Zasada "złotówka za złotówkę" w świadczeniach rodzinnych uchwalona

Projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych, realizujący jedną z zapowiedzi z expose premier Ewy Kopacz, przygotowało MPiPS.

Nowela wprowadza zasadę "złotówka za złotówkę", dzięki której przekroczenie kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłków rodzinnych nie będzie automatycznie oznaczało utraty tych świadczeń.

Polecamy: Zasiłki rodzinne po zmianach (PDF)

Obecnie rodzina, która przekroczy próg dochodowy (574 zł na osobę w rodzinie lub 664 zł dla rodzin z niepełnosprawnym dzieckiem) choćby o złotówkę, traci wszystkie zasiłki rodzinne. Od początku przyszłego roku - kiedy ma wejść w życie nowela - wypłata tych zasiłków będzie pomniejszona tylko o kwotę przekroczenia progu dochodowego. Jeśli rodzina przekroczy kryterium o złotówkę, to dostanie to, co by jej się należało, pomniejszone o 1 zł, jeśli o 25 zł - pomniejszone o 25 zł, etc.

Ustawa dotyczy zasiłku rodzinnego i dodatków do niego: becikowego, z tytułu samotnej opieki nad dzieckiem, korzystania z urlopu wychowawczego, wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej, kształcenia i rehabilitacji niepełnosprawnego dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, nauki dziecka poza miejscem zamieszkania.

Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

Limity ulg i odliczeń w PIT 2015 / 2016

Gdy nowela wejdzie w życie, przy przekroczeniu kryterium świadczenia będą wypłacane w wysokości różnicy między przeciętną, miesięczną wysokością wszystkich świadczeń, o które ubiega się rodzina, a kwotą, o którą przekracza kryterium.

Minimalne wypłacane świadczenie będzie wynosić 20 zł. Dla przykładu - jeśli rodzina przekracza kryterium o 380 zł, a uprawniona jest do zasiłku i dodatków w wysokości 400 zł, to od 400 odejmujemy 380 i oznacza to, że tej rodzinie należy się 20 zł. Gdyby ta różnica wynosiła 19 zł, już by nie otrzymała tego świadczenia.

Według MPiPS z nowych rozwiązań skorzysta w 2016 r. ok. 160 tys. rodzin; koszt tych rozwiązań wyniesie w przyszłym roku 384 mln zł.

Osoby, które już straciły prawo do zasiłków, będą mogły ponownie wystąpić o świadczenia.(PAP)

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych - przebieg procedury legislacyjnej

Kalkulatory

Wyjaśnienie uchwalonych zmian na przykładach - z uzasadnienia projektu ustawy

Osoba samotnie wychowująca jedno dziecko ubiega się o następujące świadczenia rodzinne: 1 zasiłek rodzinny (77 zł na dziecko do ukończenia 5 lat), 1 dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (po 400 zł na dziecko), 1 dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka (po 170 zł na dziecko).

Łączna kwota zasiłków wraz z dodatkami (czyli przeciętna, miesięczna wysokość wszystkich świadczeń, o które ubiega się ta rodzina) wynosi w tym przypadku: (77x12/12)+(400x12/12)+(170x12/12) = 77 zł + 400 zł + 170 zł = 647 zł. Jest to maksymalna kwota, o którą łączny dochód w rodzinie (tj. łączny dochód wszystkich członków rodziny) może przekroczyć kryterium dochodowe.

Kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń wynosi obecnie 574 zł na osobę w rodzinie. Łączny dochód w rodzinie 2-osobowej nie może więc przekroczyć 1148 zł miesięcznie (2 osoby x 574 zł).

Dochód tej rodziny na osobę w rodzinie wynosi 654 zł. Łączny dochód rodziny w tym przypadku wynosi więc 1308 zł miesięcznie (2 osoby x 654 zł).

Kryterium dochodowe dotyczące łącznego dochodu w tej rodzinie zostało zatem przekroczone o 160 zł (1308 zł – 1148 zł).

W obecnym systemie prawnym rodzina taka nie uzyskałaby prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków, w związku z przekroczeniem kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Proponowana zmiana spowoduje przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków, lecz w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego przez całą rodzinę, czyli o 160 zł, stanowiącego część dochodu otrzymywanego ponad kryterium dochodowe.

Z zastosowaniem zasady „złotówka za złotówkę” świadczenia będą zatem wypłacone w wysokości różnicy między przysługującą kwotą świadczeń rodzinnych, tzw. „łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami” (647 zł), a wysokością dochodu przekraczającego kryterium dochodowe (160 zł), czyli w wysokości 487 zł.

Rodzina z trójką dzieci (w tym jedno z dzieci niepełnosprawne) ubiega się o następujące świadczenia rodzinne: 3 zasiłki rodzinne (po 106 zł na dzieci w wieku 5–18 lat), 3 jednorazowe dodatki z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego (po 100 zł, jednorazowo na dziecko), 1 dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej (80 zł miesięcznie na trzecie dziecko), 1 dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (80 zł miesięcznie na dziecko powyżej 5 roku życia), 2 dodatki z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania (po 90 zł miesięcznie przez 10 miesięcy nauki szkolnej).

Łączna kwota zasiłków wraz z dodatkami (czyli przeciętna, miesięczna wysokość wszystkich świadczeń, o które ubiega się ta rodzina) wynosi w tym przypadku: (3x106x12/12)+(3x100/12)+(80x12/12)+(2x90x10/12) = 318 zł + 25 zł + 80 zł + 80 zł + 150zł = 653 zł. Jest to maksymalna kwota, o którą łączny dochód w rodzinie (tj. łączny dochód wszystkich członków rodziny) może przekroczyć kryterium dochodowe.

Kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń (w przypadku gdy w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne) wynosi obecnie 664 zł na osobę w rodzinie. Łączny dochód w rodzinie 5-osobowej z dzieckiem niepełnosprawnym nie może więc przekroczyć 3320 zł miesięcznie (5 osób x 664 zł).

Dochód tej rodziny na osobę w rodzinie wynosi 669 zł. Łączny dochód rodziny w tym przypadku wynosi więc 3345 zł miesięcznie (5 osób x 669 zł).

Kryterium dochodowe dotyczące łącznego dochodu w tej rodzinie zostało zatem przekroczone o 25 zł (3345 zł – 3320 zł).

W poprzednim okresie zasiłkowym rodzina ta nie pobierała zasiłków rodzinnych z powodu przekroczenia kryterium dochodowego. W obecnym systemie prawnym rodzina ta także nie uzyskałaby prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków, w związku z przekroczeniem kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Proponowana zmiana spowoduje przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków, lecz w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego przez całą rodzinę, czyli o 25 zł, stanowiącego część dochodu otrzymywanego ponad kryterium dochodowe.

Z zastosowaniem zasady „złotówka za złotówkę” świadczenia będą zatem wypłacone w wysokości różnicy między przysługującą kwotą świadczeń rodzinnych, tzw. „łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami” (653 zł), a wysokością dochodu przekraczającego kryterium dochodowe (25 zł), czyli w wysokości 628 zł.

Po wejściu w życie tej nowelizacji, czyli od 1 stycznia 2016 r., świadczenia rodzinne będą więc wypłacane w wysokości różnicy między przysługującą kwotą świadczeń, tzw. „łączną kwotą zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami”, a wysokością dochodu rodziny lub osoby uczącej się otrzymywanego ponad kryterium dochodowe, czyli w wysokości pomniejszonej o kwotę, o jaką dochód rodziny przekroczył aktualnie obowiązującą kwotę uprawniającą daną rodzinę lub osobę uczącą się do zasiłku rodzinnego pomnożoną przez liczbę osób w danej rodzinie.