REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakaz podwójnego karania płatników ZUS

REKLAMA

W dniu 1 czerwca 2012 r. tracą moc przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które w dniu 18 listopada 2010 r. zostały uznane przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz wiążącymi Polskę aktami prawa międzynarodowego.


W dniu 18 listopada 2010 r. TK wydał wyrok, w którym stwierdził niezgodność art. 218 § 1 ustawy - Kodeks karny oraz art. 24 ust. 1 ustawy o systemie społecznych, a także art. 98 ust. 1 pkt 1 i art. 98 ust. 2 w zw. z art. 98 ust. 1 pkt 1 oraz art. 24 ust 1  ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (tj. zasadą demokratycznego państwa prawa) oraz szczegółowo wskazanymi w wyroku TK postanowieniami aktów prawa międzynarodowego obowiązującymi bezpośrednio w polskim systemie prawnym (sygn. akt P 29/09). Przyczyną tej niezgodności była zastosowana w powyższych przepisach regulacja dopuszczająca wobec tej samej osoby fizycznej za ten sam czyn, odpowiedzialność za przestępstwo bądź wykroczenie i dodatkową opłatę wynikającą z niedotrzymania obowiązku odprowadzania składek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej „ZUS”). Należy przy tym podkreślić, że zakwestionowane przez TK przepisy prawne odnosiły się do osób fizycznych, gdyż wyłącznie w ich przypadku możliwy był zbieg wymierzenia dodatkowej opłaty z odpowiedzialnością za wykroczenie albo przestępstwo.

Autopromocja

Wyrok TK został wydany w następstwie łącznego rozpoznania dwóch pytań prawnych zadanych przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi. Pytania prawne Sądu powstały na gruncie spraw, w których płatnicy będący osobami fizycznymi - pracodawcami niedopełniali obowiązku terminowego płacenia w pełnej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne (i niektórych innych składek pobieranych przez ZUS) za swoich pracowników, za co groziła im odpowiedzialność za przestępstwo bądź za wykroczenie oraz sankcja administracyjno-karna, określona przez ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych jako „dodatkowa opłata”.

W powyższych sprawach wątpliwości Sądu wzbudziły przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którymi w razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, ZUS mógł wymierzyć płatnikowi dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek (art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) oraz art. 98 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który przewidywał karę grzywny w wymiarze do 5 000 złotych dla płatnika, który nie dopełniał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w przewidzianym przepisami terminie. Dodatkowo, taki płatnik na podstawie art. 218 Kodeksu karnego podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, jeżeli złośliwie lub uporczywie naruszał prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego. Szczególną uwagę Sądu zwrócił fakt, że według zakwestionowanych przepisów płatnik będący osobą fizyczną, który został już ukarany dodatkową opłatą, może również za ten sam czyn zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub odpowiedzialności za wykroczenie.

W odpowiedzi na pytania prawne, TK wydał wyrok, w którym stwierdził, że powyższe przepisy stosowane łącznie tworzą system naruszający jedną z podstawowych zasad prawa karnego, którą stanowi zakaz wielokrotnego karania (bądź stosowania innego środka represyjnego) tej samej osoby za popełnienie tego samego czynu zabronionego. TK stwierdził, że dodatkowa opłata stosowana przez ZUS nie ma charakteru rekompensacyjnego, gdyż tę rolę pełnią odsetki od nieopłaconych w terminie składek, co za tym idzie jej charakter jest represyjny, ma za zadanie „ukarać” niezdyscyplinowanego płatnika. Zatem, dodatkowa opłata ma charakter karno-administracyjny wobec osób nieodprowadzających wymaganych składek do ZUS lub opłacających je w zaniżonej wysokości. W konsekwencji, zdaniem TK, stosowanie zakwestionowanych przepisów naruszyło zasadę zakazującą podwójnego karania tej samej osoby za ten sam czyn i było niezgodne z zasadą demokratycznego państwa prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Utrata mocy zakwestionowanych przepisów została odroczona przez TK o 18 miesięcy. Odroczenie uzasadnione było obawami TK związanymi z  możliwością powstania szkody dla budżetu państwa związanej z brakiem przepisów umożliwiających karanie niezdyscyplinowanych płatników składek do ZUS. Jednakże w okresie odroczenia utraty mocy obowiązującej wskazanych przepisów, sądy oraz organy kompetentne do nakładania przewidzianych sankcji były obowiązane przestrzegać zasady zakazującej podwójnego karania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podsumowując, w następstwie wyroku wydanego przez TK, z dniem 1 czerwca 2012 r. tracą moc przepisy pozwalające na podwójne karanie tej samej osoby fizycznej za ten sam czyn. Nie oznacza to jednak, że nieodprowadzanie składek do ZUS lub odprowadzanie ich w zaniżonej wysokości przez płatników nie będzie karane. Przewidywane jest bowiem wejście w życie w dniu 31 maja 2012 r. nowelizacji ustawy - Kodeks karny oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która ma wyeliminować z obrotu prawnego niekonstytucyjny mechanizm podwójnego karania za ten sam czyn, a jednocześnie wprowadzić odpowiednie sankcje gwarantujące rzetelne wywiązywanie się przez płatników z obowiązku opłacania składek. Ustawa nowelizująca czeka obecnie na podpis Prezydenta. Do dnia dzisiejszego, tj. 25 maja 2012 r., ustawa nie została podpisana, dlatego mamy nadzieję, że nastąpi to wkrótce.

