REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

ABC Prawa - Sposoby zniesienia współwłasności

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W poniższej publikacji postaramy się przedstawić instytucję współwłasności oraz sposoby jej zniesienia.

Na wstępie należy wskazać, że instytucja współwłasności jest uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej „Kodeks cywilny”). Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Do cech charakterystycznych współwłasności należy zaliczyć jedność przedmiotu współwłasności, wielość podmiotów, którym dane prawo przysługuje oraz niepodzielność wspólnego prawa. Oznacza to, że każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy, a nie tylko do jej części.

REKLAMA

REKLAMA

W polskim prawie współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych (i taką regulują przepisy Kodeksu cywilnego) albo współwłasnością łączną, która może powstać tylko z określonych stosunków prawnych na podstawie przepisów regulujących te stosunki. Cechą charakterystyczną współwłasności łącznej jest jej bezudziałowy charakter i dlatego współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem dopóki trwa współwłasność łączna. Przykładem współwłasności łącznej jest ustawowa wspólność małżeńska. Natomiast, w przeciwieństwie do współwłasności łącznej - współwłasność ułamkowa, której poświęcona zostanie poniższa publikacja, polega na tym, że udział każdego współwłaściciela we wspólnym prawie jest określony kwotowo ułamkiem. Jeśli zaś nie zostało określone, jaki udział (ułamek) przypada poszczególnym współwłaścicielom, domniemywa się, że ich udziały są równe.

Warto przy tym dodać, co jest bardzo istotne dla potencjalnych współwłaścicieli, że każdy z nich może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Jeżeli więc przykładowo kupimy razem z osobą X samochód i nie określimy w jakich udziałach jesteśmy jego współwłaścicielami, to przysługuje nam 50% udziałów w prawie własności samochodu. Jeżeli będziemy chcieli zbyć nasze 50% udziałów w samochodzie, to możemy to zrobić bez zgody osoby X.

Do rozporządzania rzeczą wspólną (czyli przykładowym samochodem) oraz do innych czynności, które przekraczają zakres zwykłego zarządu (np. wydzierżawienie), potrzebna jest zgoda wszystkich współwłaścicieli. Jeżeli zaś nie możemy uzyskać zgody wszystkich współwłaścicieli do rozporządzenia rzeczą wspólną, to współwłaściciele, których udziały wynoszą co najmniej połowę, mogą żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeknie mając na względzie cel zamierzonej czynności oraz interesy wszystkich współwłaścicieli.

Gdy nie możemy dojść do porozumienia z pozostałymi współwłaścicielami co do przedmiotu współwłasności i nie mamy możliwości żądania rozstrzygnięcia przez sąd, jedynym wyjściem może okazać się zniesienie współwłasności.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Zniesienie współwłasności polega na likwidacji stosunku prawnego, jaki łączy współwłaścicieli. Z żądaniem zniesienia współwłasności może wystąpić każdy ze współwłaścicieli, dlatego jest ono możliwe w sytuacji, kiedy nie możemy dojść do porozumienia z pozostałymi współwłaścicielami. Przed wystąpieniem z takim roszczeniem, powinniśmy jednak upewnić się, czy nie wyłączyliśmy takiej możliwości wcześniej w drodze umowy z pozostałymi współwłaścicielami, gdyż uprawnienie to może zostać wyłączone na czas nie dłuższy niż 5 lat, z możliwością przedłużenia na kolejne pięcioletnie okresy. Istotne jest jednak, że roszczenie o zniesienie współwłasności nie ulega przedawnieniu i może zostać podniesione przez uprawnionego w każdym czasie.

Jeżeli chodzi o tryby zniesienia współwłasności, to można wyróżnić umowny oraz sądowy tryb zniesienia współwłasności. Umowa znosząca współwłasność może być zawarta tylko przez wszystkich współwłaścicieli i powinna m.in. określać sposób zniesienia, zawierać oświadczenia o przeniesieniu udziałów lub postanowienia dotyczące spłat i dopłat oraz terminów ich uiszczenia. W przypadku umowy o zniesienie współwłasności, ustawa nie przewiduje żadnej formy szczególnej. Jeżeli przedmiotem umowy jest nieruchomość, to konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Gdy nie możemy dojść do porozumienia ze wszystkimi współwłaścicielami, nie będziemy mogli skorzystać z umownego trybu zniesienia współwłasności i pozostanie nam jedynie tryb sądowy.

 

Sądowe zniesienie współwłasności odbywa się w postępowaniu nieprocesowym przed sądem rejonowym, właściwym ze względu na miejsce położenia rzeczy, które wszczynane jest na wniosek jednego ze współwłaścicieli. We wniosku należy m.in. dokładnie określić rzecz mającą ulec podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności. Od takiego wniosku pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000,- zł, a jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności opłata jest niższa i wynosi 300,- zł.

W trakcie postępowania sądowego rzecz wspólna może zostać podzielona pomiędzy współwłaścicieli na trzy sposoby. Są to podział rzeczy wspólnej (tzw. podział fizyczny), przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli oraz sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zasadniczym sposobem zniesienia współwłasności jest podział fizyczny rzeczy. Podział taki nie może zostać przeprowadzony, jeżeli byłby on sprzeczny z ustawą (np. co do zasady nie można dokonać podziału budynku), ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy (np. gdyby podział miał doprowadzić do likwidacji przedsiębiorstwa) albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości (np. w przypadku podziału dzieła sztuki). W przypadku podziału fizycznego, sąd może orzec na rzecz określonych współwłaścicieli dopłaty pieniężne, mające na celu wyrównanie różnic pomiędzy przyznaną częścią rzeczy a wysokością udziału w całej rzeczy.

Drugim sposobem sądowego zniesienia współwłasności jest przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli. Sposób ten umożliwia zachowanie przynajmniej jednemu ze współwłaścicieli prawa własności dotychczas wspólnej rzeczy. W tej sytuacji sąd powinien przyznać pozostałym dotychczasowym współwłaścicielom spłaty, będące równowartością ich udziałów. Jeżeli żaden z przedstawionych powyżej sposobów nie zostanie zastosowany, sąd może doprowadzić do zniesienia współwłasności przez sprzedaż rzeczy wspólnej. Ma to miejsce przede wszystkim wtedy, kiedy wszyscy współwłaściciele złożą co do tego zgodny wniosek. Ponadto, sąd może zarządzić sprzedaż rzeczy, jeżeli rzecz nie może zostać podzielona, a okoliczności (np. fakt, że rzecz nie jest przydatna żadnemu współwłaścicielowi) to uzasadniają. Możliwe jest także kumulowanie powyżej przedstawionych sposobów, np. przez podział fizyczny części wspólnej nieruchomości i przez sprzedaż pozostałej części.

Szczególne zasady znoszenia współwłasności zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym odnośnie współwłasności nieruchomości rolnych. Ogólnie rzecz ujmując, przy znoszeniu takiej współwłasności dąży się do uniknięcia rozdrobnienia gospodarstwa rolnego.

Podsumowując, w polskim systemie prawnym własność z reguły przysługuje jednemu podmiotowi. W związku z tym, współwłasność jest uważana za stan przejściowy i dlatego jeżeli zależy nam na tym, aby pozostać we współwłasności należy wyłączyć uprawnienie do jej zniesienia (z ograniczeniami, o których wyżej wspomnieliśmy). W przeciwnym razie, każdy ze współwłaścicieli będzie uprawniony do wystąpienia do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności, które może odbyć się w jeden z ww. sposobów.

Patrycja Dzięgielewska

aplikant radcowski

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

 

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Naliczanie odsetek za zwłokę a czas trwania kontroli podatkowej, celno-skarbowej lub postępowania podatkowego – zmiany w Ordynacji podatkowej jeszcze w 2025 r.

Ministerstwo Finansów przygotowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej, która ma m.in. na celu zmobilizowanie organów podatkowych do zakończenia kontroli podatkowej i kontroli celno-skarbowej w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Jeżeli to się nie stanie, to nie będzie można podatnikowi naliczyć odsetek od zaległości podatkowych (odsetek za zwłokę) stwierdzonych w toku kontroli.

Zarządzanie finansami i procesami finansowo-księgowymi w rosnącym przedsiębiorstwie

W dzisiejszej gospodarce efektywne zarządzanie finansami i procesami finansowymi stanowi kluczowy czynnik sukcesu dla rozwijających się przedsiębiorstw. Praktyka biznesowa pokazuje, że sam wzrost obrotów nie zawsze przekłada się na poprawę kondycji finansowej firmy. Nieumiejętnie zarządzany rozwój może prowadzić do paradoksalnej sytuacji, w której zwiększającym się przychodom towarzyszą spadająca rentowność i problemy z płynnością finansową.

Rozliczenie składki zdrowotnej w 2025 roku. Księgowa wyjaśnia jak to zrobić

Termin złożenia w ZUS deklaracji zawierającej rozliczenie wpłaconych składek zdrowotnych za 2024 rok upływa 20 maja 2025 r. Obowiązek ten dotyczy większości przedsiębiorców prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Jedynie ci rozliczający się na karcie podatkowej są z niego zwolnieni. W pozostałych przypadkach wysokość należnych składek wylicza się na podstawie przychodów bądź dochodów osiągniętych w poprzednim roku. Na co zwrócić uwagę przygotowując roczne rozliczenie składek? Wyjaśnia to Paulina Chwil, Księgowa Prowadząca oraz Ekspert ds. ZUS i Prawa Pracy w CashDirector S.A.

Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku. Prof. Kołodko recenzuje politykę (nie tylko gospodarczą) obecnego prezydenta USA

W kwietniu 2025 r. nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się najnowsza książka prof. Grzegorza W. Kołodki zatytułowana „Trump 2.0. Rewolucja chorego rozsądku”. Grzegorz W. Kołodko, wybitny ekonomista i były wicepremier, w swoim bezkompromisowym stylu analizuje trumponomikę i trumpizm, populizm, nowy nacjonalizm, publiczne kłamstwa i brutalną grę interesów. Profesor poświęca szczególną uwagę kwestiom manipulacji opinią publiczną, polityce sojuszy, a także wpływowi wojny w Ukrainie na kształt geopolityki. Zastanawia się również, jakie zagrożenia dla NATO i Unii Europejskiej niesie ze sobą „America First” – i co to wszystko oznacza dla współczesnego świata.

REKLAMA

Zmiany w rachunkowości w 2025 r. Sprawozdawczość ESG przesunięta o 2 lata

Minister Finansów przygotował 5 maja 2025 r. projekt nowelizacji ustawy wdrażającej dyrektywę CRSD do ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta nowelizacja ma na celu wdrożenie unijnej dyrektywy 2025/794, przesuwającej wdrożenie obowiązku sprawozdawczości ESG o 2 lata.

Większość podatników VAT może uniknąć w 2026 r. obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Prof. Modzelewski wyjaśnia jak to możliwe

Zdaniem profesora Witolda Modzelewskiego, gdyby uchwalono projekt przepisów wprowadzających obowiązkowy KSeF w przedłożonym niedawno kształcie, to większość podatników VAT nie będzie musiała wystawiać faktur ustrukturyzowanych w 2026 r.

Stopy procentowe NBP 2025: w maju obniżka o 0,5 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 6-7 maja 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,5 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosi od 8 maja 2025 r. 5,25 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zgodna z oczekiwaniami większości analityków finansowych i ekonomistów. Stopy NBP zmieniły się pierwszy raz od 3 października 2023 r.

Przekształcenie JDG a status podatnika rozpoczynającego działalność w estońskim CIT

W świetle marcowego wyroku NSA (sygn. II FSK 1412/24) zmienia się podejście do kwalifikacji podatkowej spółek powstałych z przekształcenia jednoosobowych działalności gospodarczych. Wyrok ten przesądził, że takie podmioty mogą korzystać z przywilejów "podatnika rozpoczynającego działalność" na gruncie przepisów o estońskim CIT.

REKLAMA

Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

REKLAMA