REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Łacińskie paremie prawnicze - część II

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów

REKLAMA

Prezentujemy drugą część cyklu artykułów, w których przybliżamy wybrane łacińskie paremie prawnicze (łacińskie sentencje prawnicze) i ich wpływ na dzisiejszy system prawny.

Polecamy: Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 - multipakiet

REKLAMA

 

Jedną z popularnych łacińskich paremii prawniczych, którą omawiamy w niniejszej publikacji jest paremia ignorantia iuris nocet - w języku polskim: nieznajomość prawa szkodzi. Jest to jedna z podstawowych zasad prawa, z której wynika, że nie można zasłaniać się nieznajomością normy prawnej. Innymi słowy, nikt nie może usprawiedliwiać swojego postępowania tym, że nie wiedział o jego bezprawności.

Aby zasada ta mogła być praktycznie realizowana, konieczne jest, aby każdy mógł zapoznać się z obowiązującym prawem. Stąd też przykładowo, zgodnie z Konstytucją RP warunkiem wejścia w życie każdego aktu prawa powszechnie obowiązującego jest jego ogłoszenie.

Łacińskie paremie prawnicze - część I

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Łacińskie paremie prawnicze - część III

Obecnie, w polskim systemie prawnym działanie zasady ignorantia iuris nocet jest najbardziej widoczne na gruncie norm prawa administracyjnego. W prawie administracyjnym istnieje wiele przepisów pozwalających na nałożenie np. kary pieniężnej w drodze decyzji administracyjnej, bez badania, czy podmiot objęty określonym obowiązkiem zdawał sobie sprawę z istnienia tego obowiązku. Przykładowo, nałożenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia jest niezależne od tego, czy osoba, która zajęła pas drogowy w ogóle wiedziała o obowiązku uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa.

Dla stosowania zasady ignorantia iuris nocet istotne jest jednak, że w dzisiejszych czasach systemy prawne są tak rozbudowane, że trudno wyobrazić sobie, aby jakikolwiek obywatel znał wszystkie obowiązujące przepisy. Materia uregulowana prawnie jest przy tym znacznie zróżnicowana, niektóre normy dotyczą wprost życia codziennego (np. prawo konsumenckie, prawo karne dotyczące pospolitych przestępstw itp.), inne normy regulują zaś kwestie wysoce specjalistyczne lub techniczne i są skierowane do stosunkowo wąskiego kręgu adresatów (np. przepisy dotyczące produkcji leków).

Zapisz się na nasz newsletter

Z powyższych względów, zasada ignorantia iuris nocet doznaje obecnie na gruncie prawa polskiego także istotnych ograniczeń, co jest szczególnie dostrzegalne w prawie karnym.

 

 

Zgodnie z kodeksem karnym, nie popełnia bowiem przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Innymi słowy, nieświadomość bezprawności czynu zabronionego przez przepisy prawa karnego wyłącza przestępność czynu (tj. całkowicie zwalnia z odpowiedzialności karnej) tylko wtedy, jeśli nieświadomość jest usprawiedliwiona. W braku takiego usprawiedliwienia, możliwe jest jedynie nadzwyczajne złagodzenie kary. Kwestia, jakie okoliczności mogą usprawiedliwiać nieświadomość bezprawności, nie jest wprost uregulowana i wymaga każdorazowo wnikliwej oceny danej sprawy przez sąd. Przykładowo, na usprawiedliwioną nieświadomość bezprawności w przypadku czynu zabronionego wykonania robót zagrażających urządzeniom wodnym (przewidzianego w prawie wodnym) mogłaby powołać się niewykształcona osoba, która wykonała roboty budowlane w pobliżu urządzeń wodnych, jeśli np. została utwierdzona w przekonaniu, że nie ma co do tego przeciwwskazań przez urzędnika. W przypadku tego samego czynu zabronionego, nieświadomość bezprawności nie byłyby usprawiedliwiona, jeśli dopuściłby się go np. dyrektor zakładu przemysłowego, korzystający z profesjonalnego doradztwa prawnego i pomocy specjalistów - inżynierów. O usprawiedliwionej nieświadomości bezprawności trudno mówić także w przypadku pospolitych czynów kryminalnych, takich jak kradzież, rozbój, zabójstwo, co do których świadomość bezprawności jest powszechna.

Podsumowując, wywodzona z prawa starożytnych Rzymian zasada, zgodnie z którą nieznajomość prawa szkodzi, ma wciąż istotne znaczenie na gruncie współczesnego prawa. Choć z uwagi na rozbudowanie współczesnych systemów prawnych doznaje ona pewnych ograniczeń, nadal stanowi ona punkt wyjścia dla oceny zachowania jednostek z punktu wiedzenia norm prawnych. W następnej publikacji przedstawimy kolejną istotną paremię łacińską: Separata esse debet possessio a prioprietate

Sankcje za nieterminowe składanie sprawozdań finansowych - od 1 stycznia 2015 r.

Zapraszamy na forum Księgowość

 

Maciej Szulikowski

radca prawny i partner zarządzający

M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

REKLAMA

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

Krajowy System e-Faktur – czas na konkrety. Przygotowania nie powinny czekać. Firmy muszą dziś świadomie zarządzać dostępnością zasobów, priorytetami i ryzykiem "przeciążenia projektowego"

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przeszło z etapu spekulacji do fazy przygotowań wymagających konkretnego działania. Ministerstwo Finansów ogłosiło nowy projekt ustawy, który wprowadza obowiązek korzystania z KSeF, a 25 kwietnia skończył się okres konsultacji publicznych. Dla wszystkich zainteresowanych oznacza to jedno: czas, w którym można było czekać na „ostateczny kształt przepisów”, dobiegł końca. Dziś wiemy już wystarczająco dużo, by prowadzić rzeczywiste przygotowania – bez odkładania na później. Ekspert komisji podatkowej BCC, radca prawny, doradca podatkowy Tomasz Groszyk o wdrożeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Wdrożenie KSeF i JPK_CIT to nie lada wyzwanie dla firm w 2025 r. [KOMENTARZ EKSPERCKI]

Rok 2025 będzie się przełomowy dla większości działów finansowych polskich firm. Wynika to z obowiązków podatkowych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie konieczności wdrożenia obligatoryjnego e-fakturowania (KSeF) oraz raportowania danych księgowo- podatkowych w formie nowej schemy JPK_CIT.

Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

REKLAMA