REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakaz podwójnego karania płatników ZUS

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W dniu 1 czerwca 2012 r. tracą moc przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które w dniu 18 listopada 2010 r. zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz wiążącymi Polskę aktami prawa międzynarodowego.


W dniu 18 listopada 2010 r. TK wydał wyrok, w którym stwierdził niezgodność art. 218 § 1 ustawy - Kodeks karny oraz art. 24 ust. 1 ustawy o systemie społecznych, a także art. 98 ust. 1 pkt 1 i art. 98 ust. 2 w zw. z art. 98 ust. 1 pkt 1 oraz art. 24 ust 1  ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (tj. zasadą demokratycznego państwa prawa) oraz szczegółowo wskazanymi w wyroku TK postanowieniami aktów prawa międzynarodowego obowiązującymi bezpośrednio w polskim systemie prawnym (sygn. akt P 29/09). Przyczyną tej niezgodności była zastosowana w powyższych przepisach regulacja dopuszczająca wobec tej samej osoby fizycznej za ten sam czyn, odpowiedzialność za przestępstwo bądź wykroczenie i dodatkową opłatę wynikającą z niedotrzymania obowiązku odprowadzania składek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej „ZUS”). Należy przy tym podkreślić, że zakwestionowane przez TK przepisy prawne odnosiły się do osób fizycznych, gdyż wyłącznie w ich przypadku możliwy był zbieg wymierzenia dodatkowej opłaty z odpowiedzialnością za wykroczenie albo przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Wyrok TK został wydany w następstwie łącznego rozpoznania dwóch pytań prawnych zadanych przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Pytania prawne Sądu powstały na gruncie spraw, w których płatnicy będący osobami fizycznymi - pracodawcami niedopełniali obowiązku terminowego płacenia w pełnej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne (i niektórych innych składek pobieranych przez ZUS) za swoich pracowników, za co groziła im odpowiedzialność za przestępstwo bądź za wykroczenie oraz sankcja administracyjno-karna, określona przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych jako „dodatkowa opłata”.

REKLAMA

W powyższych sprawach wątpliwości Sądu wzbudziły przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, ZUS mógł wymierzyć płatnikowi dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek (art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) oraz art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który przewidywał karę grzywny w wymiarze do 5 000 złotych dla płatnika, który nie dopełniał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie. Dodatkowo, taki płatnik na podstawie art. 218 Kodeksu karnego podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, jeżeli złośliwie lub uporczywie naruszał prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego. Szczególną uwagę Sądu zwrócił fakt, że według zakwestionowanych przepisów płatnik będący osobą fizyczną, który został już ukarany dodatkową opłatą, może również za ten sam czyn zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub odpowiedzialności za wykroczenie.

W odpowiedzi na pytania prawne, TK wydał wyrok, w którym stwierdził, że powyższe przepisy stosowane łącznie tworzą system naruszający jedną z podstawowych zasad prawa karnego, którą stanowi zakaz wielokrotnego karania (bądź stosowania innego środka represyjnego) tej samej osoby za popełnienie tego samego czynu zabronionego. TK stwierdził, że dodatkowa opłata stosowana przez ZUS nie ma charakteru rekompensacyjnego, gdyż tę rolę pełnią odsetki od nieopłaconych w terminie składek, co za tym idzie jej charakter jest represyjny, ma za zadanie „ukarać” niezdyscyplinowanego płatnika. Zatem, dodatkowa opłata ma charakter karno-administracyjny wobec osób nieodprowadzających wymaganych składek do ZUS lub opłacających je w zaniżonej wysokości. W konsekwencji, zdaniem TK, stosowanie zakwestionowanych przepisów naruszyło zasadę zakazującą podwójnego karania tej samej osoby za ten sam czyn i było niezgodne z zasadą demokratycznego państwa prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Utrata mocy zakwestionowanych przepisów została odroczona przez TK o 18 miesięcy. Odroczenie uzasadnione było obawami TK związanymi z  możliwością powstania szkody dla budżetu państwa związanej z brakiem przepisów umożliwiających karanie niezdyscyplinowanych płatników składek do ZUS. Jednakże w okresie odroczenia utraty mocy obowiązującej wskazanych przepisów, sądy oraz organy kompetentne do nakładania przewidzianych sankcji były obowiązane przestrzegać zasady zakazującej podwójnego karania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podsumowując, w następstwie wyroku wydanego przez TK, z dniem 1 czerwca 2012 r. tracą moc przepisy pozwalające na podwójne karanie tej samej osoby fizycznej za ten sam czyn. Nie oznacza to jednak, że nieodprowadzanie składek do ZUS lub odprowadzanie ich w zaniżonej wysokości przez płatników nie będzie karane. Przewidywane jest bowiem wejście w życie w dniu 31 maja 2012 r. nowelizacji ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która ma wyeliminować z obrotu prawnego niekonstytucyjny mechanizm podwójnego karania za ten sam czyn, a jednocześnie wprowadzić odpowiednie sankcje gwarantujące rzetelne wywiązywanie się przez płatników z obowiązku opłacania składek. Ustawa nowelizująca czeka obecnie na podpis Prezydenta. Do dnia dzisiejszego, tj. 25 maja 2012 r., ustawa nie została podpisana, dlatego mamy nadzieję, że nastąpi to wkrótce.

Aneta Wrona-Kłoczko

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

REKLAMA

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA