Big data w administracji skarbowej - będzie globalny, cyfrowy urząd skarbowy?

Kryzys finansowy wstrząsnął światową gospodarką i wywołał falę ekonomicznego nacjonalizmu. Na celowniku rządów znalazły się firmy, które wykorzystują prawne i księgowe mechanizmy, by przenosić zyski do innych krajów i unikać płacenia podatków. Globalne straty wywołane tym procederem mogą sięgać nawet 240 mld dolarów rocznie.

Wg raportu Deloitte „Trendy 2017: analiza danych podatkowych”, big data, czyli przetwarzanie i analizowanie dużych ilości danych w czasie rzeczywistym, wyrównuje szanse fiskusa w walce z luką podatkową. Jednocześnie przyspiesza globalny trend ujednolicania sprawozdawczości finansowej i zmienia kształt branży doradztwa podatkowego.

Od ponad dekady międzynarodowe organizacje gospodarcze (OECD, MFW) promują upraszczanie i ujednolicanie rozliczeń podatkowych. Zwiększa to przejrzystość transakcji, ułatwia firmom prowadzenie dokumentacji finansowej i pomaga optymalizować koszty działalności gospodarczej.

Już w 2005 r. OECD zarekomendowała jednolity, międzynarodowy standard rozliczeń podatkowych, tzw. SAF-T (Standard Audit File for Tax). Wiele krajów europejskich wprowadza SAF-T, również Polska zainspirowała się nim , wprowadzając swój model raportowania danych na poziomie transakcyjnym. Od połowy 2016 r. funkcjonuje tzw. Jednolity Plik Kontrolny. Ułatwia on organom analizę sytuacji podatkowej firm, wedle informacji z Ministerstwa Finansów, poprawia także ściągalność VAT. Pierwsze efekty już są – Od początku lipca 2016 r. do kwietnia 2017 r.  urzędy przeprowadziły i zakończyły łącznie 7 530 czynności sprawdzających, a 3 458 czynności pozostaje w toku – podkreśla Ernest Frankowski, Partner w zespole Tax Management Consulting w Deloitte (Deloitte).

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W przypadku podatków bezpośrednich, w 2015 r. OECD przygotowała plan walki z nieuczciwym przenoszeniem zysków do innych krajów, by w ten sposób uniknąć bądź obniżyć obciążenia podatkowe (tzw. BEPS - Base Erosion and Profit Shifting). Zakłada on m.in. przekazywanie organom podatkowym danych o transakcjach między powiązanymi podmiotami działającymi w różnych krajach, czyli Country by Country Reporting (CbCR). Dzięki potężnym narzędziom informatycznym, można całościowo analizować przepływy finansowe w firmach, które działają w skali międzynarodowej. W konsekwencji, siły między korporacjami a fiskusem są coraz bardziej wyrównane – mówi Rafał Sadowski, Partner w zespole Cen Transferowych w Deloitte