Aneta Wrona-Kłoczko

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Morawiecki: klin podatkowy w Polsce jest najniższy wśród wszystkich unijnych krajów OECD

    Klin podatkowy w Polsce w większości kategorii jest najniższy wśród wszystkich unijnych krajów OECD - powiedział dzisiaj w Sejmie premier Mateusz Morawiecki, odpowiadając na pytania posłów. Wskazał także, że w ostatnich ośmiu latach samorządy odnotowały przyrosty z tytułu PIT i CIT.

    Jak sprawdzić, czy pracodawca zgłosił pracownika do ubezpieczeń i czy odprowadza za niego składki do ZUS?

    Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS za swoich pracowników jest obowiązkiem pracodawcy, podobnie jak zgłoszenie zatrudnionych do tych ubezpieczeń. Jak sprawdzić, czy te obowiązki pracodawca wykonuje? Można to zrobić na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS lub po złożeniu wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

    Karuzela VAT. Oszustwo podatkowe męża nie implikuje winy żony

    Karuzela VAT. "Dostęp małżonki do wspólnego konta z mężem, historii przelewów i zgromadzonych na nim środków, nie oznacza, że można jej przypisać popełnienie przestępstwa oszustwa podatkowego, o które oskarżony jest jej mąż. Nie przesądzają o tym także kontakty męża z firmą, w której jest zatrudniona" – orzekł sąd okręgowy w Warszawie w opublikowanym w dniu 27 września 2023 r. wyroku z dnia 9 sierpnia 2023 r.

    50 tys. USD za 1 bitcoina w styczniu 2024 roku? To możliwe, i to może nie być koniec wzrostów

    Wielu analityków rynkowych prognozuje, że cena bitcoina może osiągnąć poziom 50 tys. dolarów do stycznia 2024 roku. Ale ma to być tylko początek dużych wzrostów. Obecny spadek kursu tej kryptowaluty nie zmienia przewidywań, że przed bitcoinem otwiera się nowy rozdział życia. Przełom ma nastąpić w styczniu przyszłego roku i wówczas cyfrowa waluta będzie jeszcze bardziej zyskiwała na wartości.

    Tabela kursów średnich NBP z 11 grudnia 2023 roku - nr 239/A/NBP/2023

    Tabela kursów średnich NBP waluty krajowej w stosunku do walut obcych ogłoszona 11 grudnia 2023 roku - nr 239/A/NBP/2023. Kurs euro to 4,3366 zł.

    Zerowy VAT na żywność w 2024 roku - skutki dla budżetu

    Obniżenie stawki VAT na żywność do 0 proc. do końca marca 2024 roku zmniejszy wpływy budżetowe o 2 mld 745 mln zł - poinformowano w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) załączonych do rozporządzenia.

    KSeF 2023/2024. Nadawanie uprawnień większej liczbie pracowników [Komunikat MF]. Samofakturowanie, biura rachunkowe, JST i jednostki wewnętrzne

    Jak nadawać uprawnienia do KSeF większej liczbie pracowników? Uwierzytelnienie i autoryzacja w KSeF zapewnia podatnikowi pełen zakres uprawnień. Ministerstwo Finansów informuje, że poza podatnikiem w systemie może działać podmiot uprawniony przez tego podatnika, np. biuro rachunkowe lub konkretna osoba fizyczna. Korzyści jakie otrzymuje podatnik po uwierzytelnieniu to możliwość przeglądania, wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych. 

    Kiedy 12,5% od najmu?

    Ryczałt z tytułu najmu, od nadwyżki ponad 100 tys. zł przychodu, wynosi 12,5%. Jednak w przypadku osiągania przychodów z wynajmu przez małżonków obowiązuje limit łączny w wysokości 200 tys. zł, czyli dla każdego małżonka po 100 tys. zł. Limity te będą mały zastosowanie także w 2024 roku.

    Szybsze rozliczanie inwestycji i podwyższenie limitu odpisów amortyzacyjnych do 200 tys. zł

    Szybsze rozliczanie inwestycji i podwyższenie limitu odpisów amortyzacyjnych. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustaw o podatku dochodowym od osób prawnych i od osób fizycznych. Nowelizacja ma umożliwić przedsiębiorcom szybsze rozliczenie poniesionych wydatków inwestycyjnych. W projekcie proponuje się również podwyższenie do 200 tys. zł limitu odpisów amortyzacyjnych.

    E-faktury będą obowiązkowe w całej Unii Europejskiej. Czy KSeF przygotuje polskich przedsiębiorców?

    E-faktury będą obowiązywały w całej Unii Europejskiej. Od 1 stycznia 2024 roku państwa członkowskie UE będą mogły nałożyć na podatników obowiązek wystawiania faktu elektronicznych bez konieczności uzyskania decyzji derogacyjnej od KE. Od 2028 roku to rozwiązanie powinno być obligatoryjne w całej Unii Europejskiej, data nie jest jednak potwierdzona. System zaprezentowany przez Komisję Europejską określany jest jako VAT in Digital Age (ViDA). Ma on na celu dostosowanie obecnego systemu rozliczeń VAT do współczesnych wyzwań ery cyfrowej.

    REKLAMA