Limity określające obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych obowiązujące od 1 stycznia 2011 r.

Limit przychodów wynosi 1 200 000 euro i jest przeliczany według średniego kursu NBP ogłaszanego na 30 września roku poprzedzającego rok, dla którego określa się obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Znany jest już kurs umożliwiający sprawdzenie, których podmiotów ten obowiązek będzie dotyczył od 1 stycznia 2011 r.

Od 1 stycznia 2011 r. ulegnie zmianie art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości określający jednostki budżetowe zobligowane do stosowania przepisów o rachunkowości. Zmiana ta wynika z nowelizacji ustawy z 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241). Treść wspomnianego artykułu obowiązująca od 1 stycznia 2011 r. określa te podmioty jako: gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także:

1) państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe,

2) gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe,

3) państwowe fundusze celowe.

Limit dla prowadzenia ksiąg rachunkowych od 1 stycznia 2011 r.

Podmioty, które powinny sprawdzić, czy wysokość ich przychodów osiągniętych w 2010 r. nie spowoduje konieczności przejścia na księgi rachunkowe, to: osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie, spółdzielnie socjalne. Określony w ustawie o rachunkowości limit przychodów, po przekroczeniu którego wymienione podmioty będą musiały prowadzić księgi rachunkowe, wynosi 1 200 000 euro (art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.r.). Po zastosowaniu kursu euro z 30 września 2010 r. wynoszącego 3,9870 (tabela nr 191/A/NBP/2010 z 30 września 2010 r.) otrzymujemy wartość 4 784 400 zł.

Identyczną kwotę limitu przychodów oraz zasady jego przeliczania na złote określają przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 24a ust. 4.

Przychody, które należy uwzględnić przy obliczaniu limitu

W limicie przychodów obliczanym według ustawy o rachunkowości należy uwzględnić:

1) przychody netto ze sprzedaży towarów,

2) przychody netto ze sprzedaży produktów,

3) przychody z operacji finansowych.

Przepisy podatkowe (u.p.d.o.f.) nakazują ujęcie w kwocie przychodów liczonej na potrzeby limitu 1 200 000 euro przychodów określonych w art. 14 ust. 1 u.p.d.o.f. Zgodnie z nim za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Kolejne ustępy art. 14 u.p.d.o.f. wskazują, że przychodem z działalności są również m.in. przychody ze sprzedaży środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych i inne. Oznacza to, że przychody jednostki, ustalone zgodnie z ustawą o rachunkowości, mogą nie przekraczać limitu na dany rok, a obliczane według u.p.d.o.f. - mogą być wyższe niż określony limit. Jak zatem prawidłowo obliczyć przychód?

Osoby fizyczne, spółki cywilne, jawne i partnerskie prowadzące w 2010 r. podatkową księgę przychodów i rozchodów powinny obliczać limit przychodów według przepisów u.p.d.o.f. Jeżeli suma przychodów z kolumny 9 p.k.p.r. „Razem przychód” na koniec 2010 r. przekroczy 4 784 400 zł, jednostka będzie zobowiązana od 2011 r. prowadzić księgi rachunkowe.

Podmioty prowadzące w 2010 r. księgi rachunkowe oraz spółdzielnie socjalne obliczają limit przychodów zgodnie z ustawą o rachunkowości.

Jednostki inne niż spółdzielnie socjalne, prowadzące księgi rachunkowe, pomniejszają ogólną wartość przychodów o wartość pozostałych przychodów operacyjnych oraz zysków nadzwyczajnych lub sumują przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów (w tym usług) oraz przychody z operacji finansowych.

Spółdzielnie socjalne, jako podmioty niepodlegające u.p.d.o.f., do momentu przekroczenia limitu 1 200 000 euro prowadzą formę ewidencji określoną we własnym zakresie. Musi ona jednak pozwalać na określenie przychodów, kosztów i wyników dotyczących odpłatnej działalności statutowej.

Status „małego podatnika” a obowiązek prowadzenia ksiąg

Posiadania przez podatnika statusu „małego podatnika” nie należy wiązać z brakiem obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych. Pojęcie „mały podatnik”, funkcjonujące w przepisach podatkowych, ma na celu określenie podatnika uprawnionego do preferencyjnych rozliczeń. Limit kwotowy do uznania podmiotu za „małego podatnika” również wynosi 1 200 000 euro, ale zasady jego przeliczania są inne niż zasady przeliczania limitu określającego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Tabela. Zastosowanie limitu 1 200 000 euro

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Agnieszka Liśkiewicz

Podstawa prawna:

• art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn.zm.),

• art. 5a pkt 20, art. 14, art. 22k ust. 7, art. 24a ust. 4 i 6, art. 44 ust. 3g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn.zm.),

• art. 4a pkt 10, art. 16k ust. 7, art. 25 ust. 1b ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.),

• art. 2 pkt 25, art. 21 ust. 1, art. 99 ust. 2, art. 103, ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).