REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

ABC Prawa - Sposoby zniesienia współwłasności

REKLAMA

W poniższej publikacji postaramy się przedstawić instytucję współwłasności oraz sposoby jej zniesienia.

Na wstępie należy wskazać, że instytucja współwłasności jest uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Do cech charakterystycznych współwłasności należy zaliczyć jedność przedmiotu współwłasności, wielość podmiotów, którym dane prawo przysługuje oraz niepodzielność wspólnego prawa. Oznacza to, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie tylko do jej części.

Autopromocja

W polskim prawie współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych (i taką regulują przepisy Kodeksu cywilnego) albo współwłasnością łączną, która może powstać tylko z określonych stosunków prawnych na podstawie przepisów regulujących te stosunki. Cechą charakterystyczną współwłasności łącznej jest jej bezudziałowy charakter i dlatego współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem dopóki trwa współwłasność łączna. Przykładem współwłasności łącznej jest ustawowa wspólność małżeńska. Natomiast, w przeciwieństwie do współwłasności łącznej - współwłasność ułamkowa, której poświęcona zostanie poniższa publikacja, polega na tym, że udział każdego współwłaściciela we wspólnym prawie jest określony kwotowo ułamkiem. Jeśli zaś nie zostało określone, jaki udział (ułamek) przypada poszczególnym współwłaścicielom, domniemywa się, że ich udziały są równe.

Warto przy tym dodać, co jest bardzo istotne dla potencjalnych współwłaścicieli, że każdy z nich może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Jeżeli więc przykładowo kupimy razem z osobą X samochód i nie określimy w jakich udziałach jesteśmy jego współwłaścicielami, to przysługuje nam 50% udziałów w prawie własności samochodu. Jeżeli będziemy chcieli zbyć nasze 50% udziałów w samochodzie, to możemy to zrobić bez zgody osoby X.

Do rozporządzania rzeczą wspólną (czyli przykładowym samochodem) oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu (np. wydzierżawienie), potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Jeżeli zaś nie możemy uzyskać zgody wszystkich współwłaścicieli do rozporządzenia rzeczą wspólną, to współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.

Gdy nie możemy dojść do porozumienia z pozostałymi współwłaścicielami co do przedmiotu współwłasności i nie mamy możliwości żądania rozstrzygnięcia przez sąd, jedynym wyjściem może okazać się zniesienie współwłasności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zniesienie współwłasności polega na likwidacji stosunku prawnego, jaki łączy współwłaścicieli. Z żądaniem zniesienia współwłasności może wystąpić każdy ze współwłaścicieli, dlatego jest ono możliwe w sytuacji, kiedy nie możemy dojść do porozumienia z pozostałymi współwłaścicielami. Przed wystąpieniem z takim roszczeniem, powinniśmy jednak upewnić się, czy nie wyłączyliśmy takiej możliwości wcześniej w drodze umowy z pozostałymi współwłaścicielami, gdyż uprawnienie to może zostać wyłączone na czas nie dłuższy niż 5 lat, z możliwością przedłużenia na kolejne pięcioletnie okresy. Istotne jest jednak, że roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu i może zostać podniesione przez uprawnionego w każdym czasie.

Jeżeli chodzi o tryby zniesienia współwłasności, to można wyróżnić umowny oraz sądowy tryb zniesienia współwłasności. Umowa znosząca współwłasność może być zawarta tylko przez wszystkich współwłaścicieli i powinna m.in. określać sposób zniesienia, zawierać oświadczenia o przeniesieniu udziałów lub postanowienia dotyczące spłat i dopłat oraz terminów ich uiszczenia. W przypadku umowy o zniesienie współwłasności, ustawa nie przewiduje żadnej formy szczególnej. Jeżeli przedmiotem umowy jest nieruchomość, to konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Gdy nie możemy dojść do porozumienia ze wszystkimi współwłaścicielami, nie będziemy mogli skorzystać z umownego trybu zniesienia współwłasności i pozostanie nam jedynie tryb sądowy.

 

Sądowe zniesienie współwłasności odbywa się w postępowaniu nieprocesowym przed sądem rejonowym, właściwym ze względu na miejsce położenia rzeczy, które wszczynane jest na wniosek jednego ze współwłaścicieli. We wniosku należy m.in. dokładnie określić rzecz mającą ulec podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności. Od takiego wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000,- zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności opłata jest niższa i wynosi 300,- zł.

W trakcie postępowania sądowego rzecz wspólna może zostać podzielona pomiędzy współwłaścicieli na trzy sposoby. Są to podział rzeczy wspólnej (tzw. podział fizyczny), przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zasadniczym sposobem zniesienia współwłasności jest podział fizyczny rzeczy. Podział taki nie może zostać przeprowadzony, jeżeli byłby on sprzeczny z ustawą (np. co do zasady nie można dokonać podziału budynku), ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy (np. gdyby podział miał doprowadzić do likwidacji przedsiębiorstwa) albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (np. w przypadku podziału dzieła sztuki). W przypadku podziału fizycznego, sąd może orzec na rzecz określonych współwłaścicieli dopłaty pieniężne, mające na celu wyrównanie różnic pomiędzy przyznaną częścią rzeczy a wysokością udziału w całej rzeczy.

Drugim sposobem sądowego zniesienia współwłasności jest przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli. Sposób ten umożliwia zachowanie przynajmniej jednemu ze współwłaścicieli prawa własności dotychczas wspólnej rzeczy. W tej sytuacji sąd powinien przyznać pozostałym dotychczasowym współwłaścicielom spłaty, będące równowartością ich udziałów. Jeżeli żaden z przedstawionych powyżej sposobów nie zostanie zastosowany, sąd może doprowadzić do zniesienia współwłasności przez sprzedaż rzeczy wspólnej. Ma to miejsce przede wszystkim wtedy, kiedy wszyscy współwłaściciele złożą co do tego zgodny wniosek. Ponadto, sąd może zarządzić sprzedaż rzeczy, jeżeli rzecz nie może zostać podzielona, a okoliczności (np. fakt, że rzecz nie jest przydatna żadnemu współwłaścicielowi) to uzasadniają. Możliwe jest także kumulowanie powyżej przedstawionych sposobów, np. przez podział fizyczny części wspólnej nieruchomości i przez sprzedaż pozostałej części.

Szczególne zasady znoszenia współwłasności zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym odnośnie współwłasności nieruchomości rolnych. Ogólnie rzecz ujmując, przy znoszeniu takiej współwłasności dąży się do uniknięcia rozdrobnienia gospodarstwa rolnego.

Podsumowując, w polskim systemie prawnym własność z reguły przysługuje jednemu podmiotowi. W związku z tym, współwłasność jest uważana za stan przejściowy i dlatego jeżeli zależy nam na tym, aby pozostać we współwłasności należy wyłączyć uprawnienie do jej zniesienia (z ograniczeniami, o których wyżej wspomnieliśmy). W przeciwnym razie, każdy ze współwłaścicieli będzie uprawniony do wystąpienia do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności, które może odbyć się w jeden z ww. sposobów.

Patrycja Dzięgielewska

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    PIT 2024. Czy można rozliczyć podatki bez Profilu Zaufanego?

    Sezon rozliczeń podatkowych jest w pełni. Dzięki usłudze e-PIT dostępnej na stronie Ministerstwa Finansów, możesz  szybko rozliczyć swój PIT. Resort zaleca, aby z rozliczeniem nie zwlekać.

    Co można sobie odliczyć od podatku 2024? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu PIT?

    Co można odliczyć z podatku PIT? Z jakich ulg podatkowych można skorzystać w rozliczeniu w 2024 roku?

    Kto może wyjechać do sanatorium z ZUS-em w 2024 roku? Jak uzyskać skierowanie? Ile trzeba czekać?

    Nie tylko Narodowy Fundusz Zdrowia kieruje do miejscowości uzdrowiskowych, ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z leczenia może skorzystać każdy ubezpieczony, który jest zagrożony utratą zdolności do pracy. Warunkiem jest jednak, by rehabilitacja poprawiła rokowania stanu zdrowia i przyczyniła się do powrotu do aktywności zawodowej.

    Limit pomocy de minimis dla MŚP 2024 - podwyżka od 1 maja

    Ministerstwo Finansów przygotowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego MŚP nadal udzielana będzie pomoc de minimis w formie gwarancji BGK spłaty kredytu lub innego zobowiązania - napisał resort w OSR do projektu. Rozporządzenie wdroży w życie unijne przepisy wprowadzające nowy wyższy limit takiej pomocy dla jednego przedsiębiorstwa w ciągu 3 lat.

    Ulga sponsoringowa a koszty uzyskania przychodów z zysków kapitałowych

    Po koniec 2023 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że podmioty osiągające przychody z zysków kapitałowych również mogą odliczać koszty wspierania sportu, edukacji i kultury, na podstawie art. 18ee, niezależnie od tego czy koszty te zostaną przyporządkowane do przychodów z zysków kapitałowych czy pozostałych przychodów.

    Rozrachunki w księgowości wsparte sztuczną inteligencją. Nadchodzi nowe

    Czy sztuczna inteligencja może wspomóc księgowym w rozrachunkach? Dzięki wykorzystaniu mechanizmów sztucznej inteligencji programy księgowe pozwalają na dużą automatyzację procesów w tym zakresie.

    Jak rozpoznać pellet dobrej jakości? Jak sprawdzić samemu?

    Jakość pelletu jest kluczowym czynnikiem decydującym o jego efektywności i bezpieczeństwie użytkowania. Niezależnie od tego, czy wykorzystujemy go do ogrzewania domu, czy jako surowiec w przemyśle, istnieją cechy, na które warto zwrócić uwagę, aby mieć pewność, że wybieramy produkt najwyższej jakości.

    Składki ZUS wspólników spółki z o.o. (jednoosobowej i wieloosobowej). Kto i kiedy nie zapłaci składek?

    Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych różnicują pozycję wspólników spółki z o.o. w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu w zależności od tego, czy spółka jest jednoosobowa czy wieloosobowa.

    Zmienia się odpowiedzialność związana z klasyfikacją towarów. Przewoźnicy mogą zapłacić mandat karny

    Znajomość prawidłowej klasyfikacji towarów to podstawa właściwego zgłoszenia celnego w procedurach celnych wywozowych i przywozowych, a także przy określaniu stawki cła i podatku VAT w sprzedaży wewnątrz UE. Wprowadzany właśnie w życie unijny Import Control System 2 nakłada na przewoźników nowe obowiązki. – Firmy transportowe biorą pełną odpowiedzialność za towar wprowadzany na obszar Unii Europejskiej. Muszą posiadać wszystkie dane na temat stron transakcji i HS kodów towarów – wyjaśnia Joanna Porath, właścicielka agencji celnej AC Porath.

    Oszczędności Polaków 2024. Na rachunkach bankowych jest 1 223,46 mld zł

    Gospodarstwa domowe w Polsce w końcu lutego 2024 roku dysponowały na rachunkach bankowych środkami w wysokości 1 223,46 mld zł. Były one o 15,20 mld i 1,26% wyższe niż miesiąc wcześniej i o 120,54 mld zł tj. 10,9% większe niż przed rokiem (w styczniu roczna dynamika tych depozytów wynosiła 11,3%).

    REKLAMA