraz wszelkie inne sprawy karne skarbowe (art. 33 ust. 1 pkt 8 ustawy o KAS). Dlatego też, w przypadku naruszenia przepisów podatkowych, podatnik, chcąc uniknąć kary, wyrażał ,,skruchę’’ w urzędzie skarbowym właściwym dla swojego miejsca zamieszkania, siedziby lub ze względu na specjalny status podatkowy, w którym rozliczał się z danego podatku. 

REKLAMA

Autopromocja

Zmiany od 2023 roku

Zważywszy jednak na fakt, że pojęcie ,,organu powołanego do ścigania’’ nie zostało zdefiniowane zarówno w KKS, jak i w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, po wejściu w życie Rozporządzenia, pojawiły się pytania oraz rozbieżności interpretacyjne związane z tym, gdzie od 2023 roku należy składać czynny żal: do organów podatkowych właściwych miejscowo dla danego podatnika, czy wyłącznie do jednego z 16 naczelników wyznaczonych Rozporządzeniem z 13 października 2022 roku dotyczącym właściwości urzędów skarbowych w zakresie postępowań w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. 

Wypowiedzi MF to informacja, a nie źródło prawa

Wspomniane wątpliwości dostrzegli również praktycy stosujący te przepisy prawa.  Ministerstwo Finansów w wypowiedzi dla ,,Dziennika Gazety Prawnej’’[1], zapewniło, że wejście w życie Rozporządzenia nie ma wpływu na określenie organu właściwego do rozpoznania czynnego żalu. Wobec tego, zdaniem Ministerstwa Finansów, czynny żal można składać jak dotychczas – do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatku, w zakresie którego sprawca dokonuje zawiadomienia stosownie do art. 16 § 1 KKS. Przy czym, jak przyznaje Ministerstwo, złożenie czynnego żalu do organu niewłaściwego nie pozbawi skuteczności takiego zawiadomienia. Organ niewłaściwy przekaże je do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, nie powodując przy tym żadnych negatywnych konsekwencji dla strony.

Warto jednak podkreślić, że zarówno wyjaśnienia, czy komunikaty opublikowane na oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa Finansów, jak również wpisy rzecznika prasowego na Twitterze, mają charakter jedynie informacyjny i nie są źródłem prawa. Nie pełnią także żadnej funkcji ochronnej właściwej dla interpretacji indywidualnej, interpretacji ogólnej czy objaśnień podatkowych. Ponadto nie mogą być wiążące dla innych podmiotów stosujących prawo, więc zastosowanie się do nich, nie chroni automatycznie podatnika przed negatywnymi konsekwencjami ewentualnych błędnych twierdzeń ww. organu.  

W związku z tym, jeżeli organy zaczną intepretować analizowany przepis w taki sposób, że tylko organ wyznaczony do prowadzenia postępowania karno-skarbowego (jeden spośród 16 organów wyznaczonych Rozporządzeniem) jest właściwy do przyjęcia i rozpoznania czynnego żalu, może to prowadzić do negatywnych konsekwencji dla podatnika. W przeszłości często zdarzało się, że organy uznawały składanie czynnego żalu do niewłaściwego organu za nieskuteczne, co skutkowało tym, że zawiadomienie podatnika działało wręcz jak forma samodonosu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W jakim terminie można złożyć czynny żal? Istotny czynnik czasu 

W tym aspekcie kluczowe znaczenie ma art. 16 § 5 pkt 1 KKS, zgodnie z którym czynny żal jest bezskuteczny, jeżeli zostanie złożony w czasie, w którym organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Innymi słowy, podstawowym warunkiem, aby skorzystać z czynnego żalu jest skuteczne złożenie zawiadomienia zanim organ ścigania znajdzie się w posiadaniu wyraźnie udokumentowanej wiadomości o popełnieniu czynu zabronionego.

Pojawia się zatem uzasadniona wątpliwość, w jaki sposób organy właściwe powinny potraktować informacje przekazywane przez organy niewłaściwe, do których podatnicy skierowali czynny żal. Nie można bowiem wykluczyć sytuacji, w której poprzez zastosowanie wrogiej podatnikowi interpretacji prawa, tak przekazane informacje mogłyby zostać podciągnięte pod pojęcie „udokumentowane wiadomości” pochodzące nie od podatnika, a od innego organu. Tym samym mogły by posłużyć do wszczęcia postępowania karnego skarbowego z jednoczesnym pozbawieniem skuteczności złożonego czynnego żalu przez sprawcę deliktu skarbowego. 

Ostrożność wysoce wskazana

Zwracamy również uwagę, że komunikaty Ministerstwa Finansów nie powinny być każdorazowo traktowane jako oficjalna wykładnia prawa, co do której można twierdzić o działaniu zasady zaufania do organów państwa. Biorąc pod uwagę aktualne tendencje związane z zaostrzaniem reakcji państwa na wszelkie przejawy naruszeń w zakresie rozliczeń podatkowych, rekomendujemy ostrożność nakierowaną na dokładną analizę całokształtu okoliczności danej sprawy wspartą oceną profesjonalistów.

Katarzyna Grajcar, radca prawny in spe, Associate w ENODO Advisors.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

REKLAMA