W jakiej wysokości odszkodowanie należy się osobie powołanej do odbycia ćwiczeń wojskowych

RADA

W związku z powołaniem żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń wojskowych przysługuje jedynie rekompensata utraconego dochodu. Nie ma możliwości domagania się dodatkowego odszkodowania za poniesioną szkodę. Kwota dzienna świadczenia pieniężnego nie może być wyższa od 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, którego wysokość ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego (przeciętne wynagrodzenie w lipcu to 2893,71 zł, dwuipółkrotność tego wynagrodzenia to 7234,28 zł). Okres odbytych ćwiczeń podawany jest przez dowódcę jednostki w zaświadczeniu o ich odbyciu. Lekarz powinien więc otrzymać tylko rekompensatę w wysokości utraconego dochodu (zarobku). Dodatkowe odszkodowanie za poniesioną szkodę mu nie przysługuje.

UZASADNIENIE

Obowiązkowi służby wojskowej (polegającemu m.in. na odbywaniu ćwiczeń wojskowych przez żołnierzy rezerwy) podlegają mężczyźni, począwszy od 1 stycznia roku kalendarzowego, w którym kończą 18 lat życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 50 lat, a posiadający stopień oficerski - 60 lat życia. W tym okresie rezerwista może otrzymać powołanie do odbycia m.in. ćwiczeń wojskowych. Stawienie się do jednostki wojskowej w wyznaczonym terminie jest jego obowiązkiem wynikającym z powszechnego obowiązku obrony RP.

Od decyzji o powołaniu do czynnej służby wojskowej służy odwołanie do szefa wojewódzkiego sztabu wojskowego, składane za pośrednictwem wojskowego komendanta uzupełnień w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. W tym odwołaniu można wskazać np. konieczność przeprowadzenia umówionego zabiegu, uzasadniony brak możliwości zaprzestania w danym okresie prowadzenia działalności. W przedstawionej sytuacji można wykazać realną szkodę powstałą w mieniu w związku z przerwaniem wykonywania działalności na skutek stawienia się do odbycia ćwiczeń. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje jednak wykonania decyzji o powołaniu.

Jedyną formą pokrycia strat spowodowanych odbywaniem ćwiczeń wojskowych jest świadczenie rekompensujące utracony dochód z działalności gospodarczej (lub wynagrodzenie w odniesieniu do pracowników). Ustawodawca nie przewiduje żadnych dodatkowych odszkodowań związanych ze szkodą, którą poniesie osoba w związku ze stawieniem się na ćwiczenia (np. utracone korzyści w wyniku niezawarcia kontraktu czy konieczność poniesienia dodatkowych kosztów związanych z zastępstwem).

WAŻNE!

Jedyną formą pokrycia strat spowodowanych odbywaniem ćwiczeń wojskowych jest świadczenie rekompensujące utracony dochód z działalności gospodarczej (lub wynagrodzenie w odniesieniu do pracowników).

Żołnierzowi rezerwy, który odbył ćwiczenia wojskowe (jednak z wyjątkiem ćwiczeń trwających do 24 godzin odbywanych w czasie lub dniu wolnym od pracy), przysługuje świadczenie pieniężne rekompensujące utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku służbowego albo dochód z prowadzonej działalności gospodarczej, które mógłby uzyskać w okresie odbywania tych ćwiczeń.

Świadczenie rekompensujące stanowią:

• kwota wynagrodzenia otrzymanego przez żołnierza ze stosunku pracy lub stosunku służbowego za ostatnie 3 miesiące pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy poprzedzające okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 90 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych, lub

• kwota dochodu uzyskanego przez żołnierza z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej za ostatni rok podatkowy poprzedzający okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 360 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych, lub

• kwota najniższego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w okresie odbywania ćwiczeń, w przypadku gdy żołnierz utrzymuje się wyłącznie z działalności rolnej, podzielona przez 30 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych.

W skład wymienionych wcześniej kwot wynagrodzenia albo dochodu nie wchodzą:

• obowiązkowe składki lub zaliczki pobierane lub należne i odprowadzane do właściwych organów,

• premie, nagrody i inne świadczenia lub dodatki finansowe albo wartość świadczeń otrzymywanych w naturze, przysługujących żołnierzowi.

Od podstawy wymiaru świadczenia rekompensującego należy odliczyć kwotę przyznanego na podstawie odrębnych przepisów uposażenia, które żołnierz otrzymał z tytułu odbywania ćwiczeń wojskowych.

Do podstawy wymiaru świadczenia rekompensującego należy jednak wliczyć kwoty ponoszonych przez żołnierza świadczeń alimentacyjnych lub odszkodowawczych nałożonych prawomocnym wyrokiem sądowym lub decyzją administracyjną (§ 8-11 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lutego 2000 r.).

Kwota dzienna świadczenia pieniężnego nie może być wyższa od 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, którego wysokość ogłasza Prezes GUS. Okres odbytych ćwiczeń podawany jest przez dowódcę jednostki w zaświadczeniu o ich odbyciu. Okres ten to suma dni odbytych ćwiczeń wojskowych liczona od dnia faktycznego stawienia się żołnierza na ćwiczenia wojskowe do dnia jego zwolnienia z tych ćwiczeń.

PRZYKŁAD

Andrzej W. zarabia netto 2000 zł. W sierpniu został powołany na 4 dni ćwiczeń wojskowych.

W przypadku pracowników świadczenie rekompensujące stanowi kwota wynagrodzenia, otrzymanego przez żołnierza ze stosunku pracy lub stosunku służbowego za ostatnie 3 miesiące pełnego miesięcznego wymiaru czasu pracy poprzedzające okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 90 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych.

3 × 2000 zł (wynagrodzenie) = 6000 zł.

6000 zł : 90 = 66,67 zł - jest to kwota dzienna świadczenia rekompensującego.

66,67 zł × 4 dni ćwiczeń = 266,68 zł - jest to wysokość świadczenia rekompensującego za 4 dni. Dla obliczeń dokonywanych w sierpniu 2007 r. przyjmujemy przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego miesiąca. 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw wynosiła 241,14 zł (przeciętne wynagrodzenie w lipcu to 2893,71 zł, dwuipółkrotność tego wynagrodzenia to 7234,28 zł). Nie stosujemy zatem ograniczenia kwoty wyliczonego dla p. Andrzeja świadczenia rekompensującego. Może więc otrzymywać świadczenie w wyliczonej wysokości 266,68 zł. Gdyby jednak z wyliczeń wynikało, że Andrzej W. powinien otrzymywać świadczenie rekompensujące za jeden dzień, np. w wysokości 260 zł, to należałoby zastosować ograniczenie tego świadczenia do kwoty 241,14 zł dziennie.

Przysługująca rekompensata w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą to kwota dochodu, uzyskanego przez żołnierza z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej za ostatni rok podatkowy poprzedzający okres odbytych ćwiczeń wojskowych, podzielona przez 360 i następnie pomnożona przez liczbę dni odbytych ćwiczeń wojskowych. Wysokość kwot dochodu w przeliczeniu na jeden dzień ćwiczeń wojskowych stwierdza niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku osoby powołanej na ćwiczenia, naczelnik urzędu skarbowego. Wydaje on zaświadczenie, w którym określa kwotę dziennego utraconego wynagrodzenia albo dochodu, a ponadto datę wydania zaświadczenia.

Jeżeli zachodzi zbieg uprawnień do dwóch świadczeń (tzn. osoba powołana na ćwiczenia wojskowe pracuje na podstawie stosunku pracy oraz prowadzi działalność gospodarczą), żołnierzowi przysługuje tylko jeden, bardziej korzystny rodzaj świadczenia rekompensującego.

Wniosek wraz z zaświadczeniem z urzędu skarbowego oraz zaświadczeniem o odbyciu ćwiczeń wojskowych należy złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

• art. 58, 59, 60 i 119a ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 107, poz. 732

• § 8-11 i 15 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lutego 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania i wypłacania świadczenia pieniężnego żołnierzom rezerwy odbywającym ćwiczenia wojskowe - Dz.U. Nr 13, poz. 155

Marek Rotkiewicz

właściciel biura doradztwa prawno-kadrowego