Przegrana sprawa w sądzie będzie kosztowna podatkowo

Proces cywilny może być powodem problemów nie tylko prawnych, lecz także podatkowych i to zarówno u pozwanego, jak i powoda, czyli wierzyciela. Organy podatkowe nie przyznają bowiem pozwanym prawa do zaliczenia wydatków procesowych do kosztów uzyskania przychodów. Orzecznictwo dotyczące kosztów poniesionych przez powoda jest w większości korzystne, ale jeśli wierzyciel przegra proces sądowy, organy podatkowe mogą zakwestionować zaliczenie wydatków sądowych do kosztów podatkowych.

Marek Kolibski, doradca podatkowy w Kancelarii Podatkowej Ożóg i Wspólnicy, zwraca uwagę, że działania podejmowane przez podatnika w procesie cywilnym mogą być ocenione przez organy podatkowe w aspekcie zasad etycznych. Odnosi się to do podatników, którzy zostali pozwani do sądu przez swoich kontrahentów.

- Jeśli, zdaniem organów podatkowych, podatnik został pozwany za nieetyczne zachowanie, to nie przysługuje prawo zaliczenia kosztów udziału w procesie do kosztów uzyskania przychodów. Taki charakter mogą mieć np. procesy o odszkodowanie - przyznaje Marek Kolibski.

Przedmiotem powództwa w procesie cywilnym może być żądanie spełnienia świadczenia wskazanego w umowie, odszkodowanie lub żądanie ukształtowania prawa lub stosunku prawnego.

W opinii organów podatkowych w procesach o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości podatnik jako pozwany dopuszcza się czynów nagannych z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. Naruszenie tych zasad powoduje brak możliwości zaliczenia kosztów obrony w procesie do kosztów uzyskania przychodów.

Na takim stanowisku stanął ostatnio dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, który w interpretacji z grudnia 2007 r. (nr ITPB 3/423-44/07/DK) stwierdził, że koszty związane z działalnością gospodarczą jednostki poza tym, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania, nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań czy działań sprzecznych z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Korzystanie z cudzej nieruchomości bez właściwego uregulowania stosunku prawnego organ podatkowy uznał za zaniedbanie i działanie sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego.

W takiej sytuacji podatnik, który wszedł w spór z organami podatkowymi, powinien wykazać, że jego działania, mimo że doprowadziły do wniesienia przeciwko niemu powództwa, nie były naganne etycznie, gdyż np. stan prawny i faktyczny w danej sprawie nie był jasny i na tym tle doszło do sporu sądowego